Bu makalede 2011 yılında Bursa ili Nilüfer
ilçesine bağlı Gölyazı köyüne Bursa Arkeoloji Müze Müdürü eşliğinde yapılan bir
ziyaret sırasında tarafımızdan kopyalanan 5 adet yazıt ele alınmaktadır. Makalede
tanıtılan 5 adet epigrafik malzemeden 4 tanesi (No. 2–5) Gölyazı Belediyesi
Konferans Salonu bahçesinde yer alan küçük bir depoda, 1 tanesi (No. 1a-b) ise
bizzat Gölyazı Belediye’sinin içinde bazı diğer yazıtsız arkeolojik eserlerle
birlikte muhafaza edilmektedir. Belediye yetkililerinden alınan bilgiler bu
yazıtların Apollonia antik yerleşimi sınırları içerisinden getirildiğini
doğrulamaktadır, bununla birlikte söz konusu yazıtların kesin buluntu yerleri
bilinmemektedir. Makalede ilk ele aldığımız eser bir lahit teknesinin ön yüz
parçası üzerinde tabula ansata içerisine kazınmış ve üst tarafı eksik olduğu
için sadece 6 satırı günümüze kalabilmiş M.S. 2. yüzyıl sonlarına (189–190
yıllarına) ait bir yazıttır. Lahit daha sonraki dönemlerde hangi amaçla
olduğunu tam olarak bilmediğimiz bir şekilde (muhtemelen bir kuyu/çeşme ağzı) ters
çevrilerek yeniden kullanılmıştır ve bu kısma yeni bir yazıt yazılmıştır. Bu
yazıt ise hem harf karakterinden hem de Theodotos isimli bir spatharios’un
zikredilmesinden dolayı Bizans Dönemi’ne tarihlenmektedir. Bir heykel kaidesi
üzerine yazılmış olan ve Publius Marcius Firmianus isimli bir Zeus rahibinin
Hera’nın heykelini dikmesiyle ilişkili olan ikinci yazıtımız, 6–7. satırlarında
doğrudan bir tarih vermektedir. Apollonia kentinde Sulla Era’sının kullanıldığı
iyi bilindiği için söz konusu yazıt ilk bakışta, özellikle de imparatorun tam
bu tarihte Mysia’da ve olasılıkla Apollonia kentinde olması vesilesiyle, M.S.
124/125 yıllarına tarihlenmektedir. Ancak yazıtın ikinci satırında okunan
harfler (ΥΜΠΙ . Ω), ilgili kısmın Ὀλ]υμπίῷ şeklinde tamamlanmasını zorunlu kılmaktadır. İmparator Hadrianus bu
unvanı ancak M.S. 129’dan sonra aldığı için, önceki tarihleme geçerliliğini
yitirmektedir. Makalede bu sorun üzerinde ayrıntılarıyla durulmakta ve sonuç
olarak yeni bir tarihleme önerisi getirilmektedir. Üçüncü yazıtımız Bizans
İmparatoru I. Tiberius (M.S. 578–682) ya da II. Tiberius (M.S. 698–705) dönemine
tarihlenmekte ve yerel çapta bazı imar faaliyetlerine bulunmuş olan Theophilos
(?) isimli bir şahsın mezar stelidir. 4. ve 5. no’lu yazıtlar ise fragman
şeklinde günümüze kalmış olup, harf karakterleri göz önünde bulundurularak ilki
yine Bizans Dönemi’ne, diğeri ise M. S. 3. yüzyıla tarihlenmelidir. Yazıtların
çevirileri şu şekildedir:
1a) “ - - - hayattayken bu lahdi kendileri ve
Agrippas’ın eşi Aurelia Metrodora ve Agrippas’ın çocukları için 274 yılında
(yaptırdı)”.
1b) “ - - - Theodotos oğlu, kılıç taşıyıcısı
(spatharios) Theodotos’un çabasıyla.”
2) “Zeus rahibi Publius Marcius Firmianus, 209
yılında Hera’nın (heykelini) bütün altlığıyla birlikte - - -, Sabina ve vatanı
için kendi cebinden diktirdi”.
3)“Burada (Fronto) oğlu övgüye layık
Theophilos yatıyor. Buradaki bina yapımına ihtimam gösteren o, bir hastalık
yüzünden imparator Tiberius zamanında, Mart ayının onuncu günü, 14.
indiksiyon’da hayata veda etti”.
4) “ (Burada) Theophanes’in (kızı..aba yatıyor?) /
(Keşiş Theophanes’in mezarı).
Apollonia ad Rhyndacum Gölyazı Mysia Hera spatharios Hadrianus Era
Primary Language | German |
---|---|
Subjects | Linguistics |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | August 31, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: Suppl. 1 |