THE SOCIOLOGY OF ZIONISM AS JEWISH NATIONALISM

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 3, 333 - 361, 27.09.2024

Tevfik Erdem , Fatma Betül Arslan Keskin

https://doi.org/10.58375/sde.1538811

Öz

The aim of this study is to examine the specific circumstances of the emergence of Zionism as a sub-type of Jewish nationalism in the context of the reactions of Jews to the choices they had to make in the process that began with modernisation. The process of modernisation made it possible for Jews to gain economic, political and socio-cultural rights. When this process of gaining rights resulted in the Jewish enlightenment (Haskalah), Jews firstly adapted to the country and society they lived in, that is, they displayed a more secular attitude by being loyal to the spirit of modernisation. Secondly, in order to adapt to modernity, they developed a policy of reinterpreting the basic principles of the Jewish religion and an assimilationist policy. The failure of both emancipation and assimilationist policies led to Zionism as a new option. In reaction to modern developments that would completely eradicate Judaism, the Jewish religion was embraced more firmly, and finally, the only option that would allow Jews to breathe a sigh of relief was the establishment of a Jewish State (Israel) in the so-called promised land that belonged only to the Jews. This analysis will show that Zionism, which appears to have a direct religious content, emerged in a secular form, influenced by and in accordance with the spirit of the period in which it emerged. Zionism and secular Jewish nationalism have an outlook that cannot be explained by only one theory in terms of nationalism theories. Because on the one hand, it is possible to explain it with the modernist nationalisms that emerged in the 19th century, on the other hand, it is possible to explain it with the spirit of community that has not changed for thousands of years, that is, with the primordialist theory, and on the other hand, with the ethnosymbolist theory, which is rooted in ancient historical traditions, religious texts, myths and discourses.

Anahtar Kelimeler

Zionism, Jewish nationalism, Jewish enlightenment (Haskalah), Emancipation, Assimilation

YAHUDİ MİLLİYETÇİLİĞİ OLARAK SİYONİZM’İN SOSYOLOJİSİ

Öz

Bu çalışmanın amacı; Yahudi milliyetçiliğinin bir alt türü olan siyonizmin doğuşunun özel şartlarını ortaya koymak, Yahudilerin modernleşme ile başlayan süreçte karar vermek zorunda kaldıkları seçeneklere karşı verdikleri tepkileri ve hangi gerekçelerle ne tür düşünceler ortaya koyduklarını ele almaktır. Modernleşme süreci Yahudilerin ekonomik, siyasi ve sosyo-kültürel haklara sahip olmasını mümkün hale getirmiştir. Bu hak kazanma süreci Yahudi aydınlanması (Haskalah) ile sonuçlandığında Yahudiler öncelikle içinde yaşadıkları ülke ve topluma uyum sağlamış yani modernleşmenin de ruhuna sadık kalarak daha seküler bir tavır sergilemişlerdir. İkinci olarak, modernliğe uyum sağlamak için Yahudi dininin temel ilkelerini yeniden yorumlama ve uyumcu (asimilasyonist) bir politika geliştirmişlerdir. Hem özgürleşme hem de uyum (asmilasyon) politikalarının başarısızlığı yeni bir ideoloji ve seçenek olarak siyonizmi ortaya çıkarmıştır. Bu ideoloji; Yahudiliği tamamen ortadan kaldıracak modern gelişmelere tepki olarak dinlerine daha sıkı sarılma ve rahat nefes alabilmelerini mümkün kılacak tek seçeneğin sadece kendilerine ait sözde “vaat edilmiş” topraklarda bir Yahudi Devletinin (İsrail’in) kurulması gerektiği fikri üzerine inşa edilmiştir. Bu incelemede doğrudan dini bir içeriğe sahipmiş gibi görünen siyonizmin ortaya çıktığı dönemin ruhundan etkilenerek ve o ruha uyarak seküler bir form alarak ortaya çıktığı gösterilecektir. Siyonizm ve seküler Yahudi milliyetçiliği, milliyetçilik teorileri açısından, sadece tek bir teori ile izah edilemeyecek görünüme sahiptir. Çünkü onu bir yandan 19. yüzyılda ortaya çıkan modernist milliyetçiliklerle açıklamak mümkün iken diğer yandan binlerce yıldır hiç değişmeyen topluluk ruhu ile yani özcü (primordialist) teori ile açıklamak mümkündür. Böylece siyonizmin anlaşılması için kökleri kadim tarihi geleneklere, dini metinlere, mit ve söylemlere dayanan etnosembolcü teori de işin içine girmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siyonizm, Yahudi milliyetçiliği, Yahudi aydınlanması (Haskalah), Özgürleşme, Asimilasayon

Kaynakça

• Benedict, Anderson. (2023), Hayali Cemaatler, Metis Yayınları, İstanbul.
• Boyer, Alain. (1992). Siyonizmin Kökenleri, İletişim Yayınları, İstanbul
• Cohen, Mitchell. (1994). “A Preface to the Study of Jewish Nationalism,” Jewish Social Studies, New Series, Vol. 1, No. 1 (Autumn), pp. 73-93
• Durkheim, Emile. (2011). Dini Hayatın İlkle Biçimleri, çev. F. Aydın, Eskiyeni, Ankara.
• Eisen, Robert. (2011). The Peace and Violence of Judaism: From the Bible to Modern Zionism, New York: Oxford University Press,
• Goodblatt, David. (2006). Elements of Ancient Jewish Nationalism, Camridge University Press, Cambridge, UK.
• Hayes, Carlton J.C. (1995). Milliyetçilik: Bir Din, çev. M. Çiftkaya, İz:İstanbul
• Herzl, Theodor. (2017), Yahudi Devleti, çev. H. Başak, Sümer yayınevi: İstanbul.
• Hess, Moses. (1918). Rome and Jerusalem A Study of Jewish Nationalism, translated from German With Introduction and Notes: M. Waxman, Bloch Publishing Company, New York
• Katz, Jacob. (1973). Out of the Ghetto The Social Background of Jewish Emancipation, 1770-1870, Massachusetts, USA: Harward University Press,
• Kedourie, Elie. (1971). Avrupa’da Milliyetçilik, (çev. M. H. Timurtaş), Milli Eğitim Basımevi, Ankara,
• Öke, Mim Kemal. (2021). Siyonizm ve Filistin Sorunu, 8. Baskı, Timaş, İstanbul.
• Penslar, Derek J. (2023). Zionism: An Emotional State, New Jersey, USA: Rutgers University Press,
• Said, Edward W. (1985). “Emperyalizm ve siyonizmin Entelektüel Kökenleri”, siyonizm ve Irkçılık
• Sand, Şlomi (2011). Yahudi Halkı Nasıl İcat Edildi? Kitabı Mukaddes'ten siyonizme, çev. I. Ergüden, İstanbul: Doğan Kitap.
• Schama, Simon. (2020). Yahudilerin Tarihi: Aidiyet 1492 – 1900, çev. L. T. Basmacı, İstanbul: Alfa Yayınevi
• Sieyes, Emmanuel-Joseph. (2005, orijinali 1789). Üçüncü Sınıf Nedir? (çev. İ. Birkan), Ankara: İmge Yayınları.
• Stanislawski, Michael. (2017). Zionism, A Very Short Introduction, New York, USA: Oxford University Press.
• Smith, Anthony D. (1999). Myths and Memories of the Nation, New York, USA: Oxford University Press.
• Smith, Anthony D. (2018). Seçilmiş Halklar, çev. A. Küçük, Alfa: İstanbul
• Taylor, R. Alan. (2019). İsrail’in Doğuşu, çev. M. Karaşahan, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Wittmayer, Baron Salo. (2007). Modern Milliyetçilik ve Din, İstanbul: Açılım Kitap.