YATAY YILDIRMA (MOBBİNG) İLE BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK MODELİ VE DEMOGRAFİK FAKTÖRLER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Year 2023, Volume: 14 Issue: 1, 103 - 120, 31.01.2023

Merve Kara Söker Mehmet Arcan Tuzcu

Abstract

Yıldırma (mobbing) en çok üstün astına karşı sergilediği olumsuz davranışlar olarak incelenmektedir. Ancak yapılan araştırmalarda da görüldüğü üzere meslektaşlar arasında görülen (yatay) yıldırma davranışları hiç de az değildir. Bu çalışma Türkiye'de 53 devlet ve vakıf üniversitesinde görev yapan 411 akademisyeni kapsamaktadır. Akademisyenlerin eşdeğeri olan meslektaşları tarafından ne sıklıkla yıldırmaya maruz bırakıldıkları olumsuz davranışlar ölçeği (Negative Acts Questionnaire) kullanılarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Diğer taraftan akademisyenlerin yatay yıldırmaya maruz kalmaları ile onların demografik durumları açısından farklılıkları ve yatay yıldırma ile beş faktör kişilik özellikleri arasında bir ilişkinin olup olmadığı ortaya konmaktadır. Akademisyenlerin yatay yıldırmaya maruz kalmalarında cinsiyet, unvan ve çalışma alanına dayalı bir farklılığın bulunduğu belirlenmiştir. Kişilik bakımından ise duygusal dengelilik ve yumuşak başlılık özellikleri ile yatay yıldırmaya maruz kalma arasında istatistiksel açıdan anlamlı negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.

Keywords

yatay yıldırma, kişilik, beş faktör kişilik modeli, demografik faktörler

THE RELATION BETWEEN THE HORIZONTAL MOBBING, FIVE FACTOR MODEL OF PERSONALITY, AND DEMOGRAPHIC FACTORS

Abstract

Mobbing is examined in the literature mostly by the negative acts performed by superiors to subordinates. Horizontal mobbing, the negative acts among colleagues with the same organizational position, is not scarce, however. This study includes 411 academicians from 53 public and foundation universities in Turkey. The frequency of mobbing among academicians from the same level colleagues is tried to be determined by using the Negative Acts Questionnaire. In addition, the statistical difference between the demographic characteristics of academicians who have been exposed to horizontal mobbing and as well as the existence of a relation between five factor personality constructs and horizontal mobbing are investigated. It is found that being exposed to horizontal mobbing differs according to gender, job title, and working area. Five-factor model of personality results reveals that emotional stability and agreeableness are significantly and negatively related to being exposed to horizontal mobbing.

Keywords

horizontal mobbing, Personality, five-factor model of personality, Demographic characteristics