اختبار الديمقراطية في تركيا: تصفية السياسات القديمة وفترة حزب العدالة والتنمية

Year 2023, Volume: 12 Issue: 1, 169 - 198, 01.03.2023

Abdurrahman Babacan

https://doi.org/10.36360/1560-012-001-008

Abstract

تحاول هذه الدراسة الوقوف على المسار الصعب الذي مرت به الديمقراطية المؤسسية في تركيا من خلال استعراض أهم المراحل والإجراءات التي جرى تنفيذها للانتقال من نموذج استبدادي إلى نظام قائم على المبادئ الأساسية للديمقراطية، والتحديات التي واجهت عملية الانتقال، إذ جرت مواجهة صعوبات كبيرة في تصفية السياسات القديمة، وترى الدراسة أن تركيا بحاجة إلى دستور توافق مدني، وهذا سيعني التخلص من ثقل الماضي غير الديمقراطي.

Keywords

الديمقراطية, تركيا, حزب العدالة والتنمية, الدستور

The Democracy Test in Türkiye: Ending Old Policies and the Period of the AK Party

Abstract

This study attempts to identify the difficult path that institutional democracy went through in Türkiye by reviewing the most important stages and procedures that were implemented to move from an authoritarian model to a system based on the basic principles of democracy, and the challenges that faced the transition process, The study believes that Türkiye needs a constitution of civil consensus, and this would mean getting rid of the weight of the undemocratic past.

Keywords

Democracy, Türkiye, AK Party, Constitution

References

• Bkz. sauel P. Huntington, The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century, (University of Oklahoma Press, Norman: 1993), s. 15.
• Huntington, The Third Wave, s. 105.
• Immanuel Kant, Perpetual Peace: A Philosophical Essay, (Swan Sonnenschein, Londra: 1795).
• Joseph A. Schumpeter, Capitalism, Socialism and Democracy, (Harper & Row, New York: 1942), s. 269.
• Fuat Keyman ve Ziya Öniş, Turkish Politics in a Changing World, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul:2007), s. 91.
• Ziya Öniş, “Sharing Power: Türkiye’s Democratization Challenge in the Age of the AKP Hegemony”, Insight Türkiye, Cilt: 15, Sayı: 2, (2013), s. 105.
• Maurice Duverger, Diktatörlük Üstüne, (Dönem Yayınları, İstanbul: 1965), s. 49.
• “TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu Raporu, 2012”, Hürriyet, 26 Kasım 2017.
• William Hale, Türkiye’de Ordu ve Siyaset, (Alfa Yayıncılık, İstanbul: 1996), s. 261
• İbrahim İnal, “AK Parti Döneminde AB İlerleme Raporları Bağlamında Sivil-Asker İlişkilerinin Demokratik Dönüşümü”, International Journal of Academic Value Studies, Cilt: 3, Sayı: 8, (2017), s. 69.
• Uğur Burç Yıldız, “Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Sivil-Asker İlişkileri: Adalet ve Kalkınma Partisi Dönemi”, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir: 2010), s. 89.
• Ali Bayramoğlu, “Asker ve Siyaset”, Bir Zümre, Bir Parti, Türkiye’de Ordu, ed. Ahmet İnsel ve Ali Bayramoğlu, (Birikim Yayınları, İstanbul: 2004), s. 109-110.
• MGK, 20 Ekim 2017, http://www.mgk.gov.tr/Turkce/tarihce_4.html, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• Yıldız, “Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Sivil-Asker İlişkileri”, s. 92. .14
• Avrupa Birliği Uyum Yasa Paketleri, (AB İşleri Genel Sekreterliği, Ankara: .15 2007).
• https://www5.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5170. html, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• “EMASYA Protokolü Kaldırıldı”, CNN Türk, 4 Şubat 2010.
• Yusuf Şevki Hakyemez, “2010 Anayasa Değişiklikleri ve Demokratik Hukuk Devleti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, (2010), s. 387-406.
• “Milli Güvenlik Dersi Kaldırıldı”, Aljazeera Turk, 25 Ocak 2012.
• “AB Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu”, AB Komisyonu, (2015), https://www.ab.gov.tr/files/5%20Ekim/2015_ilerleme_raporu_tr.pdf, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• Mert Hüseyin Akgün, “15 Temmuz ve TSK’nın Sivil Kontrolünde Tarihi Dönüşüm ”, 15 Temmuz Sonrası Türkiye, ed. Burhanettin Duran ve Cem Duran Uzun, (SETA Yayınları, İstanbul: 2022), s. 152.
• Akgün, “15 Temmuz ve TSK’nın Sivil Kontrolünde Tarihi Dönüşüm”, s. 157-158.
• Akgün, “15 Temmuz ve TSK’nın Sivil Kontrolünde Tarihi Dönüşüm”, s. 163-164.
• William Hale ve Ergun Özbudun, Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm: AKP Olayı, (Doğan Kitap Yayıncılık, İstanbul: 2010), s. 141.
• “AB Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu”, AB Komisyonu, (2003), https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/Tur_En_Realitons/Progress/Türkiye_Progress_Report_2003.pdf, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• “Siyasi Reformlar-1”, AB Bakanlığı, (2012), http://www.abgs.gov.tr/files/rehber/04_rehber.pdf, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004/07/20040721.htm#1, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• “AB Komisyonu Türkiye İlerleme Raporu”, AB Komisyonu, 6 Ekim 2004, https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/Tur_En_Realitons/Progress/Türkiye_Progress_Report_2004.pdf, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/12/20031205.htm#4,(Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• http:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/11/20091113-13.htm, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• Şerafettin Gökalp, “Yeni Dernekler Kanunu”, TBB Dergisi, Sayı: 58, (2005), s. 209-214.
• “İskan Kanununda Değişiklik”, Avrupa Birliği Bakanlığı, (2006), https://www.ab.gov.tr/_39614. html, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• “TRT’nin Kürtçe Kanalı TRT6 Yayına Başladı”, Hürriyet, 1 Ocak 2009.
• https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/ k5678.html, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• “Demokratikleşme Paketi”, Başbakanlık Kamu Düzeni ve Güvenliği .36 Müsteşarlığı, (2013), http:// www.kdgm.gov.tr/snetix/solutions/KDGM/resources/uploads/ files/kitabcik.pdf, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• http://www.farukcelik.com.tr/images/editor/1.pdf
• Talha Köse, “The AKP and the ‘Alevi Opening’: Understanding the Dynamics of the Rapprochement”, Insight Turkey, Cilt: 10, Sayı: 2, (2010), s. 143164-.
• “AK Parti’nin ‘Cemevleri’ Teklifi TBMM’ye Sunuldu”, TRT Haber, 20 Ekim 2022.
• “حزمة الدمقرطة“
• “Kobani’den Kaçanlar Sınıra Akın Etti”, Habertürk, 20 Eylül 2014; “Kobanililer için Suruç’ta Çadır Kent”, Sputnik Türkiye, 26 Aralık 2014; “Kobani’den Kaçanlara Çadır Kent”, Onedio, 21 Eylül 2014, https://onedio.com/haber/kobani-den-kacanlara-cadirkent-371867, (Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022).
• Aziz Aslan, “6-7 Ekim Olayları’nın 7. Yılı”, Anadolu Ajansı, 4 Ekim 2021.
• “Ve Paralel Yapı Kırmızı Kitapta”, Sabah, 2 Ocak 2015; “Paralel Yapı’ya Çifte Kırmızı”, Hürriyet, 1 Mayıs 2015.
• “FETÖ/PDY Silahlı Terör Örgütü Olarak Tescillendi”, TRT Haber, 14 Temmuz 2016;
• “Fransa OHAL Bilançosunu Açıkladı”, Anadolu Ajansı, 3 Kasım 2017; “Fransa’da OHAL Kalktı”, Euronews Türkçe, 1 Kasım 2017.
• “15 Temmuz’dan Sonraki Gözaltı ve Tutuklu Sayısı”, Vatan, 7 Temmuz 2017.
• “Sayılarla Kamuda FETÖ Mücadelesi”, Milliyet, 15 Temmuz 2017
• Bkz. “Kamuda FETÖ Temizliği”, TRT Haber, 15 Temmuz 2022.
• “MEB FETÖ Bilançosunu Açıkladı”, Timetürk, 7 Kasım 2017.
• 15 Temmuz Darbe Girişimi ve Batı Medyası, ed. İsmail Numan Telci, İbrahim Efe, Tuncay Kardaş ve İsmail Çağlar, (SETA Rapor, İstanbul: 2017); Sabiha S. Gündoğar ve Ayşe Yırcalı, “Batı ‘Darbe’ Testini Geçemedi”, Aljazeera Turk, 22 Temmuz 2016.
• Ron Wyden, Carol Guthrie, John Dickas ve Alexander Perkins, “Law and Policy Efforts to Balance Security, Privacy and Civil Liberties in Post 911/ America”, Stanford Law and Policy Review, Sayı: 17, (2006), s. 331352-; Christopher P. Banks, “Security and Freedom After September 11”, Public Integrity, Cilt: 13, Sayı: 1, (2010), s. 524-; Didier Bigo, R. B. J. Walker ve Sergio Carrera, Europe’s 21st Century Challenge: Delivering Liberty, (Routledge, Londra: 2016); Harold D. Lasswell, National Security and Individual Freedom, (McGraw Hill, Londra: 1950); Zsuzsa Ferge, “Freedom and Security“, International Review of Comparative Public Policy, Cilt: 7, Sayı: 1, (1996), s. 1941-.
• Ergun Özbudun, “Türkiye’s Search for a New Constitution”, Insight Türkiye, Cilt: 14, Sayı: 1, (2012), s. 39-50.