Women's Gender Roles in History Textbooks in Turkey

Year 2021, Volume: 8 Issue: 2, 133 - 147, 21.04.2021

Akif Pamuk Köksal Muç

Abstract

Although the notion of gender has a biological meaning, the concept of gender refers to a social construction that emerges from a biological basis. This construction includes cultural definitions of masculinity and femininity that are more appropriate for social life. In the definition and distinction of gender roles in social life construction, the discussion of the public and private sphere is seen. Textbooks have an important place as a dominant discourse tool in the public and private sphere debate. Therefore, textbooks in general and history textbooks in particular have an important share in this debate. Textbooks convey stereotypes of gender roles to students and contain descriptions of roles. On the other hand, history textbooks construct and legitimize the historical context along with the definitions of roles. Therefore, history textbooks have an important share in the production of women's gender roles. In this context, it is determined that the purpose of the study is to evaluate the gender roles of women in compulsory or history courses textbooks in the 2019-2020 academic year in Turkey. In the research, document analysis is carried out using a case study, one of the qualitative research designs. 9, 10, 11 and 12th-grade history textbooks and 11th-grade elective History of Turkish Culture and Civilization, 12th grade Turkish Republic History of Revolution and Kemalism and 12th grade elective Contemporary Turkish and World History textbooks were examined. In the study, the discourse repertoires built on women's gender roles were determined using critical discourse analysis. In the textbooks, it has been determined that the gender roles of women are associated with traditional roles such as motherhood, child-rearing, and sewing and embroidery. Besides, although it is argued that women are the subjects of the public sphere in the textbooks, it has been seen that the roles of the private sphere are concretized, clarified, legitimized and reproduced with various examples. As a result, history textbooks have been shaped in a male-dominated structure and the basic discourse produced from this is that women are a part of private life, not the public sphere. To eliminate the disadvantageous situation of women regarding gender roles in history textbooks, guidelines for textbook authors should be prepared in the history course curriculum.

Keywords

History textbooks, gender, gender roles

References

• Adaçay, F. R. (2008). Toplumsal cinsiyetin yaratılması ve sürdürülmesinde temel kurumların rolü. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 1(2), 345-363.
• Alabaş, R. (2018a). Cumhuriyet’in ilk yıllarında ilk mekteplerde insani ve toplumsal değerler eğitimi: Resimli, yeni musâhabât-ı ahlâkıye ve medeniye ders kitabı örneği. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 18(36), 55-87.
• Alabaş, R. (2018b). 2018 Öğretim programlarında toplumsal cinsiyet eşitliğinin yeri. D. M. Siyez, Ö. Belkıs ve Y. Soylu (Ed.), II. Uluslararası Kadın Kongresi Tam Metin Kitabı içinde (ss.1316-1323). İzmir.
• Alayan, S. and Al-Khalidi, N. (2010). Gender and agency in textbooks of Jordan and Palestine. Journal of Educational Media, Memory, and Society, 2(1), 78-96. https://doi.org/10.3167/jemms.2010.020105
• Alpan Özdemir, E. D. (2018). Toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının çocuk oyunlarına yansıması. Atatürk Üniversitesi GSF Sanat Dergisi, 31, 80-89.
• Alpargu, M. ve Celik, H. (2016). Türkiye’de güncel tarih ders kitaplarında kadın tarihinin yeri. International Online Journal of Educational Science. Retrieved from http://www.iojes.net/userfiles/Article/IOJES_2039.pdf
• Arkonaç, S.A. (2014). Psikoloji ve söylem çalışmaları. Eleştirel Psikoloji Bülteni, 5, 39-54.
• Balcı, A. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma. Pegem Akademi.
• Başoğlu, N. (1996). Lise tarih kitaplarında kadının görünmezliği, Orta Asya Türk kadın tarihi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Berktay, F. (2018). Tarihin cinsiyeti. Metis.
• Can, S. (2009 Mart). Tarih Ders Kitaplarında Kadının Görünen Yüzü, Sakarya Üniversitesi Uluslararası- Disiplinler arası Kadın Çalışmaları Kongresi 5-7 Mart 2009, Kongre Bildirileri, II. Cilt, ss. 281-290, Sakarya.
• Connell, R.W. (1987). Gender and power, society, the person and sexual politics. Polity Press
• Connell, R.W. (1996). New directions in gender theory, masculinity research, and gender politics. Ethnos: Journal of Anthropology, 61(3-4), 157-176, DOI: 10.1080/00141844.1996.9981534
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma desenleri. Siyasal.
• Çayır, K. (2014). Who are we? Identıty, cıtızenshıp and rıghts ın turkey’s textbooks: Promotıng Human Rıghts In Textbooks III: Research Results, Retrieved from https://tarihvakfi.org.tr/Images/UserFiles/Documents/Gallery/16-6-2015-17-20-35698e.pdf.
• Çeli̇k, H. (2016). Tarihi süreçte Türk kadını imgesinin sosyal bilgiler güncel ders kitaplarına yansımaları. Turkish History Education Journal, 5(1), 263-279.
• Chiponda, A. & Wassermann, J. (2011). Women in history textbooks – What message does this send to the youth? Yesterday & Today, 6.
• Demircioğlu, E. (2014). 10. ve 11. sınıf tarih ders kitaplarında yer alan görseller ve metinlerde toplumsal cinsiyet temsiliyle ilgili tarih öğretmenlerinin görüşleri (Trabzon örneği), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Elliott, R. (1996). Discourse analysis: Exploring action, function and conflict in social texts. Marketing Intelligence & Planning, 14(6), 65-68.
• Engels, F. (2003). Ailenin, özel mülkiyetin ve devletin kökeni, Eriş.
• Gee, J.P. (1999). An Introduction to discourse analysis: Theory and method. Routledge.
• Güneş, Ö. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet ayrımı (1990-2006), Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(2).
• Karaboğa, T. (2020). Sosyal bilgiler ders kitaplarında cinsiyet rolleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10(5).
• Köse, M. (2004). Tarih Öğretiminde kadın ve Türk kadını imajı, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Kress, G. (1990). Critical discourse analysis. Annual Review of Applied Linguistics, 11, 84-99.
• Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2011). http://otmg.meb.gov.tr/yeterlikdos/Tarih/Tarih.pdf, Erişim Tarihi: 19.12.2020.
• MEB. (2018). Ortaöğretim tarih dersi (9, 10, 11. Sınıflar) öğretim programı, http://mufredat.meb.gov.tr. Erişim Tarihi: 11.07.2020.
• MEB. (2019a). Ortaöğretim tarih 9 ders kitabı, Ankara.
• MEB. (2019b). Ortaöğretim tarih 10 ders kitabı, Ankara.
• MEB. (2019c). Ortaöğretim tarih 11 ders kitabı, Ankara.
• MEB. (2019d). Ortaöğretim Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi ders kitabı, Ankara.
• MEB. (2019e). Ortaöğretim Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 ders kitabı, Ankara.
• MEB. (2019f). Ortaöğretim Çağdaş Türk ve Dünya Tarih ders kitabı, Ankara.
• Muç, K. (2019). Ortaöğretim tarih ders kitaplarında değer aktarım yaklaşımları nelerdir? (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özbek, Ç. (2016). Modernite – postmodernite ikiliğinde cinsiyeti yeniden kurgulamak, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2).
• Pamuk, A. (2014). Kimlik ve tarih, kimliğin inşasında tarihin kullanımı. Yeni İnsan.
• Parmaksız, P.M.Y. (2017). Türkiye’nin modernleşmesinde kadınlar: 1839’dan günümüze. İmge.
• Schmidt, S.J. (2012). Am I a woman? The normalisation of woman in US History. Gender and Education, 24(7), 707–724.
• Scott, J.W. (1986). Useful category of historical analysis. The American Historical Review, 91(5), 1053-1075.
• Sonya, O. R. (2018). Toplumsal cinsiyet tarihçiliği nedir? Can.
• Stake, R.E. (1978). The case study method in social inquiry. American Educational Research Association, 7(2), 5-7. https://doi.org/10.3102/0013189X007002005
• Trecker, J. (1971). Women in U.S. history high school textbooks. Social Education, 35, 249-260.
• Van Dijk, T. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse & Society, 4(2), 249-283.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, 35, 29- 56.
• Yetim, M. ve Erdağ R. (2018). Uluslararası ilişkilerde eleştirel söylem analizi: revizyonist söylemin gelişimi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 79-100.
• Yılmaz, S. (2018). Toplumsal cinsiyet rollerinin günlük hayattaki yansımaları: Çorum/Alaca örneği, İmgelem, 2(2), 55-76.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Seçkin.