Türkiye ve Azerbaycan'da Ortaokul 7. Sınıf Düzeylerinde Coğrafya Müfredatlarının Karşılaştırılması

Year 2020, Volume: 4 Issue: 1, 17 - 44, 26.06.2020

Selçuk İlgaz Murat Çaykesen

https://doi.org/10.38015/sbyy.649950

Abstract

Bu
araştırma Türkiye’de ortaokul 7. sınıf düzeyinde okutulan sosyal bilgiler dersi
coğrafya konuları ile Azerbaycan’da aynı sınıf düzeyinde okutulan coğrafya
dersinin, öğretim programları ve ders kitapları esas alınarak tarama modeli ile
karşılaştırılıp benzer ve farklı yönlerinin ortaya konulması amacıyla
yapılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak doküman
analizi tekniği uygulanmıştır. Veriler bu tekniğe uygun olarak toplanmıştır.
Veri toplamaya konu ile ilgili daha önce yapılmış ilgili araştırmalar
incelenerek başlanmış olup, daha sonra her iki ülkede araştırmaya konu olan
düzeyde ilgili derslere ait okutulmakta olan ders kitapları temin edilmiştir.
Genelden özele anlayışı ile incelemeye; ülke özellikleri, eğitim sistemleri,
ortaokul coğrafya müfredatları ve ders kitapları incelenerek karşılaştırma
yapılmıştır. Bu çalışma sonucunda; her iki ülkenin genel özelliklerinin, Türk
dili temelinde incelenmesiyle kültürel olarak benzer özellikler taşıdığı
görülmüştür. Eğitim sistemlerinde genel amaçlar, zorunlu eğitim ve eğitim
sistemlerinin genel yapısının ana hatlarıyla benzer özellikler taşıdığı
görülmüştür. Araştırmaya konu olan 7. sınıf düzeyinde Türkiye’de, tarih,
coğrafya ve vatandaşlık konularının içinde yer aldığı sosyal bilgiler isimli
ders okutulurken, Azerbaycan’da Türkiye’den farklı olarak coğrafya ve tarih
dersleri birbirinden bağımsız olarak iki ayrı ders olarak okutulduğu tespit
edilmiştir. Her iki ülkenin eğitim sistemleri Türkçe temelinde genel olarak
benzer özellikler taşıdığı tespit edilmiştir. Öğretim programı yapısında
Türkiye’de sosyal bilgiler içerisinde coğrafya programına daha fazla yer
verilmesi dersi daha somutlaştıracaktır. Ders kitapları olarak Azerbaycan’da
okutulan ders kitabının baskı kalitesinin ve görselliğinin artırılması olumlu
olacaktır.

Keywords

Sosyal bilgiler, karşılaştırmalı eğitim, Azerbaycan Eğitim Sistemi, Coğrafya

References

• Adıgüzel, O.C., & Tatlı, S. (2012). Türkiye’deki lisansüstü karşılaştırmalı eğitim tezlerinin çok boyutlu bir incelemesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), s. 143-150.
• Atik, K. (2014). Tarih araştırmalarında yeni bir yöntem: karşılaştırmalı tarih. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), s. 272-291.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası (1995). http://www.anayasa.gen.tr/azerbaycan-aleskerli.htm adresinden edinilmiştir.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı (2011). Azerbaycan cumhuriyeti genel eğitim okulları için coğrafya dersi müfredatı http://www.muallim.edu.az/www.old/arxiv/2011/02/32.htm adresinden edinilmiştir
• Azerbaycan Milli Kütüphanesi (2013). Azerbaycan cumhuriyeti genel eğitim mektepleri için coğrafya bilimi üzerine eğitim programı. http://anl.az/down/meqale/ayna/2011/yanvar/150595.htm adresinden edinilmiştir
• Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı (2009). Azerbaycan cumhuriyeti eğitim kanunu. http://edu.gov.az/az/page/451/302 adresinden edinilmiştir
• Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi, (2016). Eğitim istatistikleri (2000-2016). http://www.stat.gov.az/source/education/source/education/ adresinden edinilmiştir
• Azerbaycan Devlet İstatistik Komitesi, (2018). Azerbaycan nüfus istatistikleri. https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/ap/ adresinden edinilmiştir.
• Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı, (2016). Azerbaycan tedris planına dair esaslar. http://edu.gov.az/upload/file/emre-elave/2016/614/614-sayli-emre-elave2.pdf adresinden edinilmiştir
• Bilgili, A.S. (2012). Sosyal bilgilerin temelleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Creswell, J.W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri, beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [e-kitap sürümü]. https://kupdf.net/download/john-w-creswell-nitel-aratrma-yntemleripdf_5ad301dde2b6f5b9349ed763_pdf adresinden edinilmiştir.
• Doğanay, H. Çavuş, A. (2013). Türkiye ekonomik coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2006). Çağdaş eğitim sistemleri. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Ergün, M. (1985). Karşılaştırmalı eğitim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü, Malatya
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa birliği sürecinde Türk eğitim sistemi: sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), s. 66-80.
• Güven, İ. Gürdal, A. (2011). Türkiye ile Kanada fen eğitiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(4), s. 89-110.
• Kab, İ. (2012). Türkiye’deki sosyal bilgiler ders kitaplarının Almanya’daki tarih, coğrafya ve vatandaşlık eğitimi ders kitaplarıyla karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. ( Tez No. 320401)
• Kızıltaş, E. Küçükoğlu, A. (2012). Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Türkiye okul öncesi öğretmen yetiştirme programlarının karşılaştırması. İlköğretim Online Dergisi, 11/3, s. 660-670.
• Mammadov, J. (2008). Bağımsızlık sonrası Azerbaycan eğitim sistemindeki değişim ve gelişmeler (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. ( Tez No. 261838)
• Musayev, İ. (2010). Azerbaycan’da ailede din eğitimi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. ( Tez No. 262900)
• Müseyibovun, M. (Ed.) (2009). 7. sınıf coğrafya ders kitabı. Bakü: Tahsil Yayıncılık
• Oğan, S. (1992). Azerbaycan. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Özey, R. (2010). Türkiye ve komşu ülkeler coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Sadıgov, İ. (2009). Azerbaycan ve Türkiye’de ortaöğretim coğrafya eğitim ve öğretiminin müfredatlar, metotlar ve kullanılan araç gereçler açısından değerlendirilmesi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. ( Tez No. 250885)
• Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretimine bakış. B. Tay, A.Öcal (Ed.), Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (ss. 1-19). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Seferov, R. Akkuş, A. (2005). Azerbaycan nüfusunun eğitim açısından analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, s. 335-355.
• Tatlı, S. (2010). Türkiye ve İngiltere ilköğretim 4. ve 5. sınıflar müzik dersi öğretim programlarının karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. ( Tez No. 265729)
• Tay, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminin dünü, bugünü ve yarını. R. Turan, K.Ulusoy (Ed.), Sosyal bilgilerin temelleri içinde, (ss. 2-16). Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• TİKA. (1993). Azerbaycan ülke raporu. Ankara: TİKA Ajansı Yayınları
• TÜİK, (2018). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21507 adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı, (1973). Milli eğitim temel kanunu. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html adresinden edinilmiştir
• Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı, (2005). Sosyal bilgiler 5. , 6. ve 7. sınıf öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı, (2016). İlköğretim kurumları haftalık ders çizelgesi (2015-2016). http://ttkb.meb.gov.tr/www/haftalik-ders-cizelgeleri/kategori/7/1/ adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı, (2016). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim (2015-2016).
• http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi, (2017). Türkiye Cumhuriyeti anayasasında değişiklik yapılmasına dair kanun, Tarih: 11.02.2017 S. 29976
• Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi, (2017). Türkiye Cumhuriyeti anayasasında değişiklik yapılmasına dair kanun, Tarih; 21.01.2017 S. 6771
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2016). Türkiye örgün eğitim kurumları istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1018 adresinden edinilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı, (2014). Türkiye’de dini hayat araştırması. http://www2.diyanet.gov.tr/StratejiGelistirme/Afisalanlari/dinihayat.pdf adresinden edinilmiştir.
• Türkoğlu, A. (2012). Karşılaştırmalı eğitim nedir. Songül Aynal (Ed.) Karşılaştırmalı eğitim yansımaları içinde (ss. 1-22). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Türkoğlu, A. (Editör), (2015). Karşılaştırmalı eğitim, dünya ülkelerinden örneklerle. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ültanır, G. (2000). Karşılaştırmalı eğitim bilimi kuram ve teknikler. Ankara: Eylül Kitap ve Yayınevi.
• Yıldırım, A.Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zamanov, E. (2014). Sovyetler döneminde Azerbaycan’da eğitim hareketleri (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir.( Tez No. 364906)