Ceza Muhakemesi Kanunu 133. Madde Uyarınca Verilen Şirket Yönetimi İçin Kayyım Atanmasına Dair Kararın Kaldırılmasına İlişkin Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi

Year 2023, Volume: 11 Issue: 1, 445 - 468, 31.08.2023

Mehmet Saydam

https://doi.org/10.56701/shd.1262549

Abstract

Şirket yönetimi için kayyım tayini 5271 sayılı CMK’nın 133. maddesinde düzenlenmiş özel nitelikte bir koruma tedbiridir. İlgili maddede tedbire nasıl ve hangi şartlarla karar verileceği düzenlenmiş olmasına rağmen, soruşturma evresinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı üzerine tedbirin kendiliğinden sona ereceğine ilişkin açık bir ifadeye yer verilmemiştir. Bu husus hem öğreti görüşlerine hem de yargı içtihatlarına konu olmuştur. Uygulamada ise, kovuşturmaya yer olmadığı kararı üzerine kayyım tayini koruma tedbirinin kendiliğinden sona ereceği kabul edilerek hareket edildiği ve fakat sulh ceza hakimliklerinin bu kabulden hareketle kendilerine yapılan tedbirin kaldırılmasına ilişkin talepleri “karar vermeye yer olmadığı” gerekçesiyle reddettiği görülmüştür. Bu durum ise, uzun süreler (aylarca) şirket yönetimlerinin haksız olarak kayyımda kalmasına neden olduğu ve şirket ortakları/sahipleri tarafından şirket yönetimlerinin geri alınamamasına sebebiyet verdiği gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bu bakımdan haksız olarak uygulanmaya devam edilen “şirket yönetimi için kayyım tayini” koruma tedbiri nedeniyle bireylerin mağduriyetine sebep olunması ve mülkiyet hakkının hukuka aykırı olarak ihlal edilmesi söz konusu olacaktır. Bu konuya ilişkin verilmiş Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 2018/5333 Esas ve 2018/5602 Karar sayılı ve 31/12/2018 tarihli kararı çerçevesinde yasal düzenleme ve öğreti görüşleri de dikkate alınarak bir çözüme ulaşılması gerekmektedir.
Çalışmada yasal düzenleme, öğreti görüşleri ve Yargıtay içtihadı birlikte değerlendirilerek sorunun tespiti yapılacak ve çözüm önerisi sunulacaktır.

Keywords

Kayyım tayini, koruma tedbiri, kuvvetli şüphe, kovuşturmaya yer olmadığı, karar vermeye yer olmadığı

Evaluatıon Of The Jurısdıctıon's Decısıon To Remove The Decısıon On The Appoıntment Of A Trustee For The Management Of The Company Accordıng To Artıcle 133 Of Crımınal Procedure Law

Abstract

The protection measure for the appointing of a trustee for the company management is a particular protection measure regulated in Article 133 of the Criminal Procedure Law numbered 5271. Although the relevant legal regulation arranges how and under what conditions the measure will be decided. Despite this, there is no clear statement that the measure will automatically end upon the decision not to prosecute during the investigation phase. This issue has been the subject of both doctrinal views and judicial jurisprudence. In practice, it is accepted that the protection measure of the appointing a trustee will end automatically upon the decision not to prosecute. Generally, it is seen that the court of peace rejected the requests for the removal of the measure because of "no ground for rendering a verdict." This situation causes the company management to remain in the trustee's management unfairly for extended periods (months). Also, the company partners/owners cannot take back control of the company management, and this issue is criticized. In this respect, due to the "appointment of a trustee for the company management" protection measure, which continues to be applied unjustly, it will be possible to cause grievances of individuals and to violate the right of property unlawfully. Within the framework of the decision of the 16th Penal Chamber of the Supreme Court of Appeals, numbered 2018/5333 and Decision number 2018/5602 and dated 31/12/2018 on this issue, a solution should be reached by taking into account the legal regulations and doctrinal opinions.
In the study, legal regulation, doctrinal views, and jurisprudence of the Supreme Court will be evaluated together, and a solution proposal will be presented by determining the problem.

Keywords

Appointment of trustee, protective measure, strong suspicion, decision of non-prosecution, no ground for rendering a verdict.

References

• Birtek, Fatih. Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat. Ankara: Adalet Yayınevi, 2. Baskı, 2017.
• Centel, Nur - Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları, 19. Baskı, 2020.
• Demiral, Mustafa Uğur. Bir Koruma Tedbiri Olarak Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Demiral, Mustafa Uğur. Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini (CMK m.133). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Dursun, İsmail. “Ceza Muhakemesinde Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini ve Nitelikleri”. MÜHF-HAD, C. XX, S. 3, 2014, s. 63-96.
• Ersoy, Uğur. “Bir Koruma Tedbiri Türü Olarak Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini (CMK m.133)”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 65, S. 4, Aralık 2016.
• Ersoy, Uğur. Bir Koruma Tedbiri Olarak Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Ersoy, Uğur. Ceza Muhakemesi Hukukunda Şirket Yönetimine Kayyım Tayini. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2009.
• Gökçen, Ahmet vd. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Adalet Yayınevi, 6. Baskı 2022. Johnson, David. “Trustee Quandary: Criminal Activity by a Beneficiary with or on Trust Property”. Lexisnexis, Spring, 2022.
• Karahan, Abdurrahman Burak. Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Köküsarı, İsmail. Anayasa Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2015.
• Kunter, Nurullah - Yenisey, Feridun. Ceza Muhakemesi Hukuku İkinci Kitap. İstanbul: Beta Yayınları, 12. Baskı, 2003.
• Özbek, Veli Özer vd. Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, 2022.
• Özen, Mustafa. Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri. Ankara: Adalet Yayınevi, 2. Baskı, 2017.
• Öztürk, Bahri - Erdem, Mustafa Ruhan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 12. Baskı, 2008.
• Öztürk, Bahri vd. Ceza Muhakemesi Hukukunda Koruma Tedbirleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 4. Baskı, 2021.
• Öztürk, Bahri vd. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, 2021.
• Öztürk, Bahri vd. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 16. Baskı, 2022.
• Şahin, Cumhur - Göktürk, Neslihan. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 13. Baskı, 2022.
• Şahin, Ragıp. Teori ve Uygulamalı Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Şen, Ersan - Eryıldız, Sefa. Elkoyma. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Tok, Mehmet Can. “Ceza Muhakemesi Hukukunda Elkoyma ve Şirket Yönetimi İçin Kayyım Atama Tedbirleri”. Fasikül Hukuk Dergisi, C. 10, S. 104, Temmuz 2018.
• Ünver, Yener - Hakeri, Hakan. Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara: Adalet Yayınevi, 19. Baskı, 2022.
• Yenisey, Feridun - Nuhoğlu, Ayşe. Ceza Muhakemesi Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Yılmaz, Harun. Türk Hukukunda İdari İstikrar İlkesi. İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık, 2019.
• Yargıtay, Yargıtay 16. Ceza Dairesi. K. 2018/5602 (31 Aralık 2018).
• AYM, Anayasa Mahkemesi. K. 2015/4638 (28 Mayıs 2019).