تقييم التطبيقات والمشروعات الابتكارية في نظام التعليم التركي خلال 20 عامًا

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 9 - 40, 01.09.2025

Hilal Gürkan

https://doi.org/10.36360/1560-014-003-002

Abstract

شهد نظام التعليم التركي خلال العشرين عامًا الماضية تحولًا كبيرًا، من خلال تنفيذ مشروعات ابتكارية تهدف إلى تطوير البنية التحتية الرقمية، وتعزيز المهارات المعاصرة لدى الطلاب، ودعم التنمية المهنية للمعلمين. تضمّنت هذه المشروعات إدماج التكنولوجيا عبر مبادرات مثل FATİH وEBA، وتعزيز التفكير النقدي والابتكار من خلال مسابقات ومشروعات وطنية، إلى جانب تعزيز القيم الوطنية والثقافية. كما جرى التركيز على الشمولية والعدالة التعليمية، ولاسيّما في المناطق المحرومة. ورغم التقدّم المحرز، لا تزال هناك تحديات تتعلق بالاستدامة وتكييف المشروعات مع الاحتياجات المحلية.

Keywords

التحول الرقمي , الابتكار التربوي , التعليم المستدام , نظام التعليم التركي

An Evaluation of Innovative Practices and Projects in the Turkish Education System over the Past 20 Years

Abstract

Over the past two decades, the Turkish education system has undergone a significant transformation through the implementation of innovative projects aimed at enhancing digital infrastructure, fostering contemporary skills among students, and supporting the professional development of teachers. These initiatives have included the integration of technology through programs such as FATİH and EBA, the promotion of critical thinking and innovation through national competitions and projects, and the reinforcement of national and cultural values. Special attention has been given to inclusivity and educational equity, particularly in disadvantaged regions. Despite notable progress, challenges remain concerning the sustainability of these efforts and their adaptation to local needs.

Keywords

Digital Transformation , Educational Innovation , Sustainable Education , Turkish Education System

References

• Mahmut Özer, “Türkiye’de Eğitim Sisteminde Son 20 Yılda Gerçekleştirilen Dönüşümün Son OECD Raporuna Dayalı Bir Değerlendirmesi”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 2, (2023), s. 148-163.
• Kıvanç Bozkuş ve Mehmet Fatih Karacabey, “Fatih Projesi ile Eğitimde Bilişim Teknolojilerinin Kul- lanımı: Ne Kadar Yol Alındı?”, Ya5adıkça Eğitim, Cilt: 33, Sayı: 1, (2019), s. 17-32.
• Ahmet Saylık, Numan Saylık ve Abdulkadir Sağlam, “Eğitimcilerin Gözünden Türk Eğitim Sistemi: Bir Metafor Çalışması”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1, (2021), s. 522-546.
• Ender Ereskici, “Plastiksiz Okullar Projesi”, MEB AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, https://www.ab.gov.tr/siteimages/birimler/mib/soi/01a/ender_ereskici.pdf, (Erişim tarihi: 12 Mayıs 2024).
• “Yenilik ve Eğitim”, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri (YEčİTEK), (2023-2024), http://etwinning.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/01/2023-2024-Yenilik-ve-Egitim_mobil.pdf, (Erişim tarihi: 18 Ma- yıs 2024).
• “Güçlü Yarınlar için 2023 Eğitim Vizyonu”, MEB, (2018), https://baklan.meb.gov.tr/meb_iys_dosya- lar/2018_12/11144802_2023_EGITIM_VIZYONU.pdf, (Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024).
• Nilay T. Bümen, “Türkiye’de Merkeziyetçiliğe Karşı Özerklik Kıskacında Eğitim Programları: Sorun- lar ve Öneriler”, Kastamonu Education Journal, Cilt: 27, Sayı: 1, (2019), s. 175-185.
• Türkiye Eğitim Raporu, (OECD, Paris: 2021).
• “Ulusal Teknoloji Girişimciliği Stratejisi 2022-2025”, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, https://www.sanayi.gov.tr/medya/duyurular/ulusal-teknoloji-girisimciligi-stratejisi2, (Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024).
• “TEKNOFEST Rekor Tazeledi: 4 Günde 1,9 Milyon Ziyaretçi”, TRT Haber, 1 Mayıs 2023.
• “TEKNOFEST Rekor Tazeledi”.
• “Teknoloji Geliştiren ve Üreten Bir Türkiye için”, TEKNOFEST, (2024), https://www.teknofest.org/tr/corporate/about, (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024).
• “2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması Rehberi”, TÜBİTAK, (2022), https://www.tubitak.gov.tr/sites/default/files/2750/lise_proje_rehberi_2023_14.10.2022.pdf, (Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024).
• “European Union Contest for Young Scientists”, EUCYS, (2023), https://eucys2023.eu, (Access date: 30 May 2024).
• Àgueda Gras-Velázquez, Jon K. Price, Michał Dżoga ve Iza Pastuszyńska, “The European Scien- ce Fairs Evaluation Framework”, UEN, (2014), http://www.eun.org/resources/detail?publicationID=841, (Access date: 30 May 2024).
• “2204-B Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması Proje Rehberi”, TÜBİTAK, (2022), https://tubitak.gov.tr/sites/default/files/2750/ortaokul_proje_rehberi_2023_14.10.2022.pdf, (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024).
• “2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması Rehberi”.
• “2204-C Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması”, TÜBİTAK, (2020), https://tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/2204-c-lise-ogrencileri-kutup-arastirma-projeleri-yarismasi, (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024).
• “2204-D Lise Öğrencileri İklim Değişikliği Araştırma Projeleri Yarışması”, TÜBİTAK, (2021), https://tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/2204-d-lise-ogrencileri-iklim-degisikligi-arastirma-projeleri-yarismasi, (Erişim tarihi: 30 Mayıs 2024).
• “4004-Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları Destekleme Programı”, TÜBİTAK, (2007), https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/bilim-toplum/ulusal-destek-programlari/4004-doga-egitimi-ve-bilimokullari-destekle- me-programi, (Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024).
• “4005-Yenilikçi Eğitim Uygulamaları Destekleme Programı”, TÜBİTAK, (2013), https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/bilim-toplum/ulusal-destek-programlari/4005-yenilikci-egitim-uygulamalari-destekle- me-programi, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “4006-TÜBİTAK Bilim Fuarları Bilgilendirme Sunumu”, TÜBİTAK, 1 Haziran 2024, https://bilimiz.tubitak.gov.tr/bilimFuari.htm, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “4006-TÜBİTAK Bilim Fuarları Destekleme Programı”.
• “4007-Bilim Şenlikleri Destekleme Programı”,
• “TÜBİTAK, 4008 ve 4007 Destekleme Programları Proje Değerlendirme Süreci ve Sonuçları”, You- Tube, 14 Mayıs 2024, https://www.youtube.com/watch?v=lAfVJvKcA5g, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “4008-Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Kapsayıcı Toplum Uygulamaları Destekleme Programı”, TÜBİTAK, (2023), https://tubitak.gov.tr/tr/destekler/bilim-toplum/ulusal-destek-programlari/4008-ozel-gereksinimli-bireylere-yonelik-kapsayici-toplum-uygulamalari-destekleme-programi, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• Türkiye Eğitim Raporu.
• “Scientix Projesi”, Scientix.eba.org, (2024), https://scientix.eba.gov.tr/tanitim, (Access date: 14 November 2024).
• “Öğretmen Eğitimi Dijital Ekosistemi Projesi”, T.C. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, (2023), https://www.meb.gov.tr/dijital-yetkinliklerin-gelistirilmesine-yonelik-ogretmen-egitimi-dijital-ekosistemi-projesi-ile-200-bin-ogretmene-ulasilacak/haber/35298/tr, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “Türkiye Ulusal Ajansı Temel İstatistikler”.
• “Türkiye Ulusal Ajansı Temel İstatistikler”.
• “Yenilik ve Eğitimi 2023-2024”, YEčİTEK, http://etwinning.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/ 01/2023-2024-Yenilik-ve-Egitim_mobil.pdf, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “Türkiye Ulusal Ajansı Temel İstatistikler”.
• “Türk Öğretmenler 2021 Avrupa Ödüllerinde Bir İlke İmza Attı”, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, http://etwinning.meb.gov.tr/turk-ogretmenler-2021-avrupa-odullerinde-bir-ilke-imza-atti, (Erişim tarihi: 30 Kasım 2024).
• “Yenilik ve Eğitim 2023-2024”.
• “eTwinning Faaliyetlerinde Türkiye 44 Ülke İçinde 1. Sırada Yer Alıyor”, MEB, https://www.meb.gov.tr/etwinning-faaliyetlerinde-turkiye-44-ulke-icinde-1-sirada-yer-aliyor/haber/33129/tr, (Erişim tarihi: 24 Kasım 2024).
• “Çevreme Duyarlıyım Değerlerime Sahip Çıkıyorum Projesi”, ÇEDES, (2023), https://serinhisar.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_04/06151939_PROJE_CALIYMA_USUL_VE_ESASLARI.pdf, (Eri- şim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “Harezmi Eğitim Modeli Öğretmen Kılavuzu: Geçmişten Günümüze Harezmi Eğitim Modeli”, MEB, (2021), https://harezmi.meb.gov.tr/egitim, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• Tasarım Beceri Atölyeleri El Kitabı, (MEB Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Araştırma Geliştirme ve Projeler Daire Başkanlığı, Ankara: 2023).
• “Eğlenerek Hareket Edelim Sağlıklı Beslenelim Projesi”, MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, (2018), https://tegm.meb.gov.tr/www/eglenerek-hareket-edelim-saglikli-beslenelim-projesi/icerik/607, (Erişim tarihi: 20 Kasım 2024).
• “Eğitimde Rehberlik ve Destekleme Modeli: Erdem Destek 2022 Programına Başvurular Başladı”, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2022), https://dogm.meb.gov.tr/www/egitimde-rehberlik-ve-des- tekleme-modeli-erdem-destek-2022-programina-basvurular-basladi/icerik/1436, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).
• Selma Kasap, “İmam Hatip Okullarında ‘İnovasyon, Kodlama ve Tasarım’ Odaklı Hisar Projesi Baş- lıyor”, Anadolu Ajansı, 26 Nisan 2021; “Hisar Projesi Tüm Yurtta Devam Ediyor”, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2022), https://dogm.meb.gov.tr/www/hisar-projesi-tum-yurtta-devam-ediyor/icerik/ 1376, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).
• “Evliya Çelebi Öğrenci Değişim Programı Başvuruları Başladı”, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2022), https://dogm.meb.gov.tr/www/evliya-celebi-, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).
• “Şehrin Akıllı Çocukları ile Çocuklar Trafikte Daha Güvende”, MEB Temel Eğitim Genel Müdür- lüğü, (2024), https://tegm.meb.gov.tr/www/sehrin-akilli-cocuklari-ile-cocuklar-trafikte-daha-guvende/icerik/975, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).
• “İmam Hatip Öğrencilerine Yönelik Hikmet, Hayat, İlim, Kültür, Medeniyet, Eğitim, Teknoloji Projesi Hayata Geçirildi”, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2023), https://dogm.meb.gov.tr/www/ imam-hatip-ogrencilerine-yonelik-hikmet-hayat-ilim-kultur-medeniyet-egitim-teknoloji-projesi-hayata-ge- cirildi/icerik/2075, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).
• “Kalemkar Okullar Projesi”, MEB Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, (2024), https://dogmprojeler.meb.gov.tr/www/kalemkr-okullar-projesi/icerik/28, (Erişim tarihi: 2 Haziran 2024).