Traditional Motifs Used in Aksaray Regional Carpet, Rug, Socks and Shoes

Year 2021, Issue: 1, 7 - 18, 29.09.2021

Semra Kılıç Karatay

Abstract

Aksaray has been a settlement center since ancient times and is known to have hosted many civilizations. It is possible to see it in the most beautiful works of architecture, art and culture that have survived to the present and will pass on to the next generation, as well as the examples of written literature that declare this. Culture The Turkish handicrafts performed today and each work of art obtained are the most beautiful historical documents.As it is known, our handicrafts haveexisted with human beings and have become art in time and gave the best examples. Today, we can find traces of our past culture in the examples of Carpet-Kilim, Socks and Booties. We have arts, which we call traditional and which are the traces of our past and the most important cultural documents since Central Asia, and which are identified with the identity of society. In Aksaray and its environs, there are Arts that have the identity of the region, and it is seen that traditional motifs used in the design and composition design of these arts are used. Each of the motifs used in the compositions has a separate meaning and it is seen that the motifs are a communication tool that conveys the thoughts of people in the situations that are desired to be explained.The images of the carpet-rug and socks-booties samples found in the study, in which the field research was applied, were taken and the evaluation was made on the common motifs seen in the patterns, and the schematic drawing of the common patterns seenin the samples was made and it was aimed to transfer the information obtained to the literature records.

Keywords

Carpet, rug, socks, booties, pattern, motif

AKSARAY YÖRESİ HALI, KİLİM, ÇORAP VE PATİK ÖRNEKLERİNDE KULLANILAN GELENEKSEL MOTİFLER

Abstract

Aksaray çok eski dönemlerden beri yerleşim merkezi olmuş ve birçok medeniyete ev sahipliği yaptığı bilinmektedir. Bunu beyan eden yazılı literatür örneklerinin yanı sıra günümüze kadar gelmiş ve gelecek nesle aktaracağımız mimari, sanat ve kültürümüzü meydana getiren en güzel eserlerde görmemiz mümkündür. Günümüzde icra edilen Türk el sanatları ve elde edilen her bir sanat eseri kültür zenginliğimizin en güzel tarihi belgelerdir.Bilindiği gibi el sanatlarımız insanoğlu ile var olmuş, zamanla sanat hâline gelerek en güzel örneklerini vermiştir. Halı-Kilim, Çorap ve Patik örneklerinde de günümüzde geçmiş kültürümüzün izlerini bulabilmekteyiz. Geleneksel olarak adlandırdığımız ve Orta Asya’dan beri geçmişimizin izleri ve en önemli kültür belgeleri olan ve toplum kimliği ile özleşmiş sanatlarımız bulunmaktadır. Aksaray ve çevresinde de yörenin kimliği özleşmiş sanatlarımız mevcut olup, bu sanatların desen ve komposizyon tasarımında gelenekselleşmiş motifler kullanıldığı görülmektedir. Kompozisyonlarda kullanılan motiflerin her birinin ayrı ayrı anlamı olup, anlatılmak istenen durumlarda motiflerininsanların düşüncesini aktaran iletişim aracı olduğu görülmektedir. Alan araştırmasının uygulandığı çalışmada bulunan halı-kilim ve çorap-patik örneklerinin görüntüleri alınarak desenlerde görülen ortak motifler üzerinden değerlendirme yapılmış, örneklerde görülen ortak desenlerin şematik çizimi yapılarak elde edilen bilginin literatür kayıtlarına geçmesi hedeflenmiştir.

Keywords

Halı, kilim, çorap, patik, desen, motif

References

• Acar, M. (2006). Geçmişten günümüze ekonomik ve ticari hayata bakış safranbolu el sanatları.FSF Matbaacılık Yayıncı Kent Araştırmaları.
• Gülcemal,A. (1997). Halı ve desen teknolojisi.
• Karakaş, R. (2013). Geçmişten günümüze çermik yöresi iğne oyacılığı. Bilim ve Kültür -Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, (2):
• Kılıç Karatay S, Oyman,N. R. (2017). Aksaray ilinde çorap ve patik örücülüğü.Journal Of Awareness, 2(3S): 103-116.
• Kılıç Karatay,S. (2018). Aksaray ili Sultanhanı'nda halıcılık ve halı restorasyonu. [Yayımlanmamış sanatta yeterliliktezi].Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Kılıç Karatay,S. (2020), Aksaray Kültür Evi’nde bulunan kirkitli dokuma örnekleri.Pearson Journal Of Socıal Scıences & Humanıtıes, 5(9):
• Köklü, V. (1997). Çankırı ili Kızılırmak ilçesine ait birkaç köyde bulunabilen el örgüsü çorap örnekleri ve yeni tasarımlar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Oyman,N.R. (2016).Geleneksel Anadolu dokumalarında muska-nazarlık motifinin kullanımı.The Journal of Academic Social Science,4(25):
• Özbağı, T., Ülger, N., Kurt, G., Toktaş, P.(2009).Halk bilim araştırmaları merkezi koleksiyonundan el sanatları örnekleri IIdokumalar ve örgüler. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.Öztürk
• Ateş,Ş.(2012). Yakındoğu demirçağ uygarlıklarında hayat ağacı inancı.[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Dicle Üniversitesi