Osmanlı Devletinde Etik Sorunlar: Ahmed Cevdet Paşa’nın Tezakir’i Üzerinden Bir Okuma

Year 2022, Volume: 2 Issue: 4, 130 - 154, 31.01.2022

Fatma Gül Gedikkaya

Abstract

Bu çalışmada Türkiye’nin tarihi ve kültürel mirası eserlerden biri, Ahmed Cevdet Paşa’nın Tezakir’i ele alınarak, tarih boyu güncel kalmış konulardan birine, etik ve kamu yönetimi ilişkisine değinilecektir. Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde son döneminde bürokrasi, hukuk ve eğitimin merkezinde yer almış, gerek kendi zamanının gerek Türk tarihinin önde gelen bilim adamlarından biridir. Paşa, 19. yüzyıl Osmanlı bürokrasisini kaleme alarak birincil kaynaklar sunmuştur. Tezakir adlı çalışması da önemli olaylara dair notları içermektedir.
Etik ve devlet ilişkisi, bilinen en eski düşünce okulundan bugüne tartışılmaya devam etmektedir. Modern dönemde, demokrasinin yayılımı ve iletişim araçlarının gelişmesi gibi etkenler, etik ve devlet ilişkisini daha önce hiç olmadığı kadar gündeme taşımıştır. Siyasette, bürokraside, eğitimde ve daha birçok alanda etik konusu irdelenmeye başlanmış, etik ve etik olmayan olguların ortaya konması, etik değerlerin oluşturulması, uygulanması, etik dışı ile mücadele yöntemlerinin araştırılması gibi açılar gerek teoride gerek pratikte gündeme taşınmıştır. Tarihin güne ışık tutması, kamu yönetimi ve etik için de geçerlidir. Bu olgulara tarih penceresinden bakmak gereklidir.
Çalışmada kısaca Ahmed Cevdet Paşa’nın biyografisi ve kamu yönetimi - etik ilişkisine yer verildikten sonra, Tezakir okuması üzerinden Osmanlı devletinin idari ve siyasi etik sorunlar kategorize edilmiştir.

Keywords

Etik, Kamu Yönetimi, Ahmet Cevdet Paşa, Tezakir

PUBLIC ADMINISTRATION AND ETHICAL PROBLEMS: THE CASE OF AHMED CEVDET PASHA’S TEZAKIR

Abstract

In this study, it will be discussed one of Turkey’s historical and cultural heritage works, Ahmed Cevdet Pasha’s Tezakir, as well as one of the issues that has remained up-to-date throughout history, the relationship between ethics and public administration. Ahmed Cevdet Pasha, who was at the center of bureaucracy, law and education in the last period of the Ottoman Empire, is one of the leading scientists of his time and Turkish history. Pasha presented primary sources by writing the 19th century Ottoman bureaucracy. His work, Tezakir, also includes notes on important events.
The relationship between ethics and the state continues to be discussed since the oldest known school of thought. In the modern era, factors such as the spread of democracy and the development of communication tools have brought the relationship between ethics and the state to the agenda as never before. The issue of ethics in politics, bureaucracy, education and many other fields has started to be examined, and aspects such as revealing ethical and unethical facts, creating and applying ethical values, and researching methods of combating unethical issues have been brought to the agenda both in theory and in practice. The shedding light of history is also valid for public administration and ethics. It is necessary to look at these facts from the perspective of history.
In this study, after briefly mentioning the biography of Ahmed Cevdet Pasha and the relationship between public administration and ethics, the administrative and political ethical problems of the Ottoman state were categorized and listed through the Tezakir reading.

Keywords

Ethics, Public Administration, Tezakir.

References

• Ahmed Cevdet Paşa (2019). 19. Yüzyılda Osmanlı Devlet Yönetimi Cilt I (Tezkire No: 1-14). Haz. Seyit Ali Kahraman, Yeditepe Yayınları.
• Ahmed Cevdet Paşa (2019). 19. Yüzyılda Osmanlı Devlet Yönetimi Cilt II (Tezkire No: 15-20). Haz. Seyit Ali Kahraman, Yeditepe Yayınları.
• Ahmed Cevdet Paşa (2019). 19. Yüzyılda Osmanlı Devlet Yönetimi Cilt III (Tezkire No: 21-39). Haz. Seyit Ali Kahraman, Yeditepe Yayınları.
• Ahmed Cevdet Paşa (2019). 19. Yüzyılda Osmanlı Devlet Yönetimi Cilt IV (Tezkire No:40). Haz. Seyit Ali Kahraman, Yeditepe Yayınları.
• Aktan, C.C. (2001). Siyasal Ahlak ve Siyasal Yozlaşma. İçinde Coşkun Can Aktan (Eds.), Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri (ss.51-68). Hak-İş Yayınları.
• Aktan, C.C. (2014). Yolsuzluğun Politik İktisadı, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 6(1), 60-72.
• Aktan, C.C. (2021). Siyasal Ahlak ve Siyasal Yozlaşma. İçinde Coşkun Can Aktan ve Osman Kürşat Acar (Eds.), Kamu Yönetiminde Kayırmacılık ss.(6-30). SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Yayınları.
• Akyıldız, A. (2018). Osmanlı Merkez Bürokrasisi (1836-1856). Timaş Yayınları.
• Arıkan, Z. (1985). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Tarihçilik. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi Cilt 6 (ss. 1584-1594), İletişim Yayınları.
• Aykaç, B. (1997). Kamu Bürokrasisi ve Türk Kamu Personel Yönetiminde Bürokratik Eğilimler. YÖK Matbaası.
• Berkes, N. (1972). 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi (1. Cilt), 2. Baskı. Gerçek Yayınevi.
• Cooper, T. (2019). Handbook of administrative ethics. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781482270457
• Çevikbaş, R. (2006). Yönetimde etik ve yozlaşma, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 265-289.
• Denhardt, K. G. (1988). The ethics of public service: Resolving moral dilemmas in public organizations (No. 195). Greenwood Publishing Group.
• Eryılmaz, B. (2018). Kamu Yönetimi. 11. Baskı, Umuttepe Yayınları.
• Fox, C. (2001). The Use of Philosophy in Administrative Ethics. İçinde Terry L. Cooper (Eds.), Handbook of Administrative Ethics, Marcel Dekker.
• Frederickson, H. G., ve Rohr, J. A. (2015). Ethics and public administration. Routledge.
• Goss, R. P. (1996). A distinct public administration ethics?, Journal of Public Administration Research and Theory, 6(4), 573-597.
• Gökçe, O., ve Şahin, A. (2002). 21. Yüzyılda Türk Bürokrasisinin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 1-27.
• Halaçoğlu, Y. ve Aydın, M. A. (1993), ‘Cevdet Paşa’, İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, C. 7, s. 443-450.
• Heper, M. (1983). Bürokrasi, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, C.2, Ankara: İletişim Yayınları.
• Kahraman, S. (2019). Ahmed Cevdet Paşa. 19. Yüzyılda Osmanlı Devlet Yönetimi, Yeditepe Yayınları.
• Kılavuz, R. (2003). Kamu Yönetiminde Etik ve Bir Sorun Alanı Olarak Yozlaşma. Seçkin Yayıncılık.
• Menzel, D. (2001). Ethics Management in Public Organizations What, Why, and How?, Terry L. Cooper (Eds.), Handbook of Administrative Ethics, Marcel Dekker.
• Ortaylı, İ. (2007). Batılılaşma Yolunda. Turkuvaz Kitap.
• Ortaylı, İ. (2014). İmparatorluğun Son Nefesi, Timaş Yayınları.
• Pustu, Y. (2011). Kamu Yönetiminde Etik Bir Sorun Olarak Rüşvet, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi.
• Saylı, H., ve Kızıldağ, D. (2007). Yönetsel Etik ve Yönetsel Etiğin Oluşmasında İnsan Kaynakları Yönetiminin Rolünü Belirlemeye Yönelik Bir Analiz, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(9), 231-251.
• Stearns, P. N. (2009). Neden Tarih Öğreniyoruz, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 118-127.
• Usta, A. (2011). Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminde Etik ve Ahlak, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 39-50.
• Yalçındağ, S. (1970). Kamu Yönetim Sistemimizin Tarihsel Evrimi Üzerine Notlar, Amme İdaresi Dergisi, 3(2), 20- 57.