Kızkalesi Kazılarında Ele Geçen 12. – 15. Yüzyıl Arasına Tarihlenen Orta Çağ Seramikleri

Year 2012, Issue: 2, 1 - 32, 01.01.2012

Gülgün Köroğlu

Abstract

Korykos, today known as Kızkalesi Maiden’s Castle , was one of the most important cities of the Greek and Roman Periods as well as the Medieval Age. The city had two castles; one on the mainland and the other on the small island right opposite. The castle on the island, which functioned both as a watch tower and a guard patrol, was built in 1151, on top of the Early Byzantine Period remains. In 1361 Korykos and its castle was captured by the Lusignans who had established a kingdom in Cyprus. Because of its strategic position the castle has faced the struggle between the Lusignans and the Karamanoğulları, and in the years to follow it was first sieged by the Karamanoğulları, and then the Ottomans. In this research, pottery, dating to the 12th - 14th centuries decorated with incise and polychrome glazed sgraffito techniques were examined. This material was unearthed during the excavations held at the Castle on the island, conducted by the archaeologists and specialists of the Mersin Museum. According to the density of the finds their production centers were concluded as Cyprus, Hatay and the Çukurova Region St. Simeon . Yet there is another group whose production center is not known, but it surely differs from the other ware by its fabric color and features with lime inclusions and brittle red brown fabric. These wares which are decorated by using such a technique and mostly dating to the 13th century were transported as important trading goods by caravans and via sea fare and used especially in the countries and regions where Christians and Muslims lived -like the East Mediterranean, the Greek Islands, the Aegean coasts, southeast Anatolia, Italy and France.

Keywords

Korykos, Kıbrıs, Saint Symeon, seramik, kazıma ve renkli sır akıtma

Kızkalesi Kazılarında Ele Geçen 12. – 15. Yüzyıl Arasına Tarihlenen Orta Çağ Seramikleri

Abstract

Günümüzde Kızkalesi adıyla tanınan Eski Çağ ve Orta Çağ’ın en önemli kentlerinden biri olan Korykos’un hem karada, hem de karşısındaki küçük adacık üzerinde iki kalesi vardır. Kentin korunmasıyla ilgili bir gözetleme ve ön karakol niteliğinde olan ada üzerindeki kale, Erken Bizans dönemi yapı kalıntıları üzerine 1151 yılında inşa edilmişti. 1361’de Korykos kenti ve kale Kıbrıs’ta krallık kurmuş olan Lusignan’lerin eline geçmişti. Stratejik önemi olan kale, Lusignan’ler ile Karamanoğulları arasındaki mücadelelere sahne olmuş ve daha sonraki yıllarda önce Karamanoğullarının ve kısa bir süre sonra da Osmanlıların eline geçmişti. Bu çalışmada, ada üzerindeki kalede Mersin Müzesi arkeolog ve uzmanlarının yaptıkları kazı çalışmalarında gün ışığına çıkarılan 12-14. yüzyıllar arası döneme tarihlendirilen kazıma ve renkli sır akıtma tekniğinde bezenmiş seramikler ele alınmaktadır. Kızkalesi’nde bulunan kazıma ve renkli sır akıtma tekniğiyle bezenmiş seramikler, buluntu yoğunluğuna göre üretim yerleri Kıbrıs, Hatay ve Çukurova bölgesi Saint Symeon ve henüz üretim yeri bilinmeyen ancak hamur rengiyle ve hamur özellikleriyle diğerlerinden ayrılan kireç katkılı, kırılgan koyu kiremit hamurlu mal grubundan oluşmaktadır. Ağırlıklı olarak 13.yüzyıla tarihlenen bu teknikle bezenmiş kaplar kervanlar ve denizyoluyla önemli bir ticari mal olarak, özellikle Hıristiyan ve Müslüman devletlerin olduğu Doğu Akdeniz ve Ege kıyılarıyla adalar, Güneydoğu Anadolu, İtalya ve Fransa’da karşımıza çıkmaktadır.

References

• Bilici 2001 Bilici, S., Alanya Tersanesi Seramik Buluntuları, V. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı ve Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler, Ankara. Bilici 2002 Bilici, S., Alanya Selçuklu Sarayı Seramikleri, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu, Prof. Dr. Gönül Öney’e Armağan Bildiriler, İzmir. Bilici 2006 Bilici, S., “Sırlı Seramik Sanatı”, Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi Uygarlığı 2, ed. A. U. Peker - K. Bilici, Ankara.
• Blackman – Redford 2005 Blackman, M., J., - Redford, S., “Neutron Activation Analysis of Medieval Ceramics from Kinet, Turkey, especially Port Saint Symeon Ware”, ANES 42.
• Ed. Boase 1978 Ed. T. S. R. Boase, The Cilician Kingdom of Armenia, Edinburg - London.
• Ellis – Voigt 1982 Ellis, R., S., - Voigt, M., V., “1981 Excavations at Gritille, Turkey”, American Journal of Archaeology 86.
• Böhlendorf Arslan 2004 Böhlendorf Arslan, B., Glasierte Byzantinische Keramik Aus Türkei III, İstanbul. Doğer 2006 Doğer, L., “Manyas – Ergili - Hisartepe’deki (Eski Daskyleion) Bizans Kalesi ve Figürlü Seramik Buluntuları”, Hayat Erkanal’a Armağan, Kültürlerin Yansıması, ed. A. Erkanal Öktü - E. Özgen vdd., İstanbul. Ersan 1996 Ersan, M., “Kilikia Ermeni Krallığı ve Haçlılar Üzerine”, Kubbealtı Akademi Mecmuası 100 ∕ 4, İstanbul.
• Gürkan – Ünlü 2003 Gürkan, F., G. - Ünlü, Y., “2001 Yılı Kızkalesi Temizlik Kazısı”, 13. Müze Çalışmaları ve Kurtarma Kazıları Sempozyumu (22-26 Nisan 2002, Denizli), Ankara.
• Papanikola-Bakirtzis 1999 Papanikola-Bakirtzis, D., “Cypriot Medieval Ceramics: A Contribution to the Study of Individual Artists”, Medieval Cyprus, Studies in Art, Architecture, History in Memory of Doula Mouriki, ed. N. Patterson Ševčenko, Princeton.
• Papanikola-Bakirtzis 2002 Papanikola-Bakirtzis, D., Ceramics”, Ancient Art from Cyprus in the Collection of George and Nefeli Giabra Pierides, ed. V. Karageorghis, Atina. “Mediaeval Glazed Pringle 1985 Pringle, D., “Medieval Pottery from Caesarea. The Crusader Period”, Levant 17.
• Waksman-von Wartburg 2006 Waksman, S., Y., - von Wartburg, M., L., “ ‘Fine Sgrafitto Ware’, ‘Aegean Ware’, and Other Wares: New Evidence for a Major Production of Byzantine Ceramics”, Report of the Department of Antiquities, Lefkoşe. Wartburg 2003 von Wartburg, M., L., “Cypriot Contact with East and West as Reflected Medieval Glazed Pottery from the Paphos Region”, VIIe Congrès International sur la Cèramique Mèdièvale en Mèditerranèe, PRAKTIKA, Atina. Wartburg 2001