MARTTİ KOSKENNİEMİ’NİN ULUSLARARASI HUKUK TEORİSİNİN ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 221 - 248, 29.05.2024

Bilge Sena Erdem

https://doi.org/10.58375/sde.1475522

Öz

Eleştirel hukuk teorisinin son dönemdeki önemli temsilcilerinden olan Martti Koskenniemi’ye göre uluslararası hukuk, hem aktörlerin davranışını meşrulaştırmak hem de eleştirmek için uygun bir hale getirilmiştir. Koskenniemi’nin “From Apology to Utopia” adlı kitabında özellikle vurguladığı husus, hukuk kurallarının şekillenmesinde siyaset ve ekonominin önemli rol oynadığı iddiasıdır. Pozitivist kuramda egemen davranışa karşı eleştirel bir yorum getirilmemesi, her türlü egemen davranışın onaylanabilmesi gibi riskleri beraberinde getirmektedir. Bu durum ise hukuki argümantasyonun doğasıyla iç içe olan “belirsizlik tezi” kavramı ile açıklanmaktadır. Koskenniemi’ye göre egemen güç olarak açıklanan devlet, aynı zamanda yasayı kabul edip etmeme yetkisini elinde bulundurmakta, bir nevi yasanın kesinlik prensibini elimine etmektedir. Zira, yasanın kesinliği egemen gücün iradesine bağlı hale getirilmiştir. Koskenniemi From Apology to Utopia adlı kitabında bu çelişkileri betimlemek adına apoloji ve ütopya zıtlığından bahsetmiştir. Apoloji Yunanca’daki “apologia”dan gelmekte olup “savunma” demektir. Daha geniş bir ifade ile insanların kusurlu olduğunu ve kusursuz bir toplumu oluşturamayacaklarını ifade eder. Ütopya ise Yunanca’daki “ou-topos” (olmayan yer-ülke) kelimesinden türemiş olup kusursuz bir toplumun kurulabileceğine dair olumlu bir inancı ifade eder. Koskenniemi’ye göre egemenlik ilkesinin kurucu ilke olması ikili karşıtlıkları üretmiş ve uluslararası hukukta uyuşmazlıkların çözümlenmesini zorlaştırmıştır. Bu nedenle adalet gibi tarafların üzerinde bir ilkenin sisteme dahil edilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Martti Koskenniemi, eleştirel hukuk teorisi, egemenlik, adalet, uluslararası hukuk

THE ANALYSIS OF THE INTERNATIONAL LAW THEORY OF MARTTI KOSKENNIEMI

Öz

According to the one of the most important representatives of critical legal theory in the late term, Martti Koskenniemi, international law is efficient to both justify the actors acts and to critisize them. In his book “From Apology to Utopia, Koskenniemi emphasizes that politics and economy plays important role during the legal norms creation. In positivist theory not many critical interpretations are brought to the sovereign behaviour. This leads to a risk that most of the sovereign behaviour getting recognization. This is explained with the term “thesis of incertainty” which lays in the nature of legal argumentation. According to Koskenniemi sovereign states have the competence to either accept or decline the law and this extinguishes the certainty principle of law. The certainty of legal norms are thus dependent on the sovereign powers will. In his book From From Apology to Utopia he mentions apology and utopia. Apology comes from the word “apologia” in Greek meaning defence. It symbolizes that people are defected and cannot constitute a perfect society. Utopia comes from the Greek word “ou topos” meaning non existent place-state. It symbolizes a positive belief that a perfect society can be constituted. According to his view the fact that the principle of sovereignty is the constituting principle creates contradiction and makes the solutions to conflicts in international law harder. Therefore, in his theory, a principle like equity which is above the parties should be included in the international law system.

Anahtar Kelimeler

Martti Koskenniemi, critical legal theory, sovereignty, equity, international law

Kaynakça

• Akman, Ş. T. (2012). “Hukuk Politika İlişkisi Bağlamında Eleştirel Hukuk Çalışmaları Hareketi.” AÜHFD 61 (4), 1271-1306.
• Alan, H. (1986). “The Theory of Critical Legal Studies.” Oxford J. Legal Stud. 6 (1).
• Alvarez, A. “The New International Law,” Transactions of the Grotius Society 35, (1929): 36-42.
• Bernstorf, J von. (2006). “Sisyphus was an International Lawyer. On Martti Koskenniemi’s From Apology to Utopia and the Place of Law in International Politics.” Cambridge University Press 7 (12), 1015-1035.
• Broude, T. "Keep Calm and Carry on: Martti Koskenniemi and the Fragmentation of International Law." Temple International & Comparative Law Journal 27, No. 2, (2013): 279-292.
• Cotterell, R. (2020). Hukuk Sosyolojisi. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Çelebi, H. ve Özdemir, A. M. (2010). “Uluslararası Hukukta Eleştirel Yaklaşımlar.” Uluslararası İlişkiler Dergisi 7 (25), 69-90.
• D’Aspremont, J. (2006). “Uniting Pragmatism and Theory in International Legal Scholarship: Koskenniemi's From Apology to Utopia revisited.” Revue quebecoise de droit international 19 (1), 353-360.
• Demirkol, A. (2023). Uluslararası Hukukun Üç Yüzü: Eleştirel Bir Yaklaşım. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi(54), 39-76.
• Desautels-Stein, J. (2016). "From Apology to Utopia's Point of Attack." Leiden Journal of International Law 29 (3), 677-698.
• Dupuy, P.-M. (2005). "Some Reflections on Contemporary International Law and the Appeal to Universal Values: A Response to Martti Koskenniemi." European Journal of International Law 16 (1) 131-138.
• Golding, M. P. ve Edmundson, W. A. (2021). Hukuk Felsefesi ve Hukuk Teorisi Rehberi, çev. Yılmaz Altun, İstanbul: Islık Yayınevi.
• Gülçür, A. (2018). “AİHM ve Türk Anayasa Mahkemesi’nin Kararları Işığında Hukuki Kesinlik (Belirlilik) İlkesinin İncelenmesi,” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 24 (1) 197-214.
• Güneş, Burak. (2010). “Egemenlik ve İnsancıl Müdahale: Çelişkili Bir Kuram Olarak Uluslararası Hukuk.” Güvenlik Bilimleri Dergisi 10 (1), 31-58.
• Kaya, T. (2012). “Uluslararası Hukuk Bölünüyor Mu? Uluslararası Hukukun Genişlemesi ve Farklılaşmasından Kaynaklanan Zorluklar.” AÜHFD 61 (1), 149-173.
• Koskenniemi, M. (2002). "Fragmentation of International Law? Postmodern Anxieties," Leiden Journal of International Law 15 (3), 553-580.
• Koskenniemi, M. (2005). From Apology to Utopia. Cambridge: Cambridge University Press.
• Koskenniemi, M. (1997). "Hierarchy in International Law: A Sketch." European Journal of International Law 8 (4), 566-582.
• Koskenniemi, M. "The Politics of International Law." European Journal of International Law 1 (1990): 4-32.
• Moravcsik, A. (1997). “Taking Preferences Seriously: A Liberal Theory of International Politics,” International Organization 51 (4): 513–534.
• Pazarcı, H. (2021). Uluslararası Hukuk Dersleri: 1. Kitap. Ankara, Turhan Kitabevi.
• Rasulov, A. (2016). "From Apology to Utopia and the Inner Life of International Law." Leiden Journal of International Law 29 (3), 641-666.
• Report of the Study Group of the International Law Commission, Fragmentation of International Law: Difficulties Arising from the Diversification and Expansion ofInternational Law, 58th Session, U.N. Doc. A/CN.4/L.682 (2006).
• Rule of Law Checklist, Adopted by the Venice Commission of the Council of Europe at its 106th Plenary Session.
• Singh, S. (2016). "Koskenniemi's Images of the International Lawyer," Leiden Journal of International Law 29 (3), 699-726.
• Turan, G. (2021). “Uluslararası Hukukta Güvenlik Söylemleri: Uluslararası İlişkiler Teorileri ile Kesişen Düzlemler.” Güvenlik Çalışmaları Dergisi 23 (1), 4-25.
• Ullmann, W. (1976). “Law and Politics in the Middle Ages; an introduction into the sources of medieval political ideas.” New York: Cambridge University Press.
• Unger, R.M. (1986). “The Critical Legal Studies Movement,” Cambridge: Harvard University Press.
• Weinrib, E. J. (2012). The Idea of Private Law, Oxford: Oxford Univ. Press.