Urmevi’nin Müzik Anlatımında Kadim Altı-Parmak-Konum Metodu Ve Perde Transkripsiyon Çözümü

Year 2016, Volume: 4 Issue: 3, 1281 - 1292, 15.12.2016

Recep Uslu

Abstract

Müziği yazma girişimlerinin çok eski çağlardan beri yapılmakta olduğuna Sümer

tabletleri şahittir. Çivi-yazısından başlayan süreç bugün kullandığımız nota ile devam

etmektedir. Çivi yazısından sonra da Ortadoğu kültüründe müziği yazma girişimleri olmuştur.

Bunların hepsinin neler olduğunu bilmiyoruz. H. G. Farmer’ın “müzik tarihinde sistemci ekolün

kurucusu” olarak tanımladığı müzik teorisyeni Safiyyüddin Urmevi eserinde bize bilinmeyen

bir müzik yazımı sisteminden söz etmektedir. Meragi bu sisteme “altı-parmak-konum” metodu

adını vermiştir. Urmevi doğrudan doğruya bu metodun nasıl anlaşılması gerektiğini

belirtmemiştir. Altı-parmak-konumu anlatım metodunu udun perdelerinde, açıklamasını yaptığı

12 devirin ve 6 avazenin anlatımında kullanmıştır. Bunu çözümlemek isteyen bazı

araştırmacıların ise Urmevi’nin ebcet-harf-müzik-yazısı tablosunu kullandıkları görülmüştür.

Fakat bu çözüm yolunun doğru olup olmadığı tartışılmamıştır. Bu yazı “altı-parmak metodunun

ne olduğu, nasıl anlaşılması gerektiği” üzerinde durmakta, ve Safiyyüddin’in yazdığı örneklerin

nasıl anlaşılması gerektiğini çözmeyi amaçlamakta ve çözüm olarak doğruluğu test edilen yeni

bir “perde transkripsiyonu” önermektedir.

Keywords

Kadim Altı-parmak-konumu müzik anlatım metodu, müzik seslerini yazmak, ebcet-harf-müzik-yazısı, perde-transkripsiyonu

References

• Ezgi, Suphi, Nazari ve Ameli Türk Musikisi, c. I-V, İstanbul 1933-53 Meragi, Meragi’den II. Murad’a Müziğin Maksatları: Makasıd Çevirisi, çev. Recep Uslu, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2015 Meragi, Şerh-i Kitabul-edvar Adlı Eseri, çev. Kubilay Kolukırık, Ankara Atatürk Kültür Merkezi yay. 2012 Şirinova, Zümrüt, Şükrullah’ın İlmü’l-edvarı, doktora tezi, 2008, İÜ SBE Şükrullah, Ahmed oğlu Şükrullah ve Risalesi, haz. Murat Bardakçı, İstanbul 2012 Urmevi, Kitabü’l-Edvar Türkçesi, çev. Recep Uslu, Ankara Çengi yay. 2016 (özel) Uygun, Nuri, Safiyyüddin Urmevi ve Kitabül-edvar İncelemesi, İstanbul Kubbealtı neşriyatı, 1999