Türkiye’de Siyasal Tercihleri Etkileyen Faktörler

Year 2021, Volume: 9 Issue: 1, 19 - 41, 30.06.2021

Berrin Bayburt

Abstract

Türkiye’de, ilk çok partili hayat deneyimleri, Cumhuriyetin ilk yıllarında gerçekleşmiştir. Toplumsal ve siyasal koşullar nedeniyle tam anlamıyla çok partili hayata geçiş ise 1946 yılı sonrasında mümkün olabilmiştir. II. Dünya Savaşı sonrası faşist yönetimlerin başarısızlığa uğraması ve dünya genelinde demokratik yönetimlerin önem ve yaygınlık kazanmaya başlaması, Türkiye’de çok partili sisteme geçişte etkili olan bir unsur olarak değerlendirilmektedir.
Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de seçmen davranışlarını etkileyen faktörleri, siyasal parti lideri ve siyasi tercihlerin değişebilirliği çerçevesinde ele almaktır. Araştırma süreci karma desen çerçevesinde planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmanın nicel verileri hazırlanan çevrimiçi anket aracılığıyla elde edilmiştir. Çalışmanın mantıksal çerçevesini ve bilimsel zeminini oluşturmak amacıyla gerekli olan nitel verilerin elde edilmesinde ise literatür taramasından yararlanılmıştır. Literatür taraması ile elde edilen veriler doküman analizine tabi tutulmuştur.
Çalışma kapsamında hazırlanan ankete 184 kişi katılmıştır. Anket sonuçları incelendiğinde katılımcıların, siyasal parti tercihlerinin zaman içinde değişebileceği yönünde görüş bildirdikleri; siyasi parti liderinin oy potansiyelini etkilediğini düşündükleri; hemşehrilik ve aile baskısı faktörlerinin siyasal parti tercihinde etkili olmadığını belirttikleri görülmüştür. Dolayısıyla Türkiye’de seçmenlerin siyasal parti tercihlerini yaparken giderek ekonomik faktörleri ve parti icraatlarını göz önünde bulundurmaya başladıkları ve böylece rasyonel tercihler yapma yönünde eğilim gösterdikleri anlaşılmaktadır.

Keywords

Demokrasi, Siyasal Parti Liderleri, Seçmen Davranışları, Seçme ve Seçilme, Siyasal Seçimler

Political Factors Affecting Choice in Turkey

Abstract

In Turkey, the first multi-party life experiences, occurred in the early years of the Republic. Due to social and political conditions, the transition to multi-party life became possible after 1946. II. failure of the fascist regime after World War II and is starting to gain importance and prevalence of world-wide democratic government, which is considered as an effective element in the transition to a multiparty system in Turkey.
The purpose of this research, factors influencing voter behavior in Turkey, is to address the variability within the framework of the political party leaders and political preferences. The research process was planned and carried out within the framework of mixed design. The quantitative data of the study were obtained through an online questionnaire. The literature review was used to obtain the qualitative data required to establish the logical framework and scientific basis of the study. The data obtained through the literature review were subjected to document analysis.
184 people participated in the survey prepared within the scope of the study. When the survey results were examined, it was found that the participants stated that their political party preferences might change over time; that they considered influencing the voting potential of the political party leader; It was observed that they stated that citizenship and family pressure factors were not effective in choosing a political party. Therefore, economic factors when making increasingly political party preferences of voters in Turkey and they begin to consider their actions and thus it is understood that the party tends toward making rational choices.

Keywords

Democracy, Election and Being Chosen, Political Elevtions, Voter Behavior, Political Party Leaders

References

• Akcagündüz, Emre. “Kamu Tercı̇ hi Teorı̇ sı̇ ve Türkı̇ ye Üzerı̇ne Olan Etkı̇ sı̇ Üzerı̇ne Bı̇ r İnceleme.” Ekonomi Bilimleri Dergisi 2/2 (2010), 29–35.
• Akgün, Birol. “Türkiye’de Seçmen Davranışı: Partizan Tutumlar, İdeoloji ve Ekonomik Faktörlerin Oy Vermeye Etkisi.” Journal of Selçuk University Social Sciences Vocational School, 2000.
• Aydemir, Gökşen. Türkiye’de Politik Konjonktür Dalgalanmaları Kapsamında Seçmen Davranışlarının Analizi (1987-2004). Marmara Üniversitesi, 2007.
• Aydın Kılıç, Esra. “Seçmen Tercihinde İmaj Faktörü: Siyasal Parti ve Aday İmajı Karşılaştırmasına Yönelik Bir Alan Araştırması.” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 36 (2013), 46–73. https://iletisimdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/IKAD/article/view/46
• Aydoğan Ünal, Betül. “Oy Verme Davranışı Modellerı̇ .” ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 6/15 (2016), 95–119.
• Aydoğan Ünal, Betül. “Stratejik Oy Verme Davranışı: Sistematik Literatür İncelemesi.” Gaziantep University Journal of Social Sciences 17/4 (2018), 1415–1424.
• Beren, Fatih. “Seçmen Tercihine Etki Eden Faktörler ve Seçim Güvenliği: Şanlıurfa İli Örneği.” Akademik İncelemeler Dergisi 8/1 (2013), 191–214. https://doi.org/10.17550/aid.23559
• Bingöl, Yılmaz - Kaçer, Murat. “AK Parti Döneminde ZAzaların Siyasal Tercihleri: Bingöl ve Tunceli Örneği (2002-2018.” II. Uluslararası Ekonomi, Siyaset VeYönetim Sempozyumu. ed. Yılmaz Demirhan et al. Diyarbakır, 2018.
• Blount, Simon. “Unemployment and Economic Voting.” Electoral Studies 21/1 (2002), 91– 100. https://doi.org/10.1016/S0261-3794(00)00043-3
• Çalışır, Vahit. “Kırda Siyasal Davranış: Çukurova Örneği.” Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 7/12 (2017), 145–156.
• Çavuşoğlu, Hüseyin - Pekkaya, Mehmet. “Yerel Seçimlerde Genç Seçmenlerin Siyasal Davranışlarına İlişkin Bir İnceleme: Bülent Ecevit Üniversitesi Örneği.” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi 12/29 (2016), 17–40.
• Çinko, Levent. “Seçmen Davranışları İle Ekonomik Performans Arasındaki İlişkilerin Teorik Temelleri ve Türkiye Üzerine Genel Bir Değerlendirme.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 61/1 (2006), 103–116.
• Dahl, Robert A. Demokrasi Üzerine. trans. Betül Kadıoğlu. Ankara: Phoenix Yayınevi, no date.
• Demirtaş, Mehmet Can. “Siyasal Değerlerin Seçmen Davranışlarına Yönelik Etkileri Üzerine Bir Araştırma.” Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 6/1 (2017), 33–52.
• Dökmen, Gökhan - Ova, Canan. “Vergilerin Seçmen Davranışı Üzerindeki Etkisi: Sakarya İli Örneği.” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 7/15 (2016), 20–37.
• Ercins, Gülay. “Türkiye’de Sosyo-Ekonomik Faktörlere Bağlı Olarak Değişen Seçmen Davranışı.” C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 8/2 (2007), 25–40.
• Eroğlu, A. Hüsrev - Bayraktar, Sumru. “Siyasal Pazarlama Uygulamalarının Seçmen Tercı̇ hlerı̇ Üzerı̇ne Etkı̇lerı̇ İzmı̇ r İlı̇ Örneğı̇ .” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/12 (2010), 187–207.
• Filiz, Uğur. Seçmen Davranışını Etkileyen Sosyo-Psikolojik Faktörler: Pamukkale Üniversitesi Örneği. Pamukkale Üniversitesi, 2019.
• Fraile, Marta - Lewis-Beck, Michael S. “Multi-Dimensional Economic Voting in Spain: The 2008 Election.” Electoral Studies 32/3 (2013), 465–469. https://doi.org/10.1016/j.electstud.2013.05.027
• Gökçe, Orhan et al. “3 Kasım Seçı̇mlerı̇nı̇n Anatomı̇ sı̇ : Türk Sı̇yasetı̇ nde Süreklı̇ lı̇ k Ve Değı̇ şı̇ m.” SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 2/4 (2002), 1–44.
• Gül, Hüseyin et al. “2011 Genel ve 2014 Yerel Seçimlerinde Isparta’ Da Seçmen Davranışı Analizi.” Toplum ve Demokrasi 9/ (2015), 225–241.
• Gümüş, Handan. Türk Seçmen Davranışı ve AKP, CHP, MHP’nin Seçmen Tabanları. Selçuk Üniversitesi, 2009.
• Güven, Süleyman. “Türkiye’de Sı̇ yasal Hayatta Dönüşüm ve Lı̇ der Odaklı Sı̇ yaset.” Selçuk İletişim 9/3 (2016), 90–118. https://doi.org/10.18094/si.80705
• Huntington, Samuel P. Political Order in Changing Societies. Yale University Press, 7th Ed., 1973.
• Karagöl, Erdal Tanas - Dama, Nergis. Partilerin Vaatleri Seçim Sonuçlarını Nasıl Etkiler ? Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (2015). 1–5. www.setav.org
• Kızılboğa, Ruveyda. “Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi.” NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2/ (2012), 91–109. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nevsosbilen/issue/19734/211146
• Lewis-Beck, Michael Steven - Nadeau, Richard. “Economic Voting Theory: Testing New Dimensions.” Electoral Studies 30/2 (2011), 288–294. https://doi.org/10.1016/j.electstud.2010.09.001
• Öztay, Oğuz Han. Yerel Seçim ve Siyasal Tercih. Ankara: Astana Yayınları, 1. Baskı., 2020.
• Şahin, M. Ozan. Türkiye’de 2007 Milletvekili Genel Seçimleri Işığında; Siyasal Partiler ve Seçmenlerinin Avrupa Birliği’ne Yönelik Tutumları. İstanbul Üniversitesi, 2011.
• Sheafer, Tamir. “The Media and Economic Voting in Israel.” International Journal of Public Opinion Research 20/1 (2008), 33–51.
• Tinni, Siğnem. “Teknolojik Gelı̇ şmelerı̇ n Sı̇ yasal Sürece ve Seçmen Davranışlarına Etkı̇ sı̇ .” Journal of Turkish Studies 14/3 (2019), 1791–1804. https://doi.org/10.29228/turkishstudies.22220
• Topbaş, Hasan. “David Easton’un Siyasal Sistem Kuramı Bağlamında Siyasal Katılma: Erzurum Seçmeni Üzerine Bir Araştırma.” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 30 (2010), 81–112.
• Ünal Erzen, Meltem. “Siyasi Lider İmajlarının Seçimlerde Etkisi.” İletişim Fakültesi Dergisi, 65–80.
• Yıldırım, Ali et al. “Türkiye’de Mahalli İdareler Seçimleri Oy Oranlarının Tahmin Edilmesine Yönelik Bir Model Önerisi.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 19/2 (2019), 309–330.
• Yıldırım, Mutlu. “Parti Aday Tercihlerinin Seçmen Davranışına Etkisi 2009 Yerel Seçimleri Uşak Örneği.” Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Denizli 17/ (2014), 15– 38.
• “HURRİYET,” no date.
• “MİLLİYET,” no date. www.milliyet.com.tr
• “SABAH,” no date. www.sabah.com.tr
• “SEÇİMSONUÇLARI,” no date. http://www.secim-sonuclari.com/
• “YSK,” no date. www.ysk.gov.tr