Imagined Communities and Modern Nation Building: A Comparative Analysis of Anderson and Gellner's Theories of Nationalism

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1 - 12, 31.01.2025

Ali Çiçek

Abstract

Nationalism remains one of the most potent and contested ideologies in modern political discourse, shaping nations' identities and political landscapes worldwide. This article undertakes a comparative analysis of two foundational theories of nationalism, Benedict Anderson’s concept of "imagined communities" and Ernest Gellner’s modernist approach, to explore their contributions to the understanding of national identity formation. Despite the extensive scholarship on nationalism, a gap persists in systematically comparing these two influential theories within a single framework. This paper aims to fill this gap by juxtaposing Anderson’s cultural and media-centric view with Gellner’s structural and economic perspective, providing a more nuanced understanding of how nations are formed and sustained. The methodology of this paper involves a critical analysis of primary texts by Anderson and Gellner, supported by case studies that apply their theories to historical and contemporary examples of nationalism. Through this comparative approach, the paper reveals that while Anderson emphasizes the role of shared cultural experiences and media in imagining national communities, Gellner highlights the socio-economic conditions that necessitate the creation of standardized, homogeneous cultures for the functioning of modern industrial states. The most important result of this research is the recognition that Anderson’s and Gellner’s theories, rather than being mutually exclusive, are complementary, each illuminating different facets of the complex phenomenon of nationalism. This synthesis not only enhances our understanding of nationalism but also provides valuable perspectives for contemporary studies on national identity in an increasingly globalized world.

Keywords

Nationalism, Imagined Communities, Modernism, National Identity, Comparative Analysis.

Hayali Cemaatler ve Modern Ulus İnşası: Anderson ve Gellner'in Milliyetçilik Teorilerinin Karşılaştırmalı Analizi

Abstract

Milliyetçilik, modern siyasi söylemdeki en güçlü ve tartışmalı ideolojilerden biri olmaya devam etmekte ve dünya çapında ulusların kimliklerini ve siyasi manzaralarını şekillendirmektedir. Bu makale, Benedict Anderson'ın “hayali cemaatler” kavramı ve Ernest Gellner'in modernist yaklaşımı olmak üzere iki temel milliyetçilik kuramının karşılaştırmalı bir analizini yaparak, bu kuramların ulusal kimlik oluşumunun anlaşılmasına katkılarını araştırmaktadır. Milliyetçilik üzerine yapılan kapsamlı çalışmalara rağmen, bu iki etkili teoriyi tek bir çerçevede sistematik olarak karşılaştırma konusunda bir boşluk devam etmektedir. Bu makale, Anderson'ın kültürel ve medya merkezli bakış açısını Gellner'in yapısal ve ekonomik perspektifiyle yan yana koyarak bu boşluğu doldurmayı ve ulusların nasıl oluştuğu ve sürdürüldüğüne dair daha incelikli bir anlayış sağlamayı amaçlamaktadır. Bu makalenin metodolojisi, Anderson ve Gellner'in birincil metinlerinin eleştirel bir analizini içermekte ve teorilerini milliyetçiliğin tarihsel ve çağdaş örneklerine uygulayan vaka çalışmalarıyla desteklenmektedir. Bu karşılaştırmalı yaklaşım sayesinde, Anderson ulusal toplulukların hayal edilmesinde ortak kültürel deneyimlerin ve medyanın rolünü vurgularken, Gellner modern endüstriyel devletlerin işleyişi için standartlaştırılmış, homojen kültürlerin yaratılmasını gerektiren sosyo-ekonomik koşulların altını çizmektedir. Bu araştırmanın en önemli sonucu, Anderson ve Gellner'in teorilerinin birbirlerini dışlamak yerine, her birinin karmaşık milliyetçilik olgusunun farklı yönlerini aydınlatarak tamamlayıcı olduklarının kabul edilmesidir. Bu sentez sadece milliyetçilik anlayışımızı geliştirmekle kalmamakta, aynı zamanda giderek küreselleşen bir dünyada ulusal kimlik üzerine yapılan çağdaş çalışmalar için de farklı bir perspektif sağlamaktadır.

Keywords

Milliyetçilik, Hayali Cemaatler, Modernizm, Ulusal Kimlik, Karşılaştırmalı Analiz.

References

• Ahmad, P. (2022). Digital nationalism as an emergent subfield of nationalism studies. The state of the field and key issues. National Identities, 24(4), 307–317. https://doi.org/10.1080/14608944.2022.2050196
• Alinaghian, S. (2022). Living under a Unified Concept of “Nation” A critical review on Imagined Communities by Benedict Anderson. Pizhuhish Nāmah-i Intiqādī-i Mutūn va Barnāmah Hā-Yi ̒ulūm-i Insāni (Critical Studies in Texts & Programs of Human Sciences), 22(8), 41–63.
• Anderson, B. (2007). Üç Bayrak Altında (E. Bademci, Trans.). Metis Yayınları.
• Anderson, B. (2023). Sınırları Aşarak Yaşamak Bir Sosyal Bilimcinin Yaşamından Anılar (A. A. Tekin, Trans.). Metis Yayınları. Anderson, B. R. O. (1993). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. Metis.
• Atasoy, F. (2018). Küreselleşme ve Milliyetçilik. Ötüken Neşriyat.
• Beales, D., & Biagini, E. F. (2014). The Risorgimento and the unification of Italy. Routledge.
• Bereketeab, R. (2020). Education as an Instrument of Nation‐Building in Postcolonial Africa. Studies in Ethnicity and Nationalism, 20(1), 71–90. https://doi.org/10.1111/sena.12317
• Billig, M. (2003). Banal Milliyetçilik (C. Şişkolar, Trans.). Gaye Kitabevi Dağıtım.
• Birnbaum, P. (1992). Nationalism: A comparison between France and Germany. International Social Science Journal, 44(133).
• Bondarenko, D. M. (2023). Post-colonial Nations in Historical and Cultural Context. Rowman & Littlefield.
• Bonikowski, B., Halikiopoulou, D., Kaufmann, E., & Rooduijn, M. (2019). Populism and nationalism in a comparative perspective: A scholarly exchange. Nations and Nationalism, 25(1), 58–81. https://doi.org/10.1111/nana.12480 Breuilly, J. (1985). Reflections on Nationalism. Philosophy of the Social Sciences, 15(1), 65–75. https://doi.org/10.1177/004839318501500106
• Breuilly, J. (2009). Risorgimento nationalism in the light of general debates about nationalism. Nations & Nationalism, 15(3). https://www.academia.edu/download/72180675/j.1469-8129.2009.00405.x20211011-31163-1rw660d.pdf
• Brubaker, R. (2020). Populism and nationalism. Nations and Nationalism, 26(1), 44–66. https://doi.org/10.1111/nana.12522
• Çiçek, A., Arslan, E., & Baykal, Ö. N. (2017). Türkiye’de Tek Parti Dönemi Resmi Milliyetçilik- Sivil Milliyetçilik Çatışması: 1944 Irkçılık- Turancilik Davası. Turan-Sam Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 9, 36–44.
• Çiçek, A., & Taylan, Ö. (2023). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Dicle Üniversitesi Öğrencilerinde Milliyetçilik Algısı Üzerine Bir Saha Araştırması. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale), Article 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale).
• Crutcher, J. R. (1969). Political authority in Ghana and Tanzania: The Nkrumah and Nyerere regimes. [PhD Thesis, Unıversıty Of Nairobi].
• Dieckhoff, A., & Jaffrelot, C. (Eds.). (2018). Milliyetçiliği Yeniden Düşünmek Kuramlar ve Uygulamalar (D. Çetinkasap, Trans.). İletişim Yayınları.
• Doran, C. (2019). Postcolonialism, Anti-colonialism, Nationalism and History. International Studies, 56(2–3), 92–108. https://doi.org/10.1177/0020881719840257
• Ellner, S. (2010). Hugo Chávez’s First Decade in Office: Breakthroughs and Shortcomings. Latin American Perspectives, 37(1), 77–96.
• Ertugay, F. (2017). Türkiye’de İdeolojiler ve Devlet Algısı. Kadim Yayınları.
• Eser, H. B., & Çiçek, A. (2020). Avrupa’da Aşırı Sağın Ayak Sesleri: Zenofobinin Patolojik Normalleşmesi. Alternatif Politika, 12, 114–144.
• Etekpe, A., & Okolo, P. O. (2010). Comparative Analysis of Post-Independence Social Formations in Ghana and Tanzania: Lessons for Africa in the 21st Century. Available at SSRN 1723204.
• Ettinger, A. (2018). Trump’s National Security Strategy: “America First” meets the establishment. International Journal: Canada’s Journal of Global Policy Analysis, 73(3), 474–483. https://doi.org/10.1177/0020702018790274
• Farhi-Rodrig, M. (2012). Assessing Gellner. Philosophy of the Social Sciences, 42(2), 287–311. https://doi.org/10.1177/0048393111400708
• Franco, J. (2013). The nation as imagined community. In The New Historicism (pp. 204–212).
• Gellner, E. (2018). Uluslar ve Ulusçuluk (G. G. Özdoğan & B. E. Behar, Trans.). Hil Yayınları.
• Goikoetxea, J., Cancela, E., & Jiménez, A. (2023). Digital Nationalism and Global Capitalism: The Cases of Spain and Catalonia. Ethnopolitics, 1–9. https://doi.org/10.1080/17449057.2023.2275881
• Halaman, M. K. (2021). Milliyetçilik Bağlamında E. Gellner ve B. Anderson Karşılaştırması. Artıbilim Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), Article 1.
• Hall, J. A. (1998). The State of the Nation: Ernest Gellner and the Theory of Nationalism. Cambridge University Press.
• Harnita, P. C., Hergianasari, P., Ahmad, J., & Sari, D. K. (2019). A critical narrative of the Anderson theory of imagined community: An Indonesian perspective. International Journal of Media, Journalism and Mass Communications (IJMJMC), 5(3), 45–51.
• Jimenez, A., & Garai-Aretxe, E. (2023). The Catalan Digital Republic: Between Nation Branding and Nation Building. Ethnopolitics, 1–19. https://doi.org/10.1080/17449057.2023.2275883
• Kellas, J. G. (1991). The Politics of Nationalism and Ethnicity. Macmillan.
• Köktürk, M. (2016). Millet ve Milliyetçilik. Ötüken Neşriyat.
• MacFarlane, A. (1996). Ernest Gellner and the escape to modernity. Poznan Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities, 48, 207–220.
• Mann, M. (1996). The emergence of modern European nationalism. Poznan Studies in the Philosophy of the Sciences and the Humanities, 48, 147–170.
• Mathieu, F., & Bodet, M. A. (2019). Interpreting national trajectories with Gellner, Anderson and Smith: The case of Quebec. Revista d’estudis Autonòmics i Federals, 29, 17–50.
• Norris, P., & Inglehart, R. (2019). Cultural Backlash: Trump, Brexit, and Authoritarian Populism. Cambridge University Press.
• Öksüz, İ. (2016). Millet ve Milliyetçilik. Panama Yayıncılık.
• Özkırımlı, U. (2020). Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış. Doğu Batı Yayınları.
• Sanjinés, J. (2013). The Nation: An Imagined Community? 1. In Globalization and the decolonial option (pp. 149–162). Routledge.
• Saylan, İ. (2017). İskoç Milliyetçiliğinin Dünü, Bugünü ve Birleşik Krallığın Geleceği. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 14(53), Article 53. https://doi.org/10.33458/uidergisi.513197
• Schatz, E. (2004). What Capital Cities Say About State and Nation Building. Nationalism and Ethnic Politics, 9(4), 111–140. https://doi.org/10.1080/13537110390444140
• Sèbe, B. (2017). From post-colonialism to cosmopolitan nation-building? British and French imperial heroes in twenty-first-century Africa. In Decolonising Imperial Heroes (pp. 150–182). Routledge.
• Smith, A. D. (1996). History and modernity: Reflection on the theory of nationalism. Poznan Studies In The Philosophy Of The Sciences And The Humanities, 48, 129–146.
• Smith, A. D. (2009). Ethno-symbolism and nationalism: A cultural approach. Routledge.
• Stahl, D. (2017). An Analysis of Ernest Gellner’s Nations and Nationalism. CRC Press.
• Swoyer, S., Capstone, H., & Taylor, S. (2011). Kwame nkrumah and julius Nyerere: Independence, leadership, and legacy. Washington, DC: Washington Research Library Consortium/ALADINRC, 1–44.
• Tambini, D. (1996). Explaining monoculturalism: Beyond Gellner’s theory of nationalism. Critical Review, 10(2), 251–270. https://doi.org/10.1080/08913819608443420
• Toma, D. (2018). America First: Understanding the Trump Doctrine. Simon and Schuster.
• Triandafyllidou, A. (2020). Nationalism in the 21st century: Neo‐tribal or plural? Nations and Nationalism, 26(4), 792–806. https://doi.org/10.1111/nana.12650
• Turan, A. (2022). 20 Yıllık İktidarın Bir Muhasebesi: Ak Parti ve Milliyetçilik. Eğitim Yayınevi.
• Weber, M. (2004). Sosyoloji Yazıları (T. Parla, Trans.; 6th ed.). İletişim Yayınları.
• Wollman, H., & Spencer, P. (2020). Milliyetçilik (K. Kelebekoğlu, Trans.). Yeni İnsan Yayınevi.
• Wuam, T. (2012). Nigeria since 1960: A comparative study in nation-building and development. Journal of the Historical Society of Nigeria, 99–116.
• Xidias, J. (2017). An analysis of Benedict Anderson’s Imagined communities. Macat Library.