Unfair Competition By “Instructing Customers to Conduct Contracts in Contract with Others in Contract to Enable Himself to Contract with Them” (TTK Art. 55/ I/ b, 1)

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 28 - 48

Dursun Saat

https://doi.org/10.56701/shd.1575774

Abstract

The parties are always free to breach and/or terminate the contract. However, in some cases, not by the contracting parties, but by third parties who are foreign to this relationship, intervene in the legal relationship between the contracting parties and cause the termination or breach of the contractual relationship. In this study, the act of inducing the breach or termination of the contract, which is considered as one of the unfair competition cases by the legislator and prohibited by Art. 55/I/b of the TCC, will be specifically examined through ‘the behaviour of inducing customers to act contrary to the contracts they have concluded with others in order to conclude contracts with them personally’. In this context, firstly, the scope of Article 55/I/b of the TCC will be emphasised and it will be tried to be stated that the provision is an unlawful act within the scope of Article 49/1 of the CO. Subsequently, Article 55/I/b,1, which constitutes a subparagraph of the Article, will be analysed in accordance with the opinions in the Turkish and Swiss doctrine. In this respect, the meaning of the concept of customer, whether the employees are included in the scope of the article and in which cases the enticement is present will be tried to be expressed by taking into account the high judicial decisions. Finally, our opinion that the approximate rules of proof should apply in proving the existence of enticement will be explained.

Keywords

Customer, Orientation, Enticement, Employee, Proof

“Müşterilerle Kendisinin Bizzat Sözleşme Yapabilmesi İçin, Onları Başkalarıyla Yapmış Oldukları Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltme” Suretiyle Haksız Rekabet (TTK m.55/ I/ b, 1)

Abstract

Sözleşmeyi, taraflar her zaman ihlal etme ve/veya sona erdirme özgürlüğüne sahiptir. Ancak bazı hallerde sözleşenler tarafından değil de bu ilişkiye yabancı olan üçüncü kişiler tarafından sözleşenler arasındaki hukuki ilişkiye müdahale edilerek sözleşme ilişkisinin sona ermesine ya da ihlaline sebebiyet verilmektedir. Bu çalışmamızda yasa koyucu tarafından haksız rekabet hallerinden sayılan ve TTK m. 55/I/b ile de yasaklanan sözleşmeyi ihlale veya sona erdirmeye yöneltmek eylemi özel olarak “müşterilerle kendisinin bizzat sözleşme yapabilmesi için, onları başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmelere aykırı davranmaya yöneltmek davranışı” üzerinden incelenecektir. Bu kapsamda öncelikle, TTK m.55/I/b hükmünün kapsamı üzerinde durulacak ve hükmün BK m.49/1 kapsamında hukuka aykırı bir eylem olduğu ifade edilmeye çalışılacaktır. Akabinde ise maddenin bir alt bendini oluşturan m.55/I/b,1 düzenlemesi Türk ve İsviçre öğretisindeki görüşler uyarınca ele alınacaktır. Bu yönüyle müşteri kavramının ne anlama geldiği, çalışanların madde kapsamına dâhil olup olmadığı ve ayartmanın hangi hallerde mevcut olduğu yüksek yargı kararları da dikkate alınarak ifade edilemeye çalışılacaktır. Son olarak ise yöneltmenin varlığının ispatında yaklaşık ispat kurallarının geçerli olması yönündeki görüşümüz izah edilecektir.

Keywords

Müşteri, Yöneltme, Ayartma, Çalışan, İspat

References

• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2017).
• Arkan, Sabih. “Haksız Rekabet - Gelişmeler – Sorunlar”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 22/4 (2004), 5- 20, (Haksız Rekabet).
• Ardıyok, Şahin. Regülasyon Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2019.
• Ayhan, Rıza- Çağlar, Hayrettin- Özdamar, Mehmet. Ticari İşletme Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Baudenbacher, Carl- Glöckner, Jochen. Lauterkeitsrecht Kommentar zum Gesetz gegen den unlauteren Wettbewerb (UWG), Basel: Helbing Lichtenhaln Verlag, 2001.
• Bahtiyar, Mehmet. Ticari İşletme Hukuku, İstanbul: Beta Basım, 2023.
• Bahtiyar, Mehmet- Ayli, Ali- Şua, Mehmet F.- Karamanlıoğlu, Argun. Ticari İşletme Hukuku, İstanbul: Beta Basım, 2022.
• Barlas, Nami. “Başkasının Sözleşme İlişkisine Müdahale Sebebiyle Sorumluluk”, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Başözen, Ahmet. “Güncel Yargıtay Kararları Işığında İhtiyati Tedbirlerde ““Yaklaşık İspat”” ve ““İhtimal”” Kavramı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16/ Özel Sayı (2014), 653- 694.
• Bozer, Ali- Göle, Celal. Ticari İşletme Hukuku, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2021.
• Bozkurt, Tamer. Ticari İşletme Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Can, Mustafa. “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Haksız Rekabet”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 69 (2007), 151- 176.
• Davran, Cahit. “Ahlâka Aykırılık Sebebiyle Mes’uliyet (Borçlar Kanunu 41/II Üzerine Bir İnceleme)”, İstanbul Barosu Dergisi, 29/6 (1955), 268- 285.
• Fischer, Damian A. UWG Kommentar Bundesgesetz gegen den unlauteren Wettbewerb, Zürich: Dike Verlag AG, 2018
• Gibbert, Iris. Rechtsschutz gegen sittenwidrige Abvverbungen: Ansprüche des von einer Abwerbung betroffenen Arbeitsgebers gegenüber dem Abvverbenden und seinen Mittelsmânnem, Diss, Giessen: 1997.
• Heizmann, Reto. Wettbewerbsrecht II Kommentar, VKU, SVKG, VertBek, PüG, BöB, UWG, BGBM, THG, Zürich: Orell Füssli Verlag, 2021.
• Jung, Peter- Spitz, Philippe. Bundesgesetz gegen den ınlauteren Wettbewerb (UWG), Bern: Stämpfli Verlag, 2016.
• Karakılıç, Hasan. “Piyasa Ekonomisi Açısından Rekabet ve Haksız Rekabet Hukuku İlişkisi”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 32/3 (2016), 107- 151.
• Karayalçın, Yaşar. Ticaret Hukuku, 1-Giriş, Ticari İşletme, İstanbul: Güzel İstanbul Matbaası, 1960.
• Kaya, Arslan- Demir, Koray. Rekabet ve Haksız Rekabet Hukukunun Esasları, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2024.
• Looschelders, Dirk- Makowsky, Mark, “Relativität des Schuldverhältnisses und Rechtsstellung Dritter, Juristische, Arbeitsblätter”, 44/10 (2012), https://www.yumpu.com/de/document/read/23619305/aufsatz-ja-aktuell, (18.08.2024).
• Moroğlu, Erdoğan. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Değerlendirme ve Öneriler, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2016.
• Nomer Ertan, Füsun. Haksız Rekabet Hukuku, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2016.
• Nomer, Haluk N. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: Beta Yayıncılık, 2017.
• Nilsson Okutan, Gül. “Chapter 8: Unfair Trade Law”, Introduction To Turkish Business Law, ed. Tuğrul Ansay, Eric C Schneider, Ankara: Wolters Kluver Yayıncılık, 2014.
• Oğuzman, M. Kemal- Öz, Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 1, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2017.
• Özekes, Muhammet. İcra ve İflas Hukukunda İhtiyati Haciz, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1999.
• Öztek, Selçuk. “Haksız Rekabete İlişkin Yeni İsviçre Düzenlemesinin Öngördüğü Bazı Haksız Rekabet Halleri”, Prof. Dr. Jale G. Akipek’e Armağan, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 1991, 41- 429.
• Paksoy, Meliha S. Sözleşmeyi İhlale Yöneltme, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2018,
• Pedrazzini, Mario M.- Pedrazzni, Federico A. Unlauterer Wettbewerb UWG, Bern: Stämpfli Verlag, 2002.
• Poroy, Reha- Yasaman, Hamdi. Ticari İşletme Hukuku, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Sarıkaya, Sinan. Haksız Rekabet Hukukunda Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltme, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Sayhan, İsmet. “Rekabet Kavramı ve Haksız Rekabet, Rekabet Yasağı ve Rekabetin Korunması Müesseselerinin Hukuki Temeli”, Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1/2 (2013), 101- 115.
• Sungurbey, İsmet. Medenî Hukuk Sorunları Cilt 4, İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1980.
• Şenocak, Kemal. “İşletme Personelinin Ayartılması Meselesinin Haksız Rekabet Hükümleri Çerçevesinde (TTK m.56 vd.) Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 50/2, (2001), 193- 246.
• Tandoğan, Haluk. Türk Mesuliyet Hukuku: Akid Dışı ve Akdi Mesuliyet, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
• Tekin, Ufuk. Tüketicilerin Haksız Rekabet Hükümlerine göre Korunması, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2022 (Tüketici).
• Tekin, Ufuk. “Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak Suretiyle Haksız Rekabet (TTK m.55.1.a.7)”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35/1 (2018), (Haksız Rekabet), 171- 185.
• Tekinalp, Ünal. “Yeni Haksız Rekabet Hukukunda Amaç, İlke ve Üç Boyutluluk”, Prof. Dr. Seza Reisoğlu’na Armağan, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, 2016, 23- 43.
• Tekinay, Sulhi S.- Akman, Sermet- Burcuoğlu, Haluk- Altop, Atilla. Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1993.
• Uzun Şenol, Pınar. Haksız Rekabet ile Rekabetin Korunması Alanları Arasındaki Hukuki İlişki, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2022.
• Yasaman, Hamdi. “6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun Haksız Rekabet İle İlgili Getirdiği Yenilikler”, Kadir Has Üniversitesi Yayınları, 2012, 33- 46.
• Yasaman, Hamdi- Erdem, Ercüment- Dural, Halil Ali- Ayoğlu, Tolga- Yusufoğlu, Fülürya- Yüksel, Sinan. İsviçre Borçlar Kanunu’nun İktibasının 80. Yılında İsviçre Borçlar Hukuku’nun Türk Ticaret Hukuku’na Etkileri, İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
• Mevzuat TTK, Türk Ticaret Kanunu (Kanun No. 6102). Resmî Gazete 27846 (14 Şubat 2011). Erişim 18.06.2024. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6102&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
• HMK, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (Kanun No. 6100). Resmî Gazete 27836 (4 Şubat 2011). Erişim 18.06.2024. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.6100.pdf.
• Gerekçe, Türk Ticaret Kanunu Madde Gerekçeleri, https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/gerekceler/turk-ticaret-kanunu-madde-gerekceleri/1, (18.06.2024).