Cam Sanatında Dantel: Geleneksel Öğenin Yeniden Yorumlanışı

Year 2025, Issue: 45, 129 - 138, 21.03.2025

Serap Bedel Özek

https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1495370

Abstract

Dantel öğesi, geçmişten günümüze ülkemizde ve dünyada estetik açıdan önemli bir değer olarak varlığını sürdürmektedir. Sahip olduğu boşluk-doluluk ve motifsel düzenlemeleri gibi özgün nitelikleriyle, günümüz sanat eserlerinde de kendini göstererek; farklı alanlardan birçok sanatçı tarafından eserlerinde kullanılmakta ve yeni bir estetik anlayışla yorumlanmaktadır. Özellikle günümüzde sanat dalları arasındaki sınırların giderek belirsizleşmesiyle, cam sanatında da bu geleneksel öğe, özgün bir biçimde yeniden yorumlanmakta ve sanata yeni bir boyut kazandırmaktadır. Bu bağlamda dantel ve dantel öğeleri, sanat alanında malzeme ve düşünce kalıplarını kırarak sanatsal üretimlerde ortak çalışmaya ve farklı malzemelerin kullanımına olanak tanımaktadır. Ancak yazılı ve dijital kaynaklarda yapılan inceleme sonucunda; sanatın farklı alanlarında kullanılan dantel öğesinin ele alınışının, cam sanatı özelinde ve bu alana özgü akademik yazılı kaynaklarda yetersiz olduğu gözlenmiştir.
Bu çalışma, dantel öğesinin cam sanatında nasıl yeniden yorumlandığını ve geleneksel bir öğenin çağdaş bir malzemeyle nasıl birleştiğini ele alarak, cam sanatındaki yerine ve önemine dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda dantel öğesinin, kişisel çalışmalar ve cam malzeme kullanılarak oluşturulan cam sanatı çalışmalarında, geleneksel anlayışın dışına çıkılarak, yeniden yorumlanması hedeflenmektedir. Bu sebeple “Cam Sanatında Dantel: Geleneksel Öğenin Yeniden Yorumlanışı” başlıklı çalışma; araştırma ve uygulama olmak üzere iki farklı boyutta ele alınmıştır. Çalışmanın araştırma kısmında, dantel öğesinin tanımına ve tarihçesine, örnekleriyle birlikte sanatın farklı alanlarına yansımasına ve cam sanatındaki etkileşimine yer verilmiştir. Uygulama kısmında ise cam sanatında bir ifade biçimi olarak dantel ve dantelsi öğeler, cam malzemeyle biçimlendirilerek bireysel mesajların vurgulanması hedeflenmiştir. Çalışma kapsamında, dantel öğesinin cam sanatında yeniden nasıl yorumlandığı ve geleneksel bir öğenin çağdaş bir malzemeyle nasıl bütünleştirildiği incelenmiş olup; bu süreçte, dantelin form, desen ve anlam açısından da cam ile etkileşimi detaylı olarak değerlendirilmiştir.

Keywords

Sanat, Cam Sanatı, Dantel

Lace in Glass Art: Reinterpretation of Traditional Element

Abstract

Lace has long been existed as an aesthetically important value in our country and in the world. With its unique qualities such as sparsity-intensity and motif arrangements, it also manifests itself in recent artworks as it is employed by many artists from different fields and is interpreted with a new aesthetic approach. Especially today, since the boundaries between art fields have blurred, this traditional element is reinterpreted in a unique way in the glass art and gains a new dimension to art. In this context, lace and its elements break the fixed materials and ideas and give way to collaboration and the use of different materials in artistic productions. However, the research through the written and digital sources has revealed that the lace element that is used in different fields of art has not been discussed in sufficient detail in especially the field of glass art and in the academic written sources of the field.
This study aims to emphasize the place and importance of lace in glass art by addressing how it is reinterpreted and how a traditional element is combined with a contemporary material. Thus, it is aimed to reinterpret the lace element by going beyond the traditional understanding in personal works and glass art works. Therefore, the study, “Lace in Glass Art: Reinterpretation of a Traditional Element” has been conducted in two dimensions as research and practice. The research section includes the definition and history of lace, its reflection in different fields of art with examples and its interaction with the art of glass. The practice section aims to emphasize the individual messages by shaping lace and lace-like elements as a form of expression through glass material. The study explores how the lace element is reinterpreted in glass art and how a traditional element is integrated with a contemporary material and the interaction of lace with glass in terms of form, pattern and meaning, in detail.

Keywords

Art, glass art, lace

References

• Arabalı Koşar, S. T. (2017). Çağdaş sanat disiplinleri arası etkileşimlerde lif sanatı. İdil Dergisi, 6(35), 2035-2059.
• Atay Yolal, C. (2020). Dantel öğesinin özgün seramik yüzeylere yansıması. [Sanatta Yeterlik Tezi, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Baudrillard, J. (2010). Nesneler sistemi (O. Adanır & A. Karamollaoğlu, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Bedel Özek, S. (2023). Atık malzemenin cam sanat yapıtı üretiminde kullanımı. [Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü]. MSGSÜ Açık Bilim Sanat Arşivi. https://acikerisim.msgsu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.14124/5620
• Bedel Özek, S. (2024). Cam ve seramik etkileşiminin bir yansıması: Mustafa Ağatekin’in “cam içi seramik” çalışmaları. Ü. Parsıl ve Ö. Yıldırım (Ed.), Plastik sanatlar alanında seramik ve cam üzerine yaklaşımlar 1 (s. 143-157). Akademisyen Yayınevi Kitabevi.
• Bourriaud, N. (2005). İlişkisel estetik (S. Özen, Çev.). Bağlam Yayıncılık.
• Can, M. (2022). Disiplinlerarası sanat bağlamında dantel. Art Vision, 28(48), 85-90.
• Coşkun, G. (2023). El sanatı ürünlerinin kullanım alanlarındaki dönüşüm; dantel örneği. International Academic Social Resources Journal, 8(53), 3807-3813.
• Delier, A. (2005). Sanat eğitiminde disiplinlerarası yaklaşımlar. [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=DkNCbeqA9BHI8YXSfajrlw&no=ok-4AqXbldpfIqwAZC5isQ
• Edeer, Ş. (2005). Sanat eğitiminde disiplinlerarası yaklaşım. Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 78-84.
• Korkmaz, S. (2016). Anadolu halk kültüründe estetik anlayışının bir ürünü olarak dantel. Şehir ve İrfan, 3, 122-123.
• Savaş, F. (2023). Çağdaş seramik sanatında geleneksel dantel öğesinin kullanımı. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 9(1), 148-155.
• Yıldız, G., & Öğüt, L. (2020). Tanım, terim ve kavramları ile dantel. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 6(1), 126-142.
• Yılmaz, O. (2015). Sanat akımları üzerinden gelişen disiplinlerarası sanat. Electronic Turkish Studies, 10(10), 997-1012.
• İnternet Kaynakça
• Chihuly. (2020, 15 Nisan). Dale Chihuly debuts a new collection of work: Chihuly merletto. Chihuly. https://www.chihuly.com/press-releases/dale-chihuly-debuts-new-collection-work-chihuly-merletto adresinden 12 ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Ege, H. (2023). Porcelain crochet artist Kristen Wicklund: Crafting beauty. Crochet Concupiscence. https://www.crochetconcupiscence.com/porcelain-crochet-artist-kristen-wicklund/ adresinden 21 mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Fairs, M. (2007, 7 Ağustos). Lace fence by Demakersvan. Dezeen. https://www.dezeen.com/2007/08/07/lace-fence-by-demakersvan/ adresinden 8 mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• İde Sanat. (t.y). Tentene (Dantel). http://www.idesanat.com/68-icerik-Tentene-Dantel.html adresinden 15 mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Manousis, J. (t.y). Lace. https://www.joannamanousis.com/lace adresinden 15 ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Wilkinson, S. (t.y). Cal Lane- Ammunition. https://callane.com/portfolio_page/ammunition/ adresinden 19 mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Yamaner, M. (2017, 6 Mart). Zehra Çobanlı “kadınca mavi-beyaz kesitler” seramik sergisi 8 Mart’ta Bandırma’da açılacak. Bandırma’nın Sesi. https://www.bandirmaninsesi.com/zehra-cobanli-kadinca-mavi-beyaz-kesitler-seramik-sergisi-8-martda-bandirmada-acilacak-18349.html adresinden 13 ağustos 2024 tarihinde alınmıştır.
• Görsel Kaynakça
• Görsel 1. http://turklacemuseum.blogspot.com.tr, Erişim tarihi: 21.02.2024.
• Görsel 2. https://x.com/womensart1/status/807253430716788736/photo/1, Erişim tarihi: 02.03.2024.
• Görsel 3. https://nespoon.art/forum-kolektyw-gdansk-poland-2018/, Erişim tarihi: 10.03.2024.
• Görsel 4. https://callane.com/portfolio_page/disobedient-virtues/, Erişim tarihi: 11.03.2024.
• Görsel 5. https://www.kristenwicklund.com/, Erişim tarihi: 17.03.2024.
• Görsel 6. https://www.bandirmaninsesi.com/zehra-cobanli-kadinca-mavi-beyaz-kesitler-seramik-sergisi-8-martda-bandirmada-acilacak-18349.html#google_vignette, Erişim tarihi:12.08.2024.
• Görsel 7. Atay Yolal, C. (2020). Dantel öğesinin özgün seramik yüzeylere yansıması (Yayımlanmamış sanatta yeterlik tezi). Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Görsel 8. https://www.designboom.com/design/dale-chihuly-merletto-collection-traver-gallery-05-03-2020/#, Erişim tarihi:14.08.2024.
• Görsel 9. https://momentumgallery.com/artists/64-joanna-manousis/works/931/, Erişim tarihi:14.08.2024.
• Görsel 10. Kişisel Arşiv, 2019.
• Görsel 11. Kişisel Arşiv, 2019.
• Görsel 12. Kişisel Arşiv, 2019.
• Görsel 13. Kişisel Arşiv, 2019.
• Görsel 14. Kişisel Arşiv, 2022.
• Görsel 15. Kişisel Arşiv, 2022.