Şeyhülislâm Ebussuud Efendi’nin Şiir ve Edebiyatla İlgili Fetvâları

Year 2019, Volume: 7 Issue: 3, 37 - 43, 01.01.2019

Muhittin Eliaçık

Abstract

Ebussuud Efendi, Osmanlı’nın zirve yüzyılına damga vurmuş, devlet işlerinin tanzim ve tertibi, çeşitli iç ve dış siyasi olaylar ve hayatın her alanı ile ilgili verdiği binlerce fetvâ ile birçok müşkül meseleyi çözmüş, devleti ve toplumu yönlendirici konumda bulunmuş önemli bir şeyhülislâmdır. OsmanlıSafevi çekişmesinin kıyasıya yaşandığı bir yüzyılda otuz yıl kaldığı makamda verdiği sert fetvalarla bu çekişmenin mezhebî/siyasî mahiyet kazanmasında da önemli bir rol oynamıştır. O, kendisinden önceki Şeyhülislâm Kemalpaşazade ile birlikte İran Şiiliğinin Anadolu’da algılanma şeklini de büyük ölçüde belirleyen kişi olmuştur. Aynı zamanda şair olan Ebussuud Efendi’nin binlerce fetvâsı arasında şiir ve edebiyatla ilgili pek çok fetvâ bulunmakta olup, bunların bir kısmı direkt manzum fetvâ, bir kısmı da şiir, şair, dil ve edebiyata dair konularda sorulmuş suallere verilmiş cevaplardır. Onun manzum fetvâlarına ait çalışmalarımız hâlen devam etmekte olup bir kısmını daha önce tanıtmıştık. Bu çalışmada ise, fetvâları arasında şiir ve edebiyatla ilgili olarak geçen fetvâlardan seçilenler tanıtılmaktadır

Keywords

Ebussuud Efendi, fetvâ, dil, edebiyat

Fatwas of Sheikhulislam Ebussuud Efendi on Poetry and Literature

Abstract

Ebussuud Efendi was a significant sheikhulislam who had solved thousands of fatwas and personal issues regarding various domestic and foreign political events and all areas of life together with the arrangement of the state affairs. He played an important role in this sectarian / political nature with the hard fatwas he gave in his office where he stayed for thirty years in a century when the OttomanSafavid rivalry took place. He is the most important person who determined the way Iranian Shiism is perceived in Anatolia together with predecessor Kemalpashazade. Among the thousands of fatwas of Ebussuud Efendi, who is also a poet, there are many fatwas related to poetry and literature, some of which are direct verse fatwas and some are answers to various questions asked about poetry, poet, language and literature. Our work on verse fatwas still continues and we have introduced some of them before. In this study, various fatwas which are related to poetry and literature are introduced

Keywords

Ebussuud Efendi, fatwa, language, literature

References

• Ahmed Rifat (tsz.). Devhatü’l-meşâyih maa zeyl, İstanbul. Atâî (1268). Zeyl-i Şakâik li-Atâyî, İstanbul.
• Akgündüz, A. (1994). Ebüssuud Efendi, Diyanet İslâm Ansiklopedisi, C.10.
• Eliaçık,M. (2011).Osmanlı’da Manzum Fetvâ Geleneği, Türkiyat Mecmuası, 21/2, s.105-145.
• Osmanlı Kanunnâmeleri (1331), Milli Tetebbular Mecmuası (MTM) I (3): 495-544. Yazma Eserler:
• Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi, demirbaş: nr. 2118, 3577, 1923.
• Milli Kütüphane, 06 Mil Yz A 4211.