Finansal Serbestleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri: 1992 Q1-2002 Q4 ve 2003 Q2-2018 Q2 Dönemlerinin Analizi

Year 2019, Volume: 15 Issue: 2, 211 - 228, 10.09.2019

Salih Kalaycı Mutlu Barbaros

Abstract

Türkiye
1989 yılından sonra sermaye hareketlerine uyguladığı denetimi kaldırmış ve
finansal serbestleşme sürecine girmiştir. Çalışmanın amacı, sermaye
hareketlerini serbest hale getiren Türkiye’nin serbestleşme sonucunda nasıl
etkilendiğinin tespit edilmesidir. Analizde
kullanılan veriler; GSYH, USD olarak cari açık ve USD olarak sıcak para
girişleridir. Ekonomik büyüklüğü ifade eden
GSYH verilerinin ve ülkenin yabancı paraya talebi olan cari açık verilerinin
Türkiye’de finansal serbestleşmeden nasıl etkilendiği tespit edilmeye
çalışılmıştır. Literatür incelemesi yapılarak teorik ve ampirik
çalışmaların sonuçlarına yer verilmiştir. Metodoloji kısmında ise öncelikle
veriler 1992:1-2002:4 ve 2003:2-2018:2 çeyreklik olarak iki dönemde
sınıflandırılmıştır. Serilere önce Agumented Dickey Fuller Testi uygulanmış ve
birim kök sorunu olan seriler durağan hale getirilmiştir. Sonrasında VAR model
kurulmuş, gecikme uzunluğu belirlenmiş ve Granger Nedensellik Testi
uygulanmıştır. Son olarak oluşturulan VAR modelde Etki-Tepki analizi ve Varyans
Ayrıştırması analizi yapılmıştır. Yapılan bu analizler sonucunda Türkiye’de iki
dönemde de sıcak para girişlerindeki artışın ekonomik büyümeye olumlu etki
ettiği ancak ekonomi büyürken cari açığa da neden olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Finansal Serbestleşme, Sıcak Para, Ekonomik Büyüme, Cari Açık

References

• Aslan, N., Terzi, N. (2014). Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme ve Reel Döviz Kuru İle İlişkisi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), 15-32.Alkin, E. (2010). Kapitalizm, Finansal Serbestlik ve Parasal Ekonomi: Bir Sistem Eleştirisi, Maliye Finans Yazıları, 24(88), 9-34.Boratav, K. (2018). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2015, Ankara: İmge Kitapevi.Balseven. H., Erdoğru, M.M. (2004). Mali Krizleri Önlemede Sermaye Kontrolleri: Malezya ve Şili Deneyimlerinden Türkiye İçin Dersler, Türkiye İktisat Kongresi Gelişme Stratejileri ve Makroekonomik Politikalar Tebliğ Metinleri-I, 207-236. Başaran, İ. (2018). Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri, Politik Ekonomik Kuram Dergisi, 2(1), 124-141.Eğilmez, M. (2002). Değişim Sürecinde Türkiye, İstanbul: Remzi Kitapevi.Erden, L., Çağatay, O. (2011), Türkiye’de Cari İşlemler ve Sermaye Hesapları Arasındaki İlişki, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(2), 49-67.Güloğlu, B., Altunoğlu, E. (2002). Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye Krizleri, İ.Ü. Siyasal Bilgileri Fakültesi Dergisi, 27, 107-133.Kazgan., G. (2005). Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929-2009), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. Mangır, F., Yılmaz, M.L. (2009). Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Finansal Liberalizasyonun Etkileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1-2), 192-212.Öner, H., İçellioğlu, C., Öner, S. (2018). Volatilite Endeksi (VIX) İle İlgili Gelişmekte Olan Ülke Hisse Senedi Piyasası endeksleri Arasındaki Engel-Granger Eş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik Analizi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 110-124.Pata, U.K., Yurtkuran, S., Kalça, A. (2016). Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: ARDL Sınır Test i Yaklaşımı, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 255-271.Savrul, B., Özekicioğlu, H., Özel, H. (2013). Türkiye’de Finansal Serbestliğin Tarihsel Gelişimi, Dumlupınar üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (38), 227-238.Söylemez, A.O., Yılmaz, A. (2012). Türkiye Ekonomisinde Finansal Serbestleşme Döneminde Uluslararası Sermaye Giriş-Büyüme İlişkisi, MPRA, 33(2), 46-66.Togan, S., Berument, H. (2011). Cari İşlemler Dengesi, Sermaye Hareketleri ve Krediler, Bankacılar Dergisi, 78, 3-21.Tarkun, S., Ergür. H.O., Aydın, A.F. (2014). İşlem Bazlı Manipülasyon Şirketlerinin Vektör Otoregresif Analizi İle İncelenmesi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 37-57.Tarı, R., Kumcu, F.S. (2005). Türkiye’de İstikrarsız Büyümenin Analizi 1983-2003 Dönemi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (9) 2005/1, 156-179.Yeldan, E. (2001). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İstanbul: İletişim Yayınları. Yüce, G., Akıncı, M., Yılmaz, Ö. (2013), Finansal Kalkınma ile İktisadi Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Çok Ülkeli Bir Zaman Serisi Analizi, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(8), 111-144.Zengin, A. (2000). Reel Döviz Kuru Hareketleri ve Dış Ticaret Fiyatları (Türkiye Ekonomisi Üzerine Ampirik Bulgular), C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (2), 27-41.