MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİN BİST TURİZM ENDEKS GETİRİLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2020, Volume: 9 Issue: 2, 103 - 121, 22.06.2020

Selim Yıldırım , Serdar Ögel , Omar Alhajrabee

Abstract

Bu çalışma, makroekonomik değişkenlerin, hisse senetleri getirileri üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlamaktadır. Makroekonomik değişkenleri temsilen, Dolar kuru, 5 yıllık Türkiye CDS primleri ve Korku endeksi kullanılmıştır, hisse senedi endeks getirileri göstergesi olarak Borsa İstanbul’un alt endeksi olan BİST Turizm seçilmiştir. Bu doğrultuda Mart 2010- Şubat 2020 dönemi kapsayan değişkenlere ait aylık veriler VAR modeli ile analiz edilmiştir. Analizi yapmak için EViews 11 ekonometrik analiz programı kullanılmıştır. Analizin çerçevesinde ADF Birim Kök Testi, Granger Nedensellik Testi, Etki-Tepki fonksiyonları ve Varyans Ayrıştırması teknikleri uygulanmıştır. Bulgularda CDS primlerinden BİST Turizm endeksine doğru tek yönlü Granger nedensellik ilişkisi bulunmuştur, diğer değişkenler için herhangi bir nedensellik bulunmamıştır, ayrıca etki-tepki analizi sonuçlarında, Dolar ve CDS değişkenleri BİST Turizm üzerinde kısa dönemli negatif etkisi saptanmıştır.

Keywords

Dolar kuru, VIX Endeksi, CDS, Bist Turizm, VAR Modeli

ANALYSIS OF THE EFFECTS OF MACROECONOMIC VARIABLES ON BIST TOURISM INDEX RETURNS

Abstract

This study aims to investigate the effects of macroeconomic variables on stocks returns. We used VIX index, Dollar exchange rate, 5-years CDS premiums of Turkey as macroeconomic variables and Tourism index returns as a sub-index of Istanbul Stock Exchange. Accordingly, monthly data of the variables covering the 2010:3-2020:2 period were analyzed with the VAR model. In this analysis EViews 11 was used as an econometric analysis program. Within the framework of the analysis, ADF Unit Root Test, Granger Causality Test, Impulse-Response Analysis and Variance Decomposition techniques were applied. In the findings, we found one-way Granger causality relationship from CDS premiums to the BIST Tourism index, no causality was found for other variables and in the results of the Impulse-Response analysis, the dollar and CDS variables had negative effect on BİST Tourism in short-term.

Keywords

Dollar, VIX index, CDS premiums, BIST Tourism, VAR model

References

• Ağırman, E., Özcan, M., & Yilmaz, Ö. (2014). Terörizmin Finansal Piyasalara Etkisi: Amprik Bir Çalışma. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(2), 99–117.
• Akdağ, S., Kiliç, İ., & Yildirim, H. (2019). Does VIX Scare Stocks Of Tourism Companies? Letters in Spatial and Resource Sciences, 12(3), 215–232. https://doi.org/10.1007/s12076-019-00238-w
• Akel, V., & Gazel, S. (2014). Döviz Kurları İle Bist Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (44), 23–41.
• Altıntaş, H., & Tombak, F. (2011). Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi : 1987-2008. EconAnadolu 2011: Anadolu International Conference in Economics II, 1–21.
• Aydemir, O., & Demirhan, E. (2009). The Relationship Between Stock Prices And Exchange Rates Evidence From Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 1(23), 207–215.
• Badshah, W. (2016). Makro-Ekonomik Değişkenlerin Pakistan Karachi Borsası Üstündeki Etkileri. Anadolu Üniversitesi.
• Başarır, Ç., & Keten, M. (2016). Gelişmekte Olan Ülkelerin CDS Primleri İle Hisse Senetleri ve Döviz Kurları Arasındaki Kointegrasyon İlişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 369–380. https://doi.org/10.20875/sb.72076
• Belen, M., & Karamelikli, H. (2016). Türkiye’de Hisse Senedi Getirileri ile Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: ARDL Yaklaşımı. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 34–42.
• Coşkun, M., Kiracı, K., & Muhammed, U. (2016). Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki : Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme Relationship Between Stock Prices and Selected Macroeconomic Variables : An Empirical Study. 53(616).
• Dağlıoğlu, S. (2010). Turizm Gelişmesinin Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkilerinin Ekonometrik Analizi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Uzmanlık Tezi.
• Doğru, B., & Recepoğlu, M. (2013). Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasında Doğrusal ve Doğrusal Olmayan EŞ Bütünleşme İlişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• Durmuş, S., Yılmaz, T., & Şahin, D. (2019). Makro Ekonomik Göstergelerin Endeks Getirileri Üzerindeki Etkisi: Bist Örneği. AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 870–886.
• Erkan, B., Kara, O., & Melda, H. (2013). Türkiye ’ de Turizm Gelirlerinin Belirleyicileri. AKADEMİK BAKIŞ DERGİSİ, (39).
• Granger, C. J. W. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37(3), 424–438.
• Hancı, G. (2014). Kredi Temerrüt Takasları ve Bist-100 Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Maliye Finans Yazıları, 28(102), 9–22.
• Kamışlı, S., Sevil, G., & Umer, U. M. (2015). The Dynamic Linkages Between Exchange Rates And Stock Prices: Evidence From Emerging Markets. Journal of Finance and Investment Analysis, 4(3), 17–32.
• Kamışlı, S., Temizel, F., & Karpuz, E. (2018). Borsa İstanbul Kimya Endeksi (XKMYA) İle Seçilmiş Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Analizi. In F. Temizel (Ed.), Sanayi Sektörü Getirilerinin Belirleyicileri (1st ed., pp. 56–74). Beta Basım Yayım A.Ş.
• Kaya, A., & Coşkun, A. (2015). VIX Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının Bir Nededi Midir? Borsa İstanbul Örneği. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt, 16(1), 175–186.
• Kaya, E., & Açdoyuran, B. (2018). Finansal Dolarizasyon Unsurları Olarak Kredi Dolarizasyonu ve Mevduat Dolarizasyonu İle Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişki. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (October).
• Kiracı, K. (2019). Bist Turizm Endeksi İle Dolar Kuru, Dolar Endeksi ve Petrol Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Amprik Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (53), 73–86.
• Korkmaz, T., & Çevik, E. İ. (2009). Zımni Volatilite Endeksinden Gelişmekte Olan Piyasalara Yönelik Volatilite Yayılma Etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 3.
• Nazlıoğlu, E. H., & Sarıtaş, H. (2019). Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 542–551. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.538592
• Ozair, M. (2014). What Does The VIX Actually Measure? An Analysis Of The Causation Of SPX And VIX. ACRN Journal of Finance and Risk Perspectives, 3(2), 83–132.
• Öztürk, B. (2008). Makroekonomik Faktörlerin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ULUSAL-100 Endeksi ve Volatilitesi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi (1997-2006). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Polat, M. (2016). Alternatif Yatırım Araçlarının Hisse Senedi Fiyatına Etkisi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(621).
• Sadeghzadeh, K. (2019). Borsa Endekslerinin Ülke Risklerine Duyarlılığı : Seçilmiş Ülkeler Üzerine Analizler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 435–450.
• Sakarya, Ş., & Akkuş, H. T. (2018). Bist-100 ve Bist Sektör Endeksleri İle VIX Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40). https://doi.org/10.31795/baunsobed.492470
• Şengönül, A., Karadaş, H. A., & Koşaroğlu, Ş. M. (2018). Makroekonomik Değişkenler ve Finansal Değişkenlerin Uzun Dönem İlişkisi : SVAR Analizi. 63–85.
• Soyaslan, E. (2019). Döviz Kuru ile BİST Turizm Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 12(18). https://doi.org/10.26466/opus.585398
• Temizel, F. (2018). Gelişmekte Olan Ülkelerde Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Piyasalarına Asimetrik Etkileri (1st ed.). Beta Basım Yayım A.Ş.
• Temizel, F., & Kamışlı, M. (2019). Finansal Korku Endeksleri Arasındaki İlişkilerin Analizi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi Journal, 14(2), 167–176.
• Temizel, F., Yetkin, S., & Kostakoğlu, F. (2018). Bist XTEKS Getirisi İle Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Analizi. In F. Temizel (Ed.), Sanayi Sektörü Getirilerinin Belirleyicileri (1st ed., pp. 132–149). Beta Basım Yayım A.Ş.
• Uğurlu, E. (2015). Durağanlık , Birim Kök Sınamaları. 1–17. https://doi.org/10.13140/rg.2.1.3262.2561