Review Article
BibTex RIS Cite

Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları

Year 2023, , 224 - 238, 30.06.2023
https://doi.org/10.17859/pauifd.1271209

Abstract

Abbasiler dönemi Arap şiiri hakkında bilgi veren tüm edebiyat tarihi kaynaklarının ismine temas etmeden geçemediği Ebû Temmâm (ö. 231/846), el-Hamâse adlı eseriyle kendisinden önceki Arap şairlerinin şiirlerinden bir seçki derlemiştir. Bu seçkide yer alan şiirlerin önemli bir kısmı şairlerin hayat tecrübeleri ve ahlaki tespitlerini içeren hikmet beyitlerinden müteşekkildir. Ebû Temmâm’ın eserinde yer verdiği hikmet şiirleri onun kasideleri içerisinde azımsanmayacak sayıda hikemî beyitler serpiştirmesinde etkili olmuştur. Kendinden önceki şairlerin ahlaka dair tespitleri ve hayata bakışlarını yansıtan düşünceleri onun şairliğinde iz bırakmıştır. Bu çalışmanın amacı, şairin tespit ve tavsiyelerinde etki ve ikna gücünü artıran unsurlar incelemektir. Divanında yer alan hikmet beyitleri bu çerçevede taranmış ve şairin ahlak, sosyal ilişkiler, yaşlılık, insan psikolojisi, aşk vb. pek çok konuda söylediği sözlerindeki etki gücünün sacayağını oluşturan üç unsur tespit edilmiştir. Bunların, beliğ ve zımnî teşbihler ile olgular arasında kurduğu mantıksal bağlar olduğu gözlemlenmiştir. Bu araştırmanın önemi, şairin hikmet beyitlerinin bu yönüyle herhangi bir akademik çalışmanın konusunu teşkil etmemesinde kendini göstermektedir.

References

  • Avnullah Enes Ateş, Kur’an Yorumunda Beyan İlmi (İstanbul: Kitabi Yayınları, 2018), 39.
  • Elmalı, Hüseyin. “Ebû Temmâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 10/241-243. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Doğan, Gürkan. “Şiir Dili, Bağıntı ve Zayıf Sezdirimler”. bilig 64 (2013), 123-150.
  • Ganâm, Muhammed Fevâz Arsân. “et-Teşbîhu’d dımnî”. Câmiatu’l-Bulkâ et-tatbîkıyye kulliyetu’z-Zerkâ el-Câmiiyye (Ocak 2018), 1-30.
  • Göçemen, Yakup. Ebû Temmâm Hayatı, Eserleri ve Arap Edebiyatındaki Yeri. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2019.
  • Göçemen, Yakup. Ebû Temmâm Habîb b. Evs et-Tâî’nin Hayatı, Eserleri ve Arap Edebiyatındaki Yeri. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
  • Güner, Ekrem vd. “Darüşşifalardan Günümüz Sağlık Kurumlarına Yılan Sembolü”, Lokman Hekim Dergisi 9/1 (209), 97-104.
  • Hatîb et-Tebrîzî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Alî b. Muhammed. Şerhu Dîvânî Ebî Temmâm. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1994.
  • Huceyra, Azîze. Tecelliyâtu’l-hikme fi’ş-şi´ril’Arabî Ebû Temmâm nemûzecen. Cezayir: Andelhamîd Ibn Badis Üniversitesi, Edebiyat ve Güzel Sanatlar Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017-2018.
  • İbn Ebî Rebîa, Ebü’l-Hattâb (Ebû Hafs) Ömer b. Abdillâh. Dîvânu ´Umer b. Ebî Rabî´a. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1996.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânu’l-Arab. 15 cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1414. Kur’ân Yolu. Erişim 24 Nisan 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr
  • Meydânî, Abdurrahman. el-Belâgatu’l-Arabiyye. 2 Cilt. Şam: Dâru’l-Kalem, 1996.
  • Meydânî, Ebü’l-Fazl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm. Mecmaʿu’l-ems̱âl. thk. Muhammed Muhyiddîn. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma´rife, ts.
  • Nizam, Elif Ayan. “Sözün Gücü, Şiirin Büyüsü: Divan Edebiyatında Söz Ve Şiirin Kutsallığı Üzerine”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 10/4 (2021), 1295-1314.
  • Reyhanoğulları, Gökhan. “Şiirde Anlam Sorunu ve Şiirsel Anlamın Yapısı Üzerine”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 1/1 (2021), 207-231.
  • Sârîsî, Omar Abdurrahmân. “et-Teşbîhu’d-dımnî ve evveliyyâtuhû fi’ş-şi’ri’l-Abbâsî el-Mutenebbî nemûzecen”. Mecelletu Mecmai’l-Lugati’l-Arabiyye bi-Dimaşk 84/3, (721-748)
  • Sarrâf, Vurûd Velîd Hamûd Huseyn. Eş´âru’l-hikmeti fî dîvâni’l-Hamâse li-Ebî Temmâm. Irak: Kufe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
  • Seâlibî, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed b. İsmâîl. el-Münteḥal. thk. Ahmed Ebû Alî. İskenderiyye: el-Matbaatu’t-Ticâriyye 1901.
  • Usta, Nuray Bayat- Altuner, İlyas. “Herakleitos Felsefesinin Temel Kavramları”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23 (2020), 87-106.
Year 2023, , 224 - 238, 30.06.2023
https://doi.org/10.17859/pauifd.1271209

Abstract

References

  • Avnullah Enes Ateş, Kur’an Yorumunda Beyan İlmi (İstanbul: Kitabi Yayınları, 2018), 39.
  • Elmalı, Hüseyin. “Ebû Temmâm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 10/241-243. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
  • Doğan, Gürkan. “Şiir Dili, Bağıntı ve Zayıf Sezdirimler”. bilig 64 (2013), 123-150.
  • Ganâm, Muhammed Fevâz Arsân. “et-Teşbîhu’d dımnî”. Câmiatu’l-Bulkâ et-tatbîkıyye kulliyetu’z-Zerkâ el-Câmiiyye (Ocak 2018), 1-30.
  • Göçemen, Yakup. Ebû Temmâm Hayatı, Eserleri ve Arap Edebiyatındaki Yeri. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2019.
  • Göçemen, Yakup. Ebû Temmâm Habîb b. Evs et-Tâî’nin Hayatı, Eserleri ve Arap Edebiyatındaki Yeri. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
  • Güner, Ekrem vd. “Darüşşifalardan Günümüz Sağlık Kurumlarına Yılan Sembolü”, Lokman Hekim Dergisi 9/1 (209), 97-104.
  • Hatîb et-Tebrîzî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Alî b. Muhammed. Şerhu Dîvânî Ebî Temmâm. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1994.
  • Huceyra, Azîze. Tecelliyâtu’l-hikme fi’ş-şi´ril’Arabî Ebû Temmâm nemûzecen. Cezayir: Andelhamîd Ibn Badis Üniversitesi, Edebiyat ve Güzel Sanatlar Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2017-2018.
  • İbn Ebî Rebîa, Ebü’l-Hattâb (Ebû Hafs) Ömer b. Abdillâh. Dîvânu ´Umer b. Ebî Rabî´a. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, 1996.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn. Lisânu’l-Arab. 15 cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1414. Kur’ân Yolu. Erişim 24 Nisan 2023. https://kuran.diyanet.gov.tr
  • Meydânî, Abdurrahman. el-Belâgatu’l-Arabiyye. 2 Cilt. Şam: Dâru’l-Kalem, 1996.
  • Meydânî, Ebü’l-Fazl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhîm. Mecmaʿu’l-ems̱âl. thk. Muhammed Muhyiddîn. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma´rife, ts.
  • Nizam, Elif Ayan. “Sözün Gücü, Şiirin Büyüsü: Divan Edebiyatında Söz Ve Şiirin Kutsallığı Üzerine”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 10/4 (2021), 1295-1314.
  • Reyhanoğulları, Gökhan. “Şiirde Anlam Sorunu ve Şiirsel Anlamın Yapısı Üzerine”, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi 1/1 (2021), 207-231.
  • Sârîsî, Omar Abdurrahmân. “et-Teşbîhu’d-dımnî ve evveliyyâtuhû fi’ş-şi’ri’l-Abbâsî el-Mutenebbî nemûzecen”. Mecelletu Mecmai’l-Lugati’l-Arabiyye bi-Dimaşk 84/3, (721-748)
  • Sarrâf, Vurûd Velîd Hamûd Huseyn. Eş´âru’l-hikmeti fî dîvâni’l-Hamâse li-Ebî Temmâm. Irak: Kufe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
  • Seâlibî, Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed b. İsmâîl. el-Münteḥal. thk. Ahmed Ebû Alî. İskenderiyye: el-Matbaatu’t-Ticâriyye 1901.
  • Usta, Nuray Bayat- Altuner, İlyas. “Herakleitos Felsefesinin Temel Kavramları”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 23 (2020), 87-106.
There are 19 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Araştırma Makalesi
Authors

Adnan Arslan 0000-0002-3989-6612

Publication Date June 30, 2023
Submission Date March 26, 2023
Published in Issue Year 2023

Cite

APA Arslan, A. (2023). Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 224-238. https://doi.org/10.17859/pauifd.1271209
AMA Arslan A. Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. June 2023;10(1):224-238. doi:10.17859/pauifd.1271209
Chicago Arslan, Adnan. “Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10, no. 1 (June 2023): 224-38. https://doi.org/10.17859/pauifd.1271209.
EndNote Arslan A (June 1, 2023) Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 1 224–238.
IEEE A. Arslan, “Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları”, Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol. 10, no. 1, pp. 224–238, 2023, doi: 10.17859/pauifd.1271209.
ISNAD Arslan, Adnan. “Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (June 2023), 224-238. https://doi.org/10.17859/pauifd.1271209.
JAMA Arslan A. Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2023;10:224–238.
MLA Arslan, Adnan. “Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, vol. 10, no. 1, 2023, pp. 224-38, doi:10.17859/pauifd.1271209.
Vancouver Arslan A. Abbasi Şairi Ebû Temmâm’ın Hikmet Şiirlerinde Etki Unsurları. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2023;10(1):224-38.