Abdulvehhab Lukaş ve Nusratu'l-İslâm Adlı Eseri

Year 2023, Volume: 4 Issue: 1, 40 - 68, 30.05.2023

Şeyhmus Nebati

https://doi.org/10.56477/sirat.1261317

Abstract

19. yüzyılın özellikle ikinci yarısı, Osmanlı İmparatorluğu’nun ve İslâm toplumlarının büyük sarsıntılar geçirdiği bir tarih kesitidir. Bu dönemde yaşanan büyük kayıplar, 20. yüzyılda da devam etmiş ve I. Dünya savaşının sonunda Osmanlı Devleti yıkılmıştır. Diğer yandan İslâm coğrafyasının batısında bulunan Fas halkı da benzer bir süreçten geçmiş, sömürgeci devletlerin saldırılarına maruz kalmıştır. İşgalci devletlere karşı herkesin kendi üzerine düşeni yapmaya çalıştığı bir zamanda Abdulvehhab Lukaş da bir âlim olarak kalemiyle mücadeleye katılmış, Müslümanları Osmanlı hilâfetinin sancağı altında birlik olmaya davet etmek amacıyla on beş ciltlik bir tefsir yazmıştır. Derkavîyye, Şâzelîyye tarikatına mensup bir sufi olan Müfessir Abdulvehhab Lukaş, Osmanlı hilâfetinin önde gelen savunucularındandır. Nusratu’l-İslâm ve’l-îmân ve’l-ihsân fî ihrâc makâmâti’d-dîni mine’l-Kur’ân adını verdiği tefsirini, Osmanlı hilâfetinin ayakta kalması için verilen mücadeleye destek amacıyla yazmış ve kitabında Müslümanları hilâfet sancağı altında birlik olmaya davet etmiştir. Bu yönüyle içtimaî/siyasî tefsir örneği olan eser, adından da anlaşılacağı gibi ayetlerin İslâm, iman ve ihsan açılarından yorumlanması nedeniyle aynı zamanda önemli bir işârî tefsir örneğidir.

Keywords

Tefsir, İçtimaî/Siyasî Tefsir, İşarî Tefsir, Abdulvehhab Lukaş, Nusratu’l-İslâm.

Abdul Wahhab Luqash and His Work Nusrat al-Islam

Abstract

The 19th century, especially its second half, was a period of history in which the Ottoman Empire and Islamic societies suffered great shocks. After the losses suffered during this period, the Ottoman Empire collapsed at the beginning of the 20th century. On the other hand, the Moroccan people also went through a similar process and were subjected to the attacks of colonialist states. At a time when everyone was trying to do their part against the occupying states, Abdul Wahhab Luqash, as a scholar, joined the struggle with his pen and wrote a fifteen-volume tafsir to invite Muslims to unite under the banner of the Ottoman caliphate. Mufassir Abdul Wahhab Luqash, a Sufi belonging to the Darqawiyya, Shâzeliyya sect, was a prominent advocate of the Ottoman caliphate. He wrote his tafsir, Nusrat al-Islam wa'l-îmân wa'l-ihsân fî ihrâj maqâmâti al-dîni mine al-Qur'ân, in support of the struggle for the survival of the Ottoman caliphate, and in his book he invited Muslims to unite under the banner of the caliphate. This work, which is an example of social/political tafsir, is also an important example of al-Ishārī tafsir because, the interpretation of the verses from the perspectives of Islam, faith and ihsan, as the title suggests.

Keywords

Tafsir, Social/Political Tafsir, Ishari Tafsir, Abdul Wahhab Luqash, Nusrat al-Islam.

References

• Adıgüzel, Adnan. “Kuzey ve Orta Afrika”. İslâm Tarihi-2. ed. Adnan Demircan - Mehmet Azimli. 285-306. Ankara: Bilimsel Araştırma Yayınları, 2018.
• Aksu, Ali. “Osmanlılar ve Balkanlar”. İslâm Tarihi-2. ed. Adnan Demircan - Mehmet Azimli. 337-359. Ankara: Bilimsel Araştırma Yayınları, 2018.
• Alrawasdah, Ziyad. “Osmanlı Taraftarı Siyâsî Bir Tefsir Örneği: Abdulvehhab et-Tıtvânî’nin Nusratu’l-İslâm Adlı Eseri". İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27 (2012), 147-168.