Türkiye’de Gazete Satışları: 2005 – 2014 Dönemi İçin Ekonometrik Bir Analiz

Year 2015, Volume: 3 Issue: 4, 115 - 138, 01.10.2015

Kadir Karagöz

Abstract

Satılan ve okunan gazete miktarı ülkelerin entellektüel açıdan gelişmişliklerini göstermesi bakımından önemli bir kıstastır. Kişi başına gazete satışları azgelişmiş ülkelere nazaran gelişmiş ülkelerde daha yüksek düzeydedir. Gelişmekte olan bir ülke olarak Türkiye de düşük kişi başına gazete satışı değerine sahiptir. Fakat gazete okuma yaygınlığının bir diğer ölçüsü olan “okur katsayısı” bakımından Türkiye için durum o kadar kötü değildir. Bu çalışmada amaç, ulusal çapta yayınlanan onbeş gazetenin satışlarında yıl içinde mevsimsel bir dalgalanma ve birlikte hareket etme eğilimi olup olmadığını araştırmaktır. Çalışmada gazete satışlarında dönemsellik kukla değişkenli regresyon modelleri kullanılarak araştırılmaktadır. Değişkenler arasındaki uzun ve kısa dönemli ilişkileri belirlemek için ise Johansen eşbütünleşme testi ve Granger nedensellik testi kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgular örneklemdeki gazetelerden ikisi dışında diğerlerinin satışlarında bir veya daha fazla ay itibariyle istatistiksel olarak anlamlı bir dönemsel dalgalanmanın varlığını ortaya koymaktadır. Eşbütünleşme testi sonucunda, beş gazete arasında uzun dönemli bir ilişki görülmezken diğer gazetelerin satışlarının uzun dönemde birbirlerinden etkilendikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Diğer taraftan, Granger nedensellik testi birçok gazetenin satışları arasında tek yönlü nedensellik bulunduğunu göstermektedir.

Keywords

Gazete satışları, dönemsellik, eşbütünleşme, nedensellik

Econometric Analysis of Newspaper Sales: 2005 - 2014

Abstract

The amount of newspapers that sold and read is an important measure of intellectual development level of countries. Per capita newspaper sales are high in developed countries compared with underdeveloped countries. Turkey, as a developing country, also has law per capita newspaper sales figures. But with respect to “reader coefficient” another indicator of newspaper reading prevalence the situation is not so bad for Turkey. In this study, it is aimed at to investigate whether there is seasonal fluctuation and co-movement tendency in the series of fifteen nation-wide publishing newspapers’ sales within a year. To this end regression models with dummy variables are used. We also applied Johansen co-integration method and Granger causality test for long- and short-run relationships among variables. The findings reveal that two out of fifteen newspapers do not show significant seasonal fluctuation in any periods. According to co-integration test results, there is significant long-run relationship among the sales of ten newspapers those integrated at 1st level. On the other hand, Granger causality test indicates to unidirectional causality between the sales of most of the newspapers

Keywords

Newspaper sales, seasonality, co-integration, causality

References

• Ankara Ticaret Odası (2005), Bilim ve Teknoloji Raporu, ATO, Ankara.
• BEYGM, (Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü), (2013), Bir
• Bakışta Türk Medyası, Ankara. Doğaner, Y. (2012), “Hürriyet ve Modernleşme Enstrümanı Olarak
• Osmanlı’da Basın”, Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 1, s. 121. Dursun, O. (2012), “Türk Medyasının Sermaye Yapısı ve Siyasal İktidarla
• İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 5, Sayı:1, s. 1-21. Floros, C. ve P. Failler (2004), “Seasonality and Cointegration in the Fishing
• Industry of Cornwall”, International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, Vol. 1 – 4, s. 27-52. Granger, C.W.J. (1977), “Investigating Casual Relations by Econometric
• Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, Vol. 37, s. 438. Granger, C.W.J. ve P. Newbold (1974), “Spurious Regression in
• Econometrics”, Journal of Econometrics, Vol. 2, s. 111-120. Lucena, A. A. (2011), “The Print Newspaper in the Information Age”
• Proceedings of the Media Ecology Association, Vol. 12, s. 53-74. MEB – MEGEP (Meslekî Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) (2008),Gazetecilik: Türk Basınının Doğuşu ve Gelişimi, Ankara.
• Semerci, Y. (2004), “Dünyanın En Çok Gazete Okunan Ülkesiyiz”, Sabah Gazetesi, (4.7.2004)
• TEPA (Türkiye Ergen Profili Araştırması) (2013), Aile ve sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
• TÜİK, Yazılı Medya İstatistikleri, Haber Bültenleri, 2005 – 2014.
• Yılmaz, B, E. Köse ve Ş. Korkut (2009), “Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent
• Üniversitesi Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma”, Türk Kütüphaneciliği, Cilt: 23, Sayı: 1, s. 22-51. Zaman, “Tiraj tartışmalarının ardında ne var?”, 17.04.2010
• Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi,2015, Yıl: 3, Cilt: 3, Sayı: 4 M. Gazete ,52 202767,41 537002,08 384746,86 195570,50 ,43 184656,33 514477,39 366352,12 152156,52 ,80 397390,34 687486,77 545830,76 393951,75 ,75 113301,58 389079,03 304769,04 ,93 0,566 ,361 ,442 ,015 Sabah Sözcü Ortalama Medyan En yüksek En düşük St. Sapma Çarpıklık Basıklık Jarque-Bera p-değeri Gözlem sayısı ,96 473826,23 ,75 464000,00 ,50 651229,44 ,80 356997,02 ,79 ,00 ,18 ,50 ,157 ,066 ,14 ,38 ,66 ,32 ,263 ,900 ,98 ,000 ,102 ,001 ,004 ,013 ,003 ,000
• Not: Vurgulu değerler yüksek derecede pozitif/negatif ilişkiye (r ˃⎹ 0,500⎹) işaret etmektedir. Tablo 4. Birim-kök test sonuçları. ADF PP Düzey Fark Düzey Fark Sabit Sabit + Trend Sabit Sabit + Trend Sabit Sabit + Trend Sabit Sabit + Trend Karar Birgün Cumhuriyet Y. Evrensel Hürriyet M. Gazete Milliyet Posta Sabah Sözcü 0,4603 (0) 2,7923 (0) * -2,8624 (0) 1,7726 (1) 1,4758 (0) 0,8085 (0) 2,6052 (2) * -2,5712 (2) 1,9994 (12) -0,6750 (12) 2,6563 (0) * -3,0999 (0) 11,6820 (0) *** 11,6197 (0) *** 2,5988 (4) * 12,9783 (12) *** 12,8829 (12) *** I(0) Toplam 3,2226 (35) * 3,1162 (3)
• Not: i. Parantez içindeki değerler (ADF) gecikme uzunluğu/(PP) bant genişliğini göstermektedir. ii. Vurgulu hücreler AIC ye göre uygun model yapısını göstermektedir. iii. */**/*** sırasıyla %10, %5 ve %1 düzeyinde anlamlılığı göstermektedir. Research Journal of Politics, Economics and Management, 2015, Year:3, Volume:3, Issue:4 Star ,0193 ,0114 0,0217 0,0013 0,0271 0,0287 ,0059 0,0262 0,0073 0,0071 ,0495 ,0344 ,0147 0,0546 ,0514 *** 0,0182 0,0011 0,0207
• Not: */**/*** işaretleri sırasıyla %1, %5 ve %10 düzeyinde anlamlılığı belirtmektedir.