Arshavır Shiragian’ın Anıları: Bir Ermeni Vatanseverin Hayat Hikâyesi Mi, Yoksa Bir Teröristin İtirafları Mı?

Year 2024, Issue: 49, 159 - 168, 27.08.2024

Ahmet Can Öktem

Abstract

1900 İstanbul doğumlu bir Ermeni olan ve Taşnaksutyun’un faaliyetlerine gençlik yıllarında yakından tanıklık eden ve katılan Arşavir Şıracıyan, kitabında Nemesis Operasyonu kapsamında gerçekleştirmiş olduğu suikastların öncesi ve sonrasındaki anılarını anlatmaktadır. Şıracıyan hatıratını 1965 yılında yazmaya başlamış, kitabı ise ölümünden üç yıl sonra, 1976’da kızı Sonia Şıracıyan tarafından İngilizce “The Legacy: Memoirs of an Armenian Patriot” (“Miras: Bir Ermeni Vatanseverin Hatıratı”) başlığıyla yayınlanmıştır. Söz konusu hatıra kitabı, 1982 tarihli ve “La Dette de sang: Un Arménien traque les responsables du génocide 1921-1922” (“Kan Borcu: Bir Ermeni Soykırımdan Sorumlu Olanların İzini Bulup Yakalıyor, 1921-1922”) başlıklı Fransızca baskısından Türkçeye çevrilerek, 1997 ve 2006 yıllarında yayınlanmıştır. Yazar kitabında karşılaşmış olduğu birçok zorluğu ve tehlikeyi, görevlerindeki çeşitli süreçleri, radikal inançlarını ve birlikte çalışmış olduğu değişik Taşnak üyelerini anlatmaktadır. Bu kitap tahlilinde Taşnaksutyun örgütü ve Nemesis Operasyonu konusunda açıklamalara yer verilecek, ayrıca kitapta Türklere yönelik çok sayıda göze çarpan hakaret ve ithamların, yalan ve tartışılır açıklamaların, hatıratların dikkat çeken kısımlarının bazı örnekleri verilip, üzerinde yorum yapılacaktır.

Keywords

Arşavir Şıracıyan, Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnaksutyun-EDF), Nemesis Operasyonu, Terör, Türk Karşıtı Propaganda, Mavi Kitap, Vahe İhsan Eseyan, Sait Halim, Bahattin Şakir, Cemal Azmi

The Memoirs of Arshavir Shiragian: The Life Story of an Armenian Patriot or the Confessions of a Terrorist?

Abstract

Born in Istanbul in 1900, Arshavir Shiragian was an Armenian who closely witnessed and participated in the activities of the Dashnaktsutyun as a youngster. In his book, Shiragian narrates his memoirs before and after the assassinations he carried out as part of Operation Nemesis. He began writing his memoirs in 1965 and his book was published in English by his daughter Sonia Shiragian three years after his death in 1976 with the title “The Legacy: Memoirs of an Armenian Patriot”. Shiragian’s memoirs were translated to Turkish from the 1982 French edition titled “La Dette de sang: Un Arménien traque les responsables du génocide 1921-1922” (“The Blood Debt: An Armenian Tracks Down Those Responsible for the Genocide, 1921-1922”) and published in 1997 and 2006. The writer describes the numerous struggles and dangers he faced, the various phases within his tasks, his radical beliefs, and the different Dashnak members he worked with. In this book review, explanations will be made regarding the Dashnaktsutyun and Operation Nemesis. Additionally, there will be comments on some examples of the numerous slurs and accusations against Turks, false and controversial statements, and striking parts of the memoirs.

Keywords

Arshavir Shiragian, Armenian Revolutionary Federation (Dashnaktsutyun-ARF), Operation Nemesis, Terrorism, Anti-Turkish Propaganda, Blue Book, Vahé (İhsan) Essayan, Sait Halim, Bahattin Şakir, Cemal Azmi

References

• AVİM, “The Roots of “Nemesis” And The Background of Radical Armenian Nationalist Terrorism”. Center For Eurasian Studies (AVİM), Analysis No: 2023/11, March 11, 2023, https://avim.org.tr/en/Analiz/THE-ROOTS-OF-NEMESIS-AND-THE-BACKGROUND-OF-RADICAL-ARMENIAN-NATIONALIST-TERRORISM
• Çelebi, Mevlüt. “İtalya’da Ermeni Terörü: İtalyan Basınında Sait Halim Paşa Suikastı”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Güz 2022, Sayı 106.
• Gunter, Michael M. Armenian History and the Question of Genocide. London: Palgrave Macmillan, 2011.
• Lewy, Guenter. The Armenian Massacres in Ottoman Turkey – A Disputed Genocide. The United States: The University of Utah Press, 2005.
• Mattei, Louis. “‘Droshak’ Newspaper: A Newspaper That Openly Supported Terrorism”. Review of Armenian Studies, Issue 31 (2015).
• Öktem, Ahmet Can. “Co-Founder of the Armenian Revolutionary Federation and One of the Precursors of Armenian Terrorism: Kristapor Mikaelyan”. Center for Eurasian Studies (AVİM), Commentary No: 2021/34, April 14, 2021, https://avim.org.tr/en/Yorum/CO-FOUNDER-OF-THE-ARMENIAN-REVOLUTIONARY-FEDERATION-AND-ONE-OF-THE-PRECURSORS-OF-ARMENIAN-TERRORISM-KRISTAPOR-MIKAELYAN
• Özşavlı, Halil. “Ermeni Milliyetçilik Hareketlerinin Doğuşu Taşnak-İttihat Ve Terakki İttifakı”. Ermeni Araştırmaları, Sayı 41 (2012).
• Shiragian, Arshavir. Bir Ermeni Bir Teröristin İtirafları, translated by Dr. Kadri Mustafa Orağlı. İstanbul: Kastaş Yayınevi, 1997.