EXAMINATION OF RELATIONSHIP BETWEEN TEACHERS' LONELINESS AT WORKPLACE AND THEIR LIFE SATISFACTION

Year 2013, Volume: 3 Issue: 3 - Volume: 3 Issue: 3, 59 - 69, 15.07.2016

Ercan Yılmaz Hüseyin Aslan

Abstract

This research aims to examine teachers’ life satisfaction level and their loneliness at workplace according to some variables. It also aims to find out predictive role and its level of teachers’ loneliness at workplace on their life satisfaction. Research is carried out in accordance with relational screening model and 402 primary school teachers who are working in Ankara during 2012-2013 academic year and selected from 35 primary schools by use of disproportionate cluster sampling method constitutes the sample of the research. The data is collected with ‘’the scales of loneliness at workplace and life satisfaction’’ and tested by making use of multiple regression technique. The differentiation levels in terms of teachers’ life satisfaction and their loneliness at workplace, their sexes, marital status, attendance to concerted social activities out of school and union membership are analysed using T test. Research findings indicate that while there is not a significant difference between teachers’ loneliness level at workplace with respect to marital status in the dimension of emotional deprivation, there is a meaningful diffrence in the dimension of social friendship. Single teachers feel themselves lonelier at workplace than married ones in social friendship dimension. According to marital status variable, life satisfaction levels show significant difference in favor of married teachers. Moreover, between the points of teachers’ life satisfaction and the points of their loneliness at workplace in the dimensions of emotional deprivation and social friendship, there is meaningful negative way relationship. It is also inferred that there is a meaningful opposite relationship between emotional deprivation dimension of teachers’ loneliness at workplace and social friendship dimension of their life satisfaction.

Keywords

The loneliness of teachers, teachers’ life satisfaction

Öğretmenlerin İş Yerinde Yalnızlıkları ve Yaşam Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma, öğretmenlerin yaşam doyumları ve iş yerindeki yalnızlıklarının bazı değişkenler açısından incelenmesini, öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıklarının, yaşam doyumları üzerindeki yordayıcı rolünü ve bunun düzeyini tespit etmeyi amaçlamıştır. Araştırma ilişkisel tarama modeline göre yürütülmüş ve araştırmanın örneklemini 2012-2013 eğitim-öğretim yıllında Ankara ilinde çalışan ve oransız küme örnekleme yoluyla seçilen 35 ilköğretim okulundan 402 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verileri “İş Yerinde Yalnızlık Ölçeği ve Yaşam Doyum Ölçeği” ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında toplanan veriler çoklu regresyon tekniği ile test edilmiştir. Öğretmenlerin yaşam doyumları ve iş yerinde yalnızlıkları, cinsiyetleri, medeni durumları, okul dışında beraber sosyal etkinlik yapıp yapmama ve herhangi bir sendikaya üye olup olmama durumlarına göre farklılaşma düzeyleri ise t testi ile incelenmiştir. Araştırma bulgularında öğretmenlerin iş yerindeki yalnızlıkları cinsiyet faktörüne göre farklılaşmazken, yaşam doyumlarının cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin medeni durumları ile iş yerlerindeki yalnızlıklarının arasında duygusal yoksunluk boyutunda anlamlı bir fark yokken, sosyal arkadaşlık boyutunda anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. Bekar öğretmenler kendilerini sosyal arkadaşlık boyutunda evli öğretmenlere göre daha fazla iş yerinde yalnız hissetmektedirler. Öğretmenlerin medeni durum değişkenine göre, yaşam doyumları evli öğretmelerin lehine anlamlı bir farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin yaşam doyum puanları ile iş yerindeki yalnızlıkların duygusal yoksunluk ve sosyal arkadaşlık puanları arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki vardır. Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlıklarının duygusal yoksunluk boyutuyla ve yaşam doyumlarının sosyal arkadaşlık boyutu arasında anlamlı ters yönlü bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords

Öğretmenlerin yalnızlıkları, öğretmenlerin yaşam doyumları, iş doyumu

References

• örgütleme ve kontrol gibi temel yönetim fonksiyonlarının başarılmasına yardımcı olur (Sabuncuoğlu ve
• Tüz, 1990). İş ortamı dışında beraber sosyal aktiviteler yapan işgörenler birbirlerini daha iyi tanıyabilir,
• ortak yönler oluşturmaya çalışabilirler. Yine bu etkinlikle ekip olma özeliğini kazanmak için gayri resmi
• ağlar oluşturabilirler, karşılıklı yarar sağlayacak ve dostça ilişkiler gerçekleştirebilirler (Goleman, 2000).
• Bu sebeplerden dolayı okul dışında öğretmenlerin beraber sosyal etkinlik yapmaları birbirlerini daha iyi
• tanımalarını, empatik temelli ilişki kurmalarını, birbirlerine olumlu ve kuvvetli yönlerini görmelerini
• sağlayabilir. Bu durumda kendilerini daha az yalnız hissetmelerini sağlayabilir. Çalışanların işlerine olan
• olumlu tutumları ile iş dışındaki beraber faaliyetlerde bulunma arasında doğrusal bir ilişki bulunmuştur
• (Cohen, 2004). Bu sonuç araştırma bulgularını desteklemektedir. Aynı zamanda Karakurt (2012)
• tarafından yapılan araştırmada benzer sonuçlar bulunmuştur. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en baskın özellik, sosyal bir varlık olmasıdır. Diğer insanlarla beraber
• olma, onlarla beraber iş yapabilme, duygu ve düşünce alışverişi yapma insana ait temel özeliktir.
• Öğretmenlerin çalışma ortamları dışında beraber kültürel ve sportif aktiviteler yapmaları sosyal
• beklentilerini karşılayarak yaşam doyumların artırabilir. Diener ve Diener, M. (1995) yakın ilişkilerin
• yaşam doyumunu açıklamada önemli etkiye sahip olduğunu bulgulandırmıştır. Froh ve diğerleri (2007)
• insan ilişkileri ile yaşam doyumu arsında pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Petrovski ve Gleeson (2007)
• yaptığı bir araştırma da komşuluk ilişkileri ile yaşam doyumu arasında pozitif yönde ilişki vardır. Bu iki
• bulgunun araştırma sonucunu desteklediği söylenebilir. Araştırma sonucuna göre, öğretmenlerin iş
• yerinde yalnızlık algıları, yaşam doyum algılarındaki değişkenliğin %5,6 sını açıklamaktadır. Bu oran
• küçümsenmeyecek bir orandır. Öğretmenlerin iş yerinden kaynaklanan ruhsal halinin, hayata ilişkin
• genel algısı etkileyebilmektedir. Çevrenin bireylere sunduğu imkanlar yaşam doyumunu etkileyebilir
• (Yılmaz, 2008). Bu duygu, bireyin düşük sosyal beceriye sahip olmasını, biriyle doyum sağlayıcı ilişkiler
• kurmasını engelleyebilir (Wilbert ve Rupert, 1986, Akt. Kılınç, 2006). Yalnızlık, bireylerde yüksek strese
• sebep olmakta ve düşük sosyal etkileşimi tetiklemektedir (Hawkley, Burleson, Berntson ve Cacioppo,
• ). Yalnızlık duygusu bireyin çevresiyle olan bütünlüğü etkileyebilir. Aynı zamanda yalnızlık duygusu
• bireylerde yaşamı anlamlı görmeme, yönetilebilir görmeme gibi duyguların oluşmasına sebep olabilir. Bir
• kişinin dünyayı anlaşılabilir, yönetilebilir ve anlamlı olarak görmesi, onun yaşam doyumunu anlamlı bir
• şekilde açıklamaktadır (Çeçen, 2008). Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi öğretmenlerin iş yerinde
• yalnızlıkları, yaşam doyumlarını etkileyebilir. Bu konuyla ilgili doğrudan yapılmış çalışmalara
• rastlanmamıştır. Yalnız genel yalnızlık algısı ile yaşam doyumu arasında yapılan araştırmalarda iki
• değişken arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (Goodwin, Cook ve Yung, 2001; Schumaker, Shea,
• Monfries ve Groth-Marnat, 1992). Öneriler olarak okullarda bekar öğretmenlerin yalnızlıklarının
• giderilmesi ille ilgili önlemler alınabilir. Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlıklarının azaltılması için okul
• içinde yapılan sosyal etkinlikler teşvik edilebilir. Bu sonuçların araştırma sonuçlarını desteklediği düşünülebilir.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M. E. ve Kahraman (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Aysan, F. ve Bozkurt, N. (Temmuz, 2004). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başaçıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir ili örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya, Özet Kitapçığı.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: Pegem.
• Barron, C. R., Foxall, M. J., Dollen, K. V., Jones, P. A. ve Kelly, A. S (1994). Marital status social support and loneliness in visually impaired elderly people. Journal of Advanced Nursing 19, 272-280.
• Borys, S. ve Perlman, D. (1985). Gender differences in loneliness. Personality and Social Psychology Bulletin, 11, 63-74.
• Cacioppo, J. T., Hawkley, L. C., Crawford, E., Ernst, J. M., Burleson, M. H., Kowalewski, R. B., Malarkey, W. B., Van Cauter, E., ve Bernston, G. G. (2002). Loneliness and health: Potential mechanisms. Psychosomatic Medicine, 64, 407-417.
• Chadsey-Rusch, J., DeStefano, L., O'Reilly, M., Gonzalez, P. ve Collet-Klingenberg, L. (1992). Assessing the oneliness of workers with mental retardation. Mental Retard, 30, 85-92.
• Christopher, J. C. (1999). Situating psychological well-being: exploring the cultural roots of its theory and research. Journal of Counseling ve Development, 77(2), 141-153.
• Cohen, S. (2004). Social support and health. American Psychologist. November, 676-682.
• Çeçen, A. R. (2008). Üniversite öğrencilerinde yasam doyumunu yordamada bireysel bütünlük (tutarlılık) duygusu, aile bütünlük duygusu ve benlik saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 4 (1), 19-30.
• Demir, A. (1990). UCLA yalnızlık ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7 (23), 14-18.
• Deniz, E. ve Yılmaz, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin duygusal zeka yetenekleri ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya: Eğitim Fakültesi İnönü Üniversitesi.
• Diener, E. ve Diener, M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 68, 653–663.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 (1), 71-75.
• Doğan, T., Çetin, B. ve Sungur, M. Z. (2009). İş yaşamında yalnızlık ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 271-277.
• Ernst, J. M., ve Cacioppo, J. T. (1999). Lonely hearts: Psychological perspectives on loneliness. Applied and Preventive Psychology, 8, 1-22.
• Froh, J. J., Fives, C J., Fuller, J. R., Jacofsky, M. D., Terjesen, M. D. ve Yurkewicz, C. (2007) Interpersonal relationships and irrationality as predictors of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 2 (1), 29-39.
• Geçtan, E. (1999). Modern life and abnormal behaviors. İstanbul: Remzi Publishing.
• Goleman, D. (2000). İş başında duygusal zeka. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Goodwin, R., Cook, O., ve Yung, Y. (2001). Loneliness and life satisfaction among three cultural groups. Personal Relationships, 8, 225-230.
• Gumbert, D. E., ve Boyd, D. P. (1984). The loneliness of the small business owner. Harvard Business Review, 62(6), 33-38.
• Gün, F. (2006). Kent kültüründe yalnızlık duygusu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Hawkley, L. C., Burleson, M. H., Berntson, G. ve Cacioppo, J. T. (2003). Loneliness on everyday life: cardiovaskular activity, psycosocial context and health behaviors. Journal of Personality and Social Psychology, 85 (1), 105-120.
• Kafetsios, K. (2002). Attachment, social support and well-being across the life-span: Independent and combined effects. 11. International Conference On Personel Relationships poster, Halifax, Canada.
• Karakurt, A. (2012). Öğretmenlerin iş yerinde yalnızlık düzeyinin örgütsel destek ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kılınç, M. (2006). Nstıtutıonal envıronment and place attachment as determınants of elders’ lıfe satısfactıon. Unpublished master’s thesis, The Graduate School of Socıal Scıences of Mıddle East Technıcal Unıversıty.
• Koçak, E. (2008). Ergenlerde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi, Adana
• Kozaklı, H. (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Lau, S. ve Gruen, G. E. (1992). The social stigma of loneliness: Effect of target person’s and perceiver’s sex. Personality and Social Psychology Bulletin, 18, 182-189.
• Levin, I. ve Stokas, J. P. (1986). An examination of the relation individual difference variables to loneliness. Journal of Personality, 54, 717-733.
• Linn, L. S., Yager, J. ve Cope, D. (1985). Health status, job sat-isfaction, job stress and life satisfaction among academic andclinical faculty. JAMA, 254(19): 2775-2782.
• Özer, M. ve Karabulut, Ö. Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72-74.
• Palcino, S. R. (1978). Loneliness-the genesis of solitude, friendship and contemplation. Hospital Progress, 61, 656-659.
• Petrovski, P. ve Gleeson, G. (2007). The relationship between job satisfaction and psychological health in people with an intellectual disability in competitive employment. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 22(3), 199-211.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. (1990). Örgütsel psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Schmıtter, A. C. (2003). life satisfaction in centenarians residing in long-term care, http://www.mmhc.com/articles/NHM9912/cutillo.html, edinilmiştir. adresinden 21.02.2003 tarihinde
• Schultz. N. R. ve Moore, D. (1986). The loneliness experiencc of college students: Sex differences. Personality and Social Psychology Bıılletin, 12, 1.
• Schumaker, J. F., Shea, J. D., Monfries, M. M. ve Groth-Marnat, G. (1992). Loneliness and life satis- faction in Japan and Australia. The Journal of Psychology, 127, 65-71.
• Serin, N. G. ve Özbulak, B. (2006). Okul idarecilerinin duygusal zeka beceri düzeyleri ile yaşam doyumunu yönetcilik deneyimleri ve cinsiyet açısından incelenmesi. Uluslar Arası Duygusal Zeka ve İletişim Sempozyum Bildiri Kitabı (ss.23-30). İzmir: Ege Üniversitesi, İletişim Fakültesi.
• Sonnenburg, F. K. (1994). Managing with a conscience. New York: Mograw-Hill.
• Sung-Mook, H. ve Giannakopoulos, E. (1994). The Relationship of satisfaction with life to personality characteristics. Journal of Psychology Interdisciplinary and Applied, 128(5), 547-558.
• Sünbül, A. M. (2002). Bir meslek olarak öğretmenlik. Öğretmenlik mesleğine giriş (Editör: Demirel, Özcan ve Kaya, Zeki) Öğretmenlik mesleğine giriş içinde (s. 245-276). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Şişman, M. (2002). Öğretmenlik mesleğine giriş. Ankara: Pegem.
• Temel, Z. F. ve Aksoy, A. B. (2001). Ergen ve gelişimi yetişkinliğe ilk adım. Ankara: Nobel.
• Ünal, S., Karlıdağ, R. ve Yoloğlu, S. (2001). Hekimlerde tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin yaşam doyumu düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 4, 113-118.
• Ünal, G. ve Bilge, A. (2005). The evaluation of the loneliness, depression and cognitive function in older age group. Turk. J. Geriatr, 8, 89-93.
• Vara, Ş. (1999). Yoğun bakım hemşirelerinde iş doyumu ve genel yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İzmir Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Veenhoven, R. (1996). The study of life satisfaction. In: W. E. Saris, R. Veenhoven, A. C. Scherpenzeel, ve B. Bunting (Eds). A comparative study of satisfaction with life in Europe. pp. 11-48. Eötvös University Press.
• Yalom, I. (1999). Varoluşçu psikoterapi. İstanbul: Kapakçı.
• Yetim, Ü. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri. İstanbul: Bağlam.
• Yılmaz, E. (2008). Organizational commitment and loneliness and life satisfaction levels of school principals. Socıal Behavıor And Personalıty, 36(8), 1085-1096.
• Yılmaz, E. ve Şahin, M. (2009). A study into life satisfaction levels of the teachers working at primary education in terms of some variables. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C0105, 4(4), 1404-1414.
• West, D. A., Keliner, R. ve West, M. M. (1986). The Effects of loneliness: A review of the literature. Compr Psychiatry, 27(4), 351-363.
• Wright, S. (2005). Organizational climate, social support and loneliness in the workplace. Research on Emotion in Organizations, Emerald Group Publishing Limited. 1, 123 – 142.
• Wright S. L., Burt, C. D. B. ve Strongman, K. T. (2006). Loneliness in the workplace: Construct definition and scale development. University of CanterburyNew Zealand. Journal of Psychology, 35(2), 59-68.