BİREYLERİN GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMALARIYLA İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE BUNLARIN KULLANIMI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 64 - 81, 31.12.2019

Meryem Koçaş , Ramazan Erdem

Öz

Modern tıp hayli ilerlemesine rağmen ortaya
çıkan hastalıklarla mücadele konusunda belirli sınırlılıklara sahiptir. Bu
durumda insanlar hastalıklarına çare bulma adına alternatif arayışlara
gitmiştir. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp, modern tıp karşısında belli bir zaman
önemsizleştirilmiş ve ötelenmiş olsa da, son zamanlarda yeniden ilgi odağı
olmaya başlamıştır. Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı geleneksel ve tamamlayıcı
tıp uygulamalarını sağlık sisteminin içerisine almış, bununla ilgili Bakanlık
teşkilatı içerisinde bir daire başkanlığı kurulmuş ve bilimsel kongreler
yapılmaya başlanmıştır. Birçok hastaneye geleneksel ve tamamlayıcı tıp
uygulamaları ile ilgili birimler açılmıştır. Tıbbın bu alanının gittikçe modern
tıp içerisine entegre edilmeye çalışıldığı görülmektedir. Geleneksel tıp, beden
ve zihni bir bütün olarak ele alan değişik kültürlere ait olan doğal tedavi yöntemleridir.
Tamamlayıcı tıp ise geleneksel tıbbı destekleyen iyileştirmeye yönelik
yöntemlerdir. Bu yöntemler; sülük, hacamat, akupunktur, proloterapi, kupa
tedavisi, osteopati, mezoterapi, müzik terapi, ozon terapi, lavra uygulamaları,
fitoterapi, hipnoz, reflekseloji, apiterapi, kayropratik olarak sıralanabilir.
Bu çalışmanın amacı bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları
hakkındaki bilgi düzeylerini ve bu uygulamaları kullanım durumlarını çeşitli
değişkenler açısından incelemektir. Bu çalışmada nicel araştırma deseni
uygulanmış olup anket tekniği kullanılmıştır. Anket, Sağlık Bakanlığı’nın
geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları olarak sıraladığı alanlar esas
alınarak araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Araştırmanın evreninin Isparta’da
yaşayan 18 yaş üstü bireyler oluşturmaktadır. Evrenden kolayda örnekleme
yöntemi ile 201 kişiye ulaşılmıştır. Verilerin frekans, yüzde ve korelasyon analizi
ile değerlendirilmiştir. 201 kişinin verdiği cevaplar değerlendirildiğinde,
katılımcıların geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları içerisinde en çok
hacamat, kupa tedavisi ve sülük tedavisi hakkında bilgi sahibi oldukları,
mezoterapi, proloterapi, homoepati hakkında ise hiç bilgileri olmadığı tespit
edilmiştir. Katılımcıların son bir yıl içerisinde en çok kullandıkları
geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamasının sırasıyla fitoterapi (%51), kupa
(%28,1) ve hacamat (13,4) olduğu bulunmuştur. Demografik değişkenlerden yaş ve
gelirin geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının bazı alanlarındaki bilgi
düzeyinde etkili olduğu sonucuna varılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Tıp, Tamamlayıcı Tıp, Folk Sektör

Kaynakça

• Amin, F., Islam, N. ve Gilani, A.H. (2015), “Traditional and Complementary/Alternative Medicine Use in a South-Asian Population”, Asıan Pacİfİc Journal Of Health Scİences, 2(3):36-42.
• Araz, Ç.N., Taşdemir, H.S., ve Kılıç, S.H. (2012), “Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Tıp Dışı Alternatif ve Geleneksel Uygulamalar Konusundaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(4):239-251.
• Arslan, M., Sözen Şahne, B. ve Şar, S. (2016), “Dünya’daki Geleneksel Tedavi Sistemlerinden Örnekler: Genel Bir Bakış”, Lokman Hekim Dergisi, 6(3):100-105.
• Benli, Z. (2017), “Hacamat Tedavisi”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(6) :46-53.
• Chan P.S. ve Wong M.M. (2004) “Physicians and Complementary-Alternative Medicine: Training”, Attitudes, and Practices in Hawaii. Hawaii Medikal Journal, 63(6):176-181.
• Cuellar, N., Aycock, T., Cahill, B., Ford, J. (2003), “Complementary and Alternative Medicine (CAM) Use by African American (AA) and Caucasian American (CA) Older Adults in A Rural Setting: A Descriptive, Comparative Study”, BMC Complementary and Alternative Medicine, 3(8):1-7. Doi: 10.1186 / 1472-6882-3-8
• Çağlayan, H.Z., Erkoç Ataoğlu1, E., Kibaroğlu, S. (2018), “Nörolojide Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının Etkinliğinin Değerlendirilmesi” , Turkish Journal of Neurology, 24(2): 111-116. DOI:10.4274/tnd.83357
• Çevik, C. (2014), “Türkiye’de Akupunktur Uygulamaları ve Gelişimi”, T.C. Sağlık Bakanlığı Geleneksel, Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarına Uluslararası Bakış Konferans Bildirisi, Ankara.
• Dahl, M. G. (1994), “Basic Hypnosis”, Uluslararası Medikal ve Diş Hipnoterapi Derneği (IMDHA) ve Uluslararası Danışmanlar ve Terapistler Derneği (IACT), E Kitap, Chapter 101, 7. Baskı, America.
• Ehling, D. ve Swart, S. (2005), “Çin Şifalı Bitkicilerinin El Kitabı”, Bilim Teknik Yayınevi, 1.Baskı, İstanbul.
• Elvis M.A. ve Ekta, J.S. (2011), “Ozone Therapy: A Clinical Review”, Journal of Natural Science, Biology and Medicine, 2(1):66-70.
• Fisher, P. (2012), “What Is Homeopathy? An İntroduction Frontiers in Bioscience, 1(4):1669-1682.Goswami A. (2012), “Prolotherapy”, Journal of Pain & Palliative Care Pharmacotherapy, 26 (4):376-378. DOI: 10.3109/15360288.2012.734900
• Hajbaghery, M.A. ve Masoumeh Hoseinian, M. (2012) , “ Knowledge, Attitude and Practice Toward Complementary and Traditional Medicine Among Kashan Health Care Staff” , Complementary Therapies in Medicine, 22(1):126-132. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2013.11.009
• Harris, p. ve Rees, R. (2000), “The Prevalence of Complementary and Alternative Medicine Use Among the General Population: A Systematic Review of the Literatüre”, Complementary Therapies in Medicine, 8(2):88-96.
• Härtela,U. ve Volgera, E. (2004), “ Inanspruchnahme und Akzeptanz klassischer Naturheilverfahren und alternativer Heilmethoden in Deutschland – Ergebnisse Einer Repräsentativen Bevölkerungsstudie”, Forsch Komplementärmed Klass Naturheilkd, 11:327–334.
• Karahancı, O.N.,Öztoprak, Ü.M. Ersoy M, Ünsal Ç.Z., Hayırlıdağ M., Örnek Büken N. (2015), “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği ile Yönetmelik Taslağı’nın karşılaştırılması”, Türkiye Biyoetik Dergisi, 2(2):117-126.
• Kemper, K.J. Karen G. Ve O'Connor, K.G. (2004), Pediatricians' Recommendations for Complementary and Alternative Medical (CAM) Therapies, Ambulatory Pediatrics, 4,(6);482-487. https://doi.org/10.1367/A04-050R.1
• Kılıç, S. (2018), “Kupa terapisi (Kuru Kupa tedavisi / bardak çekme) nedir?”, http://www.drsevilbiorezonans.com/kupa-terapisi-kurukupa-tedavisi-bardak-cekme-nedir/
• Kondu, C. (2009), “Herkes İçin Hipnoz”, Genç Gelişim, Kişisel Gelişim ve Yaşama Sanatı Dergisi, 1. Baskı, İstanbul.
• Lafçı, D. ve Kaşıkçı, M.K. (2014), “Yataklı Sağlık Kuruluşunda Görev Yapan Personelin Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Yöntemlerini Bilme ve Kullanma Durumları”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi / Gümüşhane University Journal of Health Sciences, 3(4):1-18.
• Liamputtong, P. (2011), “Folk Healing and Health Care Practices in Britain and Ireland: Stethoscopes, Wands and Crystals”, 33(7):114-115. https://doi.org/10.1111/j.1467-9566.2011.01418.x.
• Ma, K.W. (1992), “The roots and Development of Chinese Acupuncture: from Prehistory to Early 20 th Century” . Acupuncture in Medicine, (10), 92-99.
• Mammucari, M. Gatti A., Maggiori S., Sabato A.F. (2012), “Role of Mesotherapy in Musculoskeletal Pain: Opinions from the Italian Society of Mesotherapy”, 5(6):682-694. http://dx.doi.org/10.1155/2012/436959.
• Mitha, S., Nagarajan, V., Babar, M.G., Siddiqui, M.J.A., Jamshed, S.Q. (2013), “Reasons of Using Complementary and Alternative Medicines (CAM) Among Elderly Malaysians of Kuala Lumpur and Selangor States: An Exploratory Study”, Journal of Young Pharmacists 5(2): 50-53.
• Öz, M., Arias, R. ve Öz, L. (1999), “Şifayı Yüreğinde Ara: Dünyaca Ünlü Türk Cerrahı Alternatif Tıbbın Gücünü Keşfetti”, Altın Kitaplar Yayınevi (Çeviri; Meral Gaspıralı) 1.Baskı, İstanbul.
• Pengpid, S. ve Peltzercd, K. (2018), “Complementary Therapies in Clinical Practice Utilization of traditional and complementary medicine in Indonesia: Results of a national survey in 2014–15”, Complementary Therapies in Clinical Practice, 33: 156-163.
• Sağlık Bakanlığı, (2017), http://getatportal.saglik.gov.tr/TR,24683/geleneksel-ve-tamamlayici-tip-nedir.html) Erişim Tarihi: 11.07 2017.
• Sheikhrabori, A., Dehghan, M., Ghaedi, F., Khademi, G.R. (2017), “Complementary and Alternative Medicine Usage and Its Determinant Factors Among Diabetic
• Patients: An Iranian Case”, J Evid Based Complementary Altern Med. 22 (3): 449-454. doi: 10.1177 / 2156587216675079.
• Sherman, R.A. (2009), “Maggot Therapy Takes Us Back To The Future Of Wound Care: New And Improved Maggot Therapy For The 21st Century”, Journal Of Diabetes Science And Technology, 3(2): 336- 344. doi.10.1177%2F193229680900300215.
• Sütçü, S.(2018), “Sosyolojik Açıdan Alternatif Tıp Geleneği ve Uygulamaları: Isparta Örneği”, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Şimşek B. Yazgan-Aksoy D. Calik-Basaran N. Taş D. Albasan D. ve Kalaycı M. Z. (2017) Mapping Traditional and Complementary Medicine in Turkey. European Journal of İntegrative Medicine 15: 68-72.
• Uçaner, B. ve Jelen B. (2015), “Müzik Terapi Uygulamaları ve Bazı Ülkelerdeki Eğitimi”, Folklor Edebiyat, 21(81): 35-46.World Health Organization, https://www.who.int/traditional-complementary-integrative-medicine/about/en/ Erişim tarihi: 26.01.2019.
• Xue, C.C.L., Zhang, A.L., Lın, V., Costa, C.D. ve Story,D.F. “Complementary And Alternative Medicine Use İn Australia: A National Population-Based Survey”, The Journal Of Alternatıve And Complementary Medıcıne, 13 (6): 643–650 Doı: 10.1089/Acm.2006.6355.
• Yeşilada, E. (2015), “Apiterapi: Arıyla Gelen Şifa”, Hayy Kitap, 1. Baskı, İstanbul.
• Yıldız, S., Eriş, S., Yücel Polat, N., Ürper, S., Kurt, Y., Kurt, B.B., Yıldız,Ü.G. ( 2014), “Sülük Tedavisi”, İntegratif Tıp Derneği, 2(1): 21-25.Tokaç, M. (2013), Geleneksel Tıbba Akademik Yaklaşım: GETTAM”, SD Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 28: 82-85.
• Taneri, P. ve Akış, N. (2017), “Tıbbın Alternatifi Olmaz! Geleneksel Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları”, Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara.
• Türk, A. (2016),“ Kayropraksi Uygulamaları”, 1. Uluslararası ve 3. Ulusal Tamamlayıcı Terapiler ve Destekleyici Bakım Uygulamaları Kongresi, 24-26 Kasım 2016-Antalya.
• http://www.saglikplatformu.com/saglik_egitimi/showquestion.asp?faq=3&fldAuto=238 Erişim tarihi: 17.08.2018
• https//www.camdoc.eu/Survey/Results_AC.html Erişim tarihi: 16.08.2018.
• https://www.bilgiustam.com/refleksoloji-nedir-nasil-uygulanir/ Erişim tarihi: 18.08.2018