ALTINCI SINIFA DEVAM EDEN GÖRME ENGELLİ ÖĞRENCİLERİN FEN BİLİMLERİ DERSİNE YÖNELİK ÖĞRETİM İHTİYAÇLARININ BELİRLENMESİ

Year 2021, Volume: 1 Issue: 1, 27 - 65, 27.01.2021

Fatih Yazıcı Şeyda Gül Mustafa Sözbilir Salih Çakmak Cem Aslan

Abstract

Bu çalışma görme engelli öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik öğretim ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Söz konusu ihtiyaçlar ‘Bitki ve Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme’ ünitesinin öğretimi esas alınarak belirlenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımının temel alındığı bu çalışmada durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olup Erzurum Görme Engelliler Ortaokulu’nda öğrenim gören altı görme engelli öğrenci ve dersi yürüten fen bilgisi öğretmeni ile çalışılmıştır. Çalışma süreci ihtiyaç analizi basamakları (planlama, veri toplama, verileri analiz etme, raporlaştırma) dikkate alınarak yürütülmüştür. Veriler sınıf içi gözlemler ve yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Söz konusu görüşmelerde hem öğretmen hem de öğrencilerin görüşüne başvurulmuştur. Toplanan nitel veriler ise içerik analizi ile çözümlenmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin hem genel hem de bireysel olarak farklı türden ihtiyaçları ortaya çıkarılmıştır. Buna göre öğrenci ihtiyaçları; öğretim ortamı, öğrenme ve ölçme değerlendirme ihtiyaçları olarak üç ana başlık altında değerlendirilmiştir. Ayrıca ilgili üniteye yönelik öğrenme ihtiyaçları ise öğretim süreci, öğrenci, öğretim materyalleri ve öğretmene yönelik ihtiyaçlar şeklinde değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda ise söz konusu ihtiyaçların giderilmesi noktasında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Görme engelli, fen bilimleri, biyoloji, üreme, ihtiyaç analizi

References

• Adıgüzel, M. ve Yılmaz, M. (2020). Biyoloji öğretmen adaylarının kavram yanılgılarının belirlenmesi ve giderilmesi üzerine bir eylem araştırması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(1), 69-82.
• Akkoyunlu, B., Altun, A. ve Yılmaz, S.M. (2008). Öğretim Tasarımı (1. baskı). Ankara: Maya Akademi.
• Altunay-Arslantekin, B. (2012). Engel Türüne Göre Materyal Uyarlama, Hazırlama ve Kullanımı. A. Ataman (Ed.). Temel Eğitim Öğretmenleri İçin Kaynaştırma Uygulamaları Ve Özel Eğitim İçinde (ss.141-176). Ankara: Vize Basın Yayın.
• Anderson, L.W. (Ed.), Krathwohl, D.R. (Ed.), Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R.E., Pintrich, P.R., Raths, J. ve Wittrock, M.C. (2001). A Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives (Complete Edition). New York: Longman.
• Atasay, M. (2020). Görme engelli öğrenciler için matematik materyalleri tasarımı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 104-121.
• Atila, G. (2017). Ortaokul düzeyindeki görme engelli öğrencilerin Fen Bilimleri dersinde karşılaştıkları sorunlar (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Bargerhuff, M. E. (2013). Meeting the needs of students with disabilities in a STEM school. American Secondary Education, 41(3), 3-20.
• Bülbül, M. Ş. (2013). Görme engelli öğrenciler ile çalışırken nasıl bir materyal kullanılmalıdır? Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 1(1), 1-11.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri. Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni (3.Baskı). (Çeviri Ed. M. Bütün ve S.B. Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım. Fer, S. (2009). Öğretim Tasarımı (1. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Glesne, C. (2013). Nitel Araştırmaya Giriş (Çev. Ed.: Ali Ersoy ve Pelin Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gül, Ş. (2020). Yedinci sınıf öğrencilerinin vücudumuzdaki sistemler ünitesine ait konuları günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 1–17.
• Gürsel, O. (2012). Görme Yetersizliği Olan Öğrenciler. İ. H. Diken (Ed.). Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim içinde (ss. 217-249). Ankara: Pegem Akademi.
• Harshman, J., Bretz, S. L. ve Yezierski, E. (2013). Seeing chemistry through the eyes of the blind: A case study examining multiple gas law representations. Journal of Chemical Education, 90, 710-716.
• Huebner, K.M., Merk-Adam, B., Stryker, D. ve Wolffe, K. (2004). The National Agenda for The Education of Children and Youths with Visual İmpairments, Including Those with Multiple Disabilities. New York: AFB Press.
• Kamış, Ö. ve Demir, E. (2018). Görme yetersizliği olan lisans öğrencilerinin sınıf içi ölçme-değerlendirme süreçlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(3), 423-450.
• Klymknowsky, M. W. ve Doxas, K. G. (2008). Recognizing student misconceptions through Ed’s tools and the biology concept inventory. PLoS Biology, 6(1), 14-17.
• Mayo, P. M. (2004). Assessment of the impact chemistry text and figures have on visually impaired students' learning (Unpublished dissertation). Purdue University, West Lafayette, Indiana.
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı] (2018a). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• MEB [Millî Eğitim Bakanlığı] (2018b). Ortaöğretim Biyoloji Dersi Öğretim Programı (9., 10., 11. ve 12. Sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• Maćkowski, M., Żabka, M., Kempa, W., Rojewska, K. ve Spinczyk, D. (2020). Computer aided math learning as a tool to assess and increase motivation in learning math by visually impaired students. Disability and Rehabilitation: Assistive Technology, Doi: 10.1080/17483107.2020.1800116.
• Okcu, B., Yazıcı, F. ve Sözbilir, M. (2016). Ortaokul düzeyindeki görme engelli öğrencilerin okuldaki öğrenim sürecine dair görüşleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 51-83.
• Okcu, B. ve Sözbilir, M. (2016a). 8. sınıfta görme yetersizliği olan öğrencilere yaşamımızdaki elektrik ünitesinin öğretimi: “Nasıl Işık Saçar? Nasıl Isınır?” etkinliği. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 4(1), 76-93.
• Okcu, B. ve Sözbilir, M. (2016b). 8. sınıf görme engelli öğrencilere “Yaşamımızdaki Elektrik” ünitesinin öğretimi: Mıknatıs yapalım etkinliği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 202-223.
• Okcu, B. ve Sözbilir, M. (2017). Görme yetersizliği olan öğrencilere yönelik bir etkinlik tasarımı: sigorta nedir? Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 7(1), 42-50.
• Özmen, H. (2004). Fen öğretiminde öğrenme teorileri ve teknoloji destekli yapılandırmacı (constructivist) öğrenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(1), 100-111.
• Peker, A. E. ve Taş, E. (2020). 5. sınıf öğrencilerinin “canlılar dünyasını gezelim ve tanıyalım” ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 17(1), 643-670.
• Reiss, M. J. ve Tunnicliffe, S. D. (2001). Students’ understanding of human organs and organ systems. Research in Science Education, 31, 383-399.
• Ruin, S., Giese, M. ve Haegele, J. A. (2020). Fear or freedom? Visually impaired students’ ambivalent perspectives on physical education. British Journal of Visual Impairment (online first), 1–11. Doi: https://doi.org/10.1177/ 0264619620961813
• Sebitosi, E. K. (2007). Understanding genetics and inheritance in rural schools. Journal of Biological Education, 41(2), 56-61.
• Serdaroğlu, C. ve Güneş, M. H. (2019). 6. sınıf bitki ve hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin öğretiminde oyun temelli öğrenmenin akademik başarı ve tutum üzerine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(2), 1015-1041.
• Supalo, C. A., Dwyer, D., Eberhart, H. L., Bunnag, N. ve Mallouk, T. E. (2009). Teacher training workshop for educators of students who are blind or low vision. Journal of Science Education for Students with Disabilities, 13(1), 9-16.
• Sözbilir, M., Gül, Ş., Okçu, B., Yazıcı, F., Kızılaslan, A., Zorluoğlu, S. L. ve Atila, G. (2015). Görme yetersizliği olan öğrencilere yönelik fen eğitimi araştırmalarında eğilimler. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 218- 241.
• Sözbilir, M., Yazıcı, F., ve Gül, Ş. (2018, Ekim). Görme yetersizliği yaşayan 6. sınıf öğrencilerine insanlarda eşeyli üreme ve hayat döngüsü konusunun öğretimi. 13.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulan sözlü bildiri, Denizli.
• Şahin, Ç. ve Bodur, Ş. (2016). İlköğretim 7. sınıf ‘Vücudumuzdaki Sistemler’ ünitesine yönelik günlük yaşamla ilişkilendirme testi geliştirilmesi. İlköğretim Online, 15(3), 999-1016.
• Teke, D. ve Sözbilir, M. (2019). Teaching energy in living systems to a blind student in an inclusive classroom environment. Chemistry Education Research and Practice, 20(4), 890-901.
• Tunç, M. K., Çakmak, G. ve Güzel, R. (2018). Bitki ve hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin değerlendirme sürecinde kullanılan oyunlaştırma etkinliğinin öğrencilerin fen bilimleri dersindeki başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 60-69.
• Türkoğuz, S., Kırıktaş, H., Eslek, S. ve Kesercioğlu, T. İ. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bitki ve hayvanlarda üreme büyüme ve gelişme ünitesine yönelik kavram yanılgıları ve bu yanılgıların hayatın farklı dönemlerine etkisi üzerine bir durum araştırması. The International Conference on Primary Education kongresinde sunulan bildiri, Girne.
• Ürey, M. ve Çalık, M. (2008). Combining different conceptual change methods within 5E model: A sample teaching design of ‘cell’ concept and its organelles, Asia- Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9(2), 1-15.
• Ürey, M. ve Güler, M. (2018). A qualitative study on how students with visual impairments perceive environmental issues, Journal of Science Education for Students with Disabilities, 21(1), 15-28.
• Yazıcı, F. (2017). 6. sınıf görme engelli öğrencilere ‘Vücudumuzdaki Sistemler’ ünitesinde yer alan kavramların öğretimi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yazıcı, F. ve Sözbilir, M. (2020a). 6. Sınıf görme engelli öğrencilere solunum sistemi kavramlarının öğretimi. Erciyes Journal of Education, 4(2), 68-97.
• Yazıcı, F. ve Sözbilir, M. (2020b). Görme engelli altıncı sınıf öğrencilerine hücre konusunun öğretimi. Eğitim ve Bilim, 45(204), 227-250.
• Zorluoğlu, S. L. ve Sözbilir, M. (2017a). Görme yetersizliği olan öğrencilerin öğrenmelerini destekleyici ihtiyaçlar. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 659-682.
• Zorluoğlu, S. L. ve Sözbilir, M. (2017b). Birbiri içinde çözünmeyen sıvılarda yoğunluk kavramının görme yetersizliğinden etkilenen öğrencilere öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(2), 211-231.