Strategic Repositioning and Military-Technological Transformation: An Analysis of NATO’s New Regional Plans (2023-2025)

Year 2025, Volume: 2 Issue: 2, 211 - 240, 18.09.2025

Mehmet Kılıç

Abstract

Between 2023 and 2025, NATO has not only operationalized a series of new regional defense, but has also launched institutional initiatives in fields such as artificial intelligence (AI) , space, cyber security, and innovation, aiming to construct the foundational infrastructure of a broader military-technological transformation strategy. This study critically and multidimensionally analyzes NATO's strategic orientation at the intersection of institutional restructuring and regional security policies.The main argument of this research posits that NATO's recent strategic shift transcends traditional deterrence paradigms and reflects an attempt to establish a multi-layered security architecture while integrating technological capacity into a value-based governance structure. This article analyzes structural interventions established along strategic axes stretching from the Baltics to the Black Sea and from the North Sea to European airspace, within the framework of spatial repositioning and military-technological transformation. AI-driven warfare systems, advanced cyber infrastructures, multi-layered air defense structures, and initiatives such as the “Defense Production Action Plan” demonstrate NATO's evolution beyond a conventional alliance, toward becoming a regional order-building actor endowed with institutional sovereignty capacity. Furthermore, the center–periphery distinction evident in NATO’s decision-making structures perpetuates a hierarchical security architecture that limits the political agency of peripheral actors, despite their significant military contributions. This article conceptualizes NATO’s transformation as a structural, normative, technological, and spatial process of reconstruction, and examines its impact on the emerging multi-layered regional security architecture.

Keywords

NATO 2023-2025 Plans, , Regional Defense Plans, , Military-Technological Transformation, , Security Structure , Core-Periphery Relationship

Stratejik Yeniden Konumlanma ve Askeri-Teknolojik Dönüşüm: NATO’nun Yeni Bölgesel Planları Üzerine İnceleme (2023-2025)

Abstract

NATO, 2023–2025 döneminde, doğrudan uygulamaya koyduğu yeni bölgesel savunma planlarının yanı sıra, yapay zeka (YZ), uzay, siber güvenlik ve yenilik gibi alanlara odaklanan askeri-teknolojik dönüşüm stratejilerini kurumsal olarak girişimde bulunmuş ve bu dönüşümün altyapısını inşa etmeye başlamıştır. Bu çalışma, söz konusu stratejik yönelimi, NATO’nun kurumsal yeniden yapılanması ile bölgesel güvenlik politikalarının kesişim noktasında, eleştirel ve çok düzeyli bir analiz çerçevesinde ele almaktadır. Araştırmanın temel iddiası, NATO’nun bu stratejik açılımı, klasik caydırıcılığın ötesine geçerek, çok düzlemli bir güvenlik mimarisi kurma ve teknolojik kapasiteyi ilkesel yönetime entegre etme çabası olarak değerlendirilebilir. Bu makale de, Baltıklardan Karadeniz’e, Kuzey Denizi’nden Avrupa hava sahasına uzanan güvenlik eksenlerinde tesis edilen yapısal müdahaleleri, yeniden coğrafi konumlanma ve askeri-teknolojik dönüşüm çerçevesinde analiz etmektedir. YZ tabanlı harp sistemleri, ileri düzey siber altyapılar, çok katmanlı hava savunma yapılanması ve “Savunma Üretimi Eylem Planı” gibi girişimler, NATO’nun ittifak kimliğini aşan bir biçimde, kurumsal egemenlik kapasitesiyle bölgesel bir düzen kurucu aktöre dönüşme çabası içerisinde olduğunu göstermektedir. Ayrıca, karar mekanizmalarında görülen merkez-çevre ayrımı, çevresel aktörlerin askeri katkılarına rağmen siyasal etkinliklerinin sınırlı kalmasına yol açan hiyerarşik bir güvenlik yapılanmasını kalıcılaştırmaktadır. Bu makale, NATO’nun geçirdiği dönüşümü, hem yapısal, hem de normatif, teknolojik ve mekansal bir inşa süreci olarak kavramsallaştırmakta ve bu dönüşümün çok katmanlı bölgesel güvenlik yapılanmasına etkisini analiz ederek ortaya koymaktadır.

Keywords

NATO 2023-2025 Planları , Bölgesel Savunma Planları , Askeri-Teknolojik Dönüşüm , Güvenlik Yapılanması , Merkez-Çevre İlişkisi

Ethical Statement

Bu araştırma makalesinde yer alan kuramsal çerçeve oluşturma, yöntemsel analiz, veri yorumlama ve yazım süreçlerinin tümü yalnızca yazar tarafından gerçekleştirilmiştir. Yazar Mehmet Kılıç, bu araştırma makalesinde herhangi bir çıkar çatışmasının bulunmadığını beyan eder.

Supporting Institution

Yoktur

Thanks

Bu araştırma makalesinin ortaya çıkış sürecinde, değerli katkı ve yönlendirmeleriyle akademik gelişimime önemli ölçüde destek veren kıymetli hocalarıma en içten şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim. Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yelda Ongun’un araştırmanın yönlendirilmesindeki yapıcı tutumu ve sağladığı akademik rehberlik, çalışmamın bütünlüğü açısından son derece kıymetli olmuştur. Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Banu Eligür’ün hem akademik yaklaşımlar hem de kurumsal destek açısından sunduğu katkılar, çalışmanın kuramsal çerçevesinin sağlamlaşmasına olanak tanımıştır. Bu araştırma makalesinin ortaya çıkış sürecinde, değerli katkı ve yönlendirmeleriyle akademik gelişimime önemli ölçüde destek veren kıymetli hocalarıma en içten şükranlarımı sunmayı bir borç bilirim. Başkent Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yelda Ongun’un araştırmanın yönlendirilmesindeki yapıcı tutumu ve sağladığı akademik rehberlik, çalışmamın bütünlüğü açısından son derece kıymetli olmuştur. Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Banu Eligür’ün hem akademik yaklaşımlar hem de kurumsal destek açısından sunduğu katkılar, çalışmanın kuramsal çerçevesinin sağlamlaşmasına olanak tanımıştır.

References

• Aarøe Jørgensen, J. (2014). Partnerships in the Middle East: Interventionist endeavors? T. Flockhart (Ed.), Cooperative security: NATO’s partnership policy in a changing world içinde (pp. 111–120). Danish Institute for International Studies.
• Adamsky, D. (2010). The Culture of Military Innovation: The Impact of Cultural Factors on the Revolution in Military Affairs in Russia, the US, and Israel. Stanford, CA: Stanford University Press.
• Argulis, M. (2023, July). Vilnius Summit Brief No.4. International Centre for Defence and Security. Erişim adresi: https://icds.ee/wpcontent/uploads/dlm_uploads/2023/07/ICDS_Brief_Vilnius_Summit_No4_Martins_Vargulis_July_2023-1.pdf
• Baltic Defence College. (2025). Benelux Session Luxembourg 2025. Erişim adresi: https://baltasam.org/Benelux_Session_Luxembourg_2025_Schengen “Baltic Defence Line.” (n.d.). Government announcements/news.
• Bloomberg. (2025, June 23). Poland, Baltic states seek EU help to reinforce eastern borders. Erişim adresi: https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-06-23/poland-baltic-states-seek-eu-help-to-reinforce-eastern-borders
• BMVg. (2025). European Sky Shield Initiative (ESSI structure). NATO Innovation Fund.
• Borzillo, L. (2021). Threat-based defence planning: implications for Canada. Network for Strategic Analysis.
• Buzan, B., & Wæver, O. (2003). Regions and powers: The structure of international security. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Buzan, B., Wæver, O., & de Wilde, J. (1998). Security: A new framework for analysis. Boulder, CO: Lynne Rienner Publishers.
• CCDCOE. (2025, July). The evolution of cyber forces in NATO countries. Erişim adresi: https://ccdcoe.org/uploads/2025/07/The_evolution_of_cyber_forces_in_NATO_countries.pdf
• Center for Strategic and International Studies. (2025, June 20). CSIS press briefing: Previewing the NATO summit. Erişim adresi: https://www.csis.org/analysis/csis-press-briefing-previewing-nato-summit
• Clingendael Institute. (2020, December). European strategic autonomy in security and defence. Erişim adresi: https://www.clingendael.org/sites/default/files/202012/Report_European_Strategic_Autonomy_December_2020.pdf
• DIANA. (2023). Defence Innovation Accelerator for the North Atlantic: Implementation plan. NATO. Erişim adresi: https://www.diana.nato.int
• European Defence Agency. (2022, June 20). The military in the single European sky. European Defence Agency. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/news-and-events/multimedia
• European Defence Agency. (2023, Oct 24). Enhancing EU military capabilities beyond 2040. European Defence Agency. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/publications-and-data/brochures/enhancing-eu-military-capabilities-beyond-2040-brochure
• European Defence Agency. (2024). EDA defence data 2023–2024. European Defence Agency. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/docs/default-source/brochures/1eda---defence-data-23-24---web---v3.pdf European Defence Agency. (2024). Maritime surveillance (MARSUR) initiative overview. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/what-we-do/all-activities/activities-search/maritime-surveillance-%28marsur%29
• European Defence Agency. (2024, Oct 16). EDA action plan on autonomous systems. European Defence Agency. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/publications-and-data/publications/eda-action-plan-on-autonomous-systems
• European Defence Agency. (2025). Future defence capabilities: Regional defence architecture overview. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/docs/default-source/brochures/cdp-brochure---exploring-europe-s-capability-requirements-for-2035-and-beyond.pdf
• European Defence Agency. (2025, May 12). Trustworthiness for artificial intelligence in defence. European Defence Agency. Erişim adresi: https://eda.europa.eu/docs/default-source/brochures/taid-white-paper-final-09052025.pdf
• Flockhart, T. (Ed.). (2014). Cooperative security: NATO's new partnership policy in a changing world (DIIS Report No. 01, Vol. 2014). Copenhagen, Denmark: Danish Institute for International Studies.
• Freedman, L. (2017). The Future of War: A history. New York, NY: PublicAffairs.
• Galbreath, D. J. (2019). Contemporary European Security. London, UK: Routledge.
• Glaser, C. L. (2010). Rational Theory of International Politics. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Hensoldt. (2023). European Sky Shield Initiative: Multi-layered defence for Europe. Erişim adresi: https://www.hensoldt.net
• Horowitz, M. C. (2010). The Diffusion of Military Power: Causes and Consequences for International Politics. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Howorth, J. (2019). Strategic autonomy and EU–NATO cooperation: Threat or opportunity for transatlantic defence relations? M. Riddervold & A. Newsome (Eds.), Transatlantic relations in times of uncertainty: Crises and EU–US relations içinde (pp. 15-35). Routledge.
• Josselin, D., & Wallace, W. (Eds.). (2001). Non-state Actors in World Politics. Basingstoke, UK: Palgrave Macmillan.
• Kaldor, M. (2012). New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era (3rd ed.). Cambridge, UK: Polity Press.
• Karčiauskas, J. (2024, June). Barriers, fences and defence lines on the eastern border (Lithuania external relations briefing, Vol. 74, No. 4). China–CEE Institute. Erişim adresi: https://china-cee.eu/wp-content/uploads/2024/08/2024er06_Lithuania.pdf
• LSM Latvia. (2025, May 22). Baltic defence ministers meeting in Estonia. Erişim adresi: https://eng.lsm.lv/article/society/defence/22.05.2025-baltic-defence-ministers-meeting-in-estonia.a600078/
• Mazarr, M. J. (1993). The military-technical revolution: A structural framework (Final report of the CSIS Study Group on the MTR). Center for Strategic and International Studies.
• Mearsheimer, J. J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. New York, NY: W. W. Norton & Company. NATO ACT. (2023). Allied Command Transformation Reports. Erişim adresi: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_112000.htm
• NATO Allied Command Transformation. (2023). Strategic foresight analysis 2023. Erişim adresi: https://www.act.nato.int/activities/allied-command-transformation-strategic-foresight-work
• NATO Communications and Information Agency. (2025, April 9). Science & technology trends 2025: Volume 1.
• NATO. Erişim adresi: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2025/4/pdf/250409-STO-Trends-en.pdf
• NATO Parliamentary Assembly. (2024). NATO and AI report. Erişim adresi: https://www.nato-pa.int/document/2024-nato-and-ai-report-clement-058-stc
• NATO Watch. (2025, June). Briefing No. 126: NATO’s defence planning and forward presence. Erişim adresi: https://natowatch.org
• NATO. (2014). NATO’s response to the crisis in Ukraine. NATO.
• NATO. (2021). NATO warfighting capstone concept. Allied Command Transformation. Erişim adresi: https://www.act.nato.int
• NATO. (2022). Strategic concept. Erişim adresi: https://www.nato.int
• NATO. (2023). NATO 2023 Strategic Concepts. NATO.
• NATO. (2023, July 11). Vilnius summit communiqué. Erişim adresi: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_216201.htm
• NATO. (2023–2025). NATO Innovation Fund & DIANA reports. Erişim adresi: https://www.diana.nato.int
• NATO. (2024). Alliance persistent surveillance from space (APSS).
• NATO. (2024). European Sky Shield Initiative fact sheet [Policy brief summary]. Erişim adresi: https://www.setav.org/en/assets/uploads/2025/02/r261en.pdf
• NATO. (2024). Steadfast Defender 24 (field test).
• NATO. (2024, July 10). Washington summit declaration. Erişim adresi: https://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_225325.html
• NATO. (2025). Fortifying the Baltic Sea: NATO’s defence and deterrence strategy for hybrid threats. Erişim adresi: https://www.nato.int/docu/review/articles/2025/05/05/fortifying-the-baltic-sea-natos-defence-and-deterrence-strategy-for-hybrid-threats/index.html
• NATO. (2025). Secretary general’s annual report 2024.
• NATO. (2025, July). Science & technology trends: 2025–2045 [Report]. NATO Science & Technology Organization. Erişim adresi: https://www.nato.int/nato_static_fl2014/assets/pdf/2025/4/pdf/250409-STO-Trends-en.pdf
• NATO. (2025, June). Defence production action plan. Erişim adresi: https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_236512.html
• OSW Commentary. (2024, May 10). Warpath: Development and modernisation of Baltic states. Erişim adresi:https://www.osw.waw.pl/en/publikacje/osw-commentary/2024-05-10/warpath-development and-modernisation-baltic-states
• Posen, B. R. (2014). Restraint: A new foundation for U.S. grand strategy. Cornell University Press. RAND Corporation. (2024). IAMD assessment report. Erişim adresi: https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/RR4300/RR4381/RAND_RR4381.pdf
• Rogers, J. (2021). Small states, great powers, and armed drones. A.-M. Brady & B. Thorhallsson (Eds.), Small states and the new security environment içinde (pp. 59–71). Cham, Switzerland: Springer.
• Rynning, S. (2024). NATO, 2014–2024. In J. A. Olsen (Ed.), Routledge handbook of NATO (1st ed., pp. 132–145). Routledge.
• Security and Defence. (2023). NATO’s defence policy. Erişim adresi: https://securityanddefence.pl/pdf-103196-36130?filename=NATO_s%20defence%20policy.pdf
• SETA. (2025, February). European Sky Shield Initiative ve NATO’nun entegrasyon stratejisi. Erişim adresi: https://www.setav.org
• Stiftung Wissenschaft und Politik. (2023). Participants in the European Sky Shield Initiative. Erişim adresi: https://www.swp-berlin.org
• U.S. Department of Defense. (2025, February). Baltic states pledge to meet NATO’s 5% GDP military target. Erişim adresi: https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/4255675/baltic-states-pledge-to-meet-natos-5-gdp-military-target/
• Walt, S. M. (1987). The Origins of Alliances. Ithaca, NY: Cornell University Press.
• Waltz, K. N. (1979). Theory of International Politics. Reading, MA: Addison-Wesley.
• Webber, M., & Sperling, J. (2017). NATO and the Ukraine crisis: Collective securitisation. European Journal of International Security, 2(1), 19–46.