KÜRESEL ŞİRKETLERİN JEOPOLİTİK ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 1, 34 - 73, 29.04.2016

BEYZADE NADİR Çetin

Öz

Küresel şirketler, küresel ekonomide güçlü ve etkin
oldukları gibi küreselleşme sürecinde siyasal düzlemde de güçlü ve etkin bir
konuma erişmişlerdir. Küresel şirketlerin kazandıkları bu etkin konum siyasal
alanın kontrol, denetim ve düzenleme gücünü elinde bulunduran devletler ile
küresel alanda oluşan etkileşimlerinin temelini oluşturmaktadır. Şirketler ve
Devletlerarasında ortaya çıkan bu etkileşimler ise, küreselleşme ile birlikte
ortaya çıkan ulus-devlet tartışmaları bağlamında; bazen ulus-devleti aşındıran
bazen ulus – devlete güç katan ve ulus-devlet gücünden beslenen biçiminde gerçekleşen
bir yapısal bir durumu beraberinde getirmektedir. Bu çalışmanın amacı,
devletler ve şirketler arasında küresel alanda gerçekleşen ilişkiler bağlamında
ortaya çıkan jeopolitik etkileşimleri belirlemeye çalışmaktır.

Anahtar Kelimeler

Jeopolitik, Küresel Şirket

GEOPOLITICAL EFFECT OF GLOBAL CORPORATIONS

Öz

The
global corporations have achieved a powerful and effective position - as they
already are in the global economy - in the political plane in the process of
globalization. The effective position that the global corporations have
achieved constructs the basis of the interactions between the states, which
have the power of control, supervision and arrangement, and global field. These
interactions, in respect of the discussions about nation-states that emerge
parallelly with globalization, reveal an analysis of sometimes corroding the
nation-states, sometimes making the nation-states stronger, and sometimes
benefiting from the power of nation-state. The aim of this study is to reveal
the geopolitical interactions that appear between the states and corporations
in terms of global relationships.

Anahtar Kelimeler

Geopolitics, Global Corporation

Kaynakça

• Arıboğan, D.Ü. (2001). Globalleşme Senaryosunun Aktörleri Uluslararası İlişkilerde Güç Mücadelesi. İstanbul: Der Yayınları.
• Bakan, J. (2007). Şirket Kâr ve Güç Peşindeki Patolojik Kurum. R.G. Öğdül (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bosch, J. (2005). Pentagonizm. B. Kuzucuoğlu (Çev.). İstanbul: Belge Yayınları, İkinci Baskı.
• Brown, P. ve Lauder, H. (2001). Capitalism and Social Progress The Future of Society in a Global Economy. (Foreword. A.H.Halsey). New York: Palgrave Pub.
• Castells, M. (2008a). Küresel Enformasyon Kapitalizmi (Çev.E. Sarıtaş). David Held ve Anthony McGrew (Ed.), Küresel Dönüşümler Büyük Küreselleşme Tartışması içinde (s. 367-395). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Castells, M. (2008b). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür Ağ Toplumunun Yükselişi. E. Kılıç (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İkinci Baskı.
• Couloumbis, A. ve Georgiades, E. P. (1975). The Impact of the Multinational Corporations on the International System. Abdul A. Said ve Luiz R. Simmons (Ed.), New Sovereigns. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Dicken, P. (2008). Yeni Bir Jeo-Ekonomi Bir Yerlerde Bir Şeyler Oluyor. E.Sarıtaş (Çev.). David Held ve Anthony McGrew (Ed.), Küresel Dönüşümler Büyük Küreselleşme Tartışması (s. 358-366). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Dodds, K. (2000). Geopolitics in a Changing World, Second Impression. London: Pearson Education Limited.
• Eralp, A. (2007a). Sistem. A. Eralp (Der.), Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar içinde (s. 125-153). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eralp, A. (2007b). Hegemonya. A. Eralp (Der.), Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar içinde (s. 155-181). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Flint, C. ve Taylor, P.J. (2014). Siyasi Coğrafya Dünya – Ekonomisi, Ulus-Devlet ve Yerellik. F. Ereker (Çev.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, Altıncı Basımdan Çeviri.
• Güzelsarı, S. (2008). Küresel Kapitalizm ve Devletin Dönüşümü Türkiye’de Mali İdarede Yeniden Yapılanma. İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları.
• Hardt, M. ve Negri, A. (2008). İmparatorluk, A. Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları, Altıncı Basım.
• Heywood, A. (2013). Küresel Siyaset. N. Uslu ve H. Özdemir (Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
• Hirst, P. ve Thompson, G. (2003). Küreselleşme Sorgulanıyor. Ç. Erdem ve E. Yücel (Çev.). Ankara: Dost Kitabevi Yayınları, Üçüncü Baskı.
• Hughes, R. (2007). Through the Looking Blast: Geopolitics and Visual Culture. Geography Compass, 1/5, 976-994.
• Kagarlitsky, B. (2000). The Twilight of Globalization: Property, State and Capitalism. London-Sterling, Virginia: Pluto Press.
• Kazgan, G. (2005). Küreselleşme ve Ulus-Devlet Yeni Ekonomik Düzen. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Dördüncü Baskı.
• Keohane, R.O. ve Nye, J. (1987). Power and Interdependence Revisited. International Organization, V.41, Issue 4, 725-753.
• Lazzarato, M. (2014). Borçlandırılmış İnsanın İmalı Neoliberal Durum Üzerine Denemeler. M. Erşen (Çev.). İstanbul: Açılım Kitap.
• Mann, M. ve Hall, J. (2014). Yirmibirinci Yüzyılda İktidar. E. Gerçek (Çev.). İstanbul: Açılım Kitap.
• Mattelart, A. (2013). İletişimin Dünyasallaşması. H. Yüksel (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları, 3. Baskı.
• Murray, R. (1975). The Internationalization of Capital and the Nation State. H. Radice (Ed.). In International Firms and Modern Imperialism: Selected Readings. Middlesex: Penguin Books.
• Newman, D.M. (2013). Sosyoloji Günlük Yaşamın Mimarisini Keşfetmek. A. Arslan (Çev.). Ankara: Nobel Yayınları, Özet Baskı.
• Nye, J.S. JR. ve Welch, D.A. (2015). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak Kurama ve Tarihe Giriş. R. Akman (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Ohmae, K. (2008). Yeni Küresel Sahne. İstanbul: Optimist Yayınları, Birinci Baskı.
• Ó Tuathail, G. (2005). Geopolitics. D. Atkinson, et all. (Ed.), Cultural Geography: A Critical Dictionary of Key Concepts in (p. 65-71). London: I.B. Tauris.
• Ó Tuathail, G. (1996). Visions of Modernity: Representation, Memory, Time and Space in The Age of The Camera. London: Sage Publication.
• Ó Tuathail, G. ve Dalby, S. (1998). Introduction: Rethinking Geopolitics: Towards a Crictical Geopolitics. G. Ó Tuathail ve S. Dalby (Ed.), Rethinking Geopolitics in (p. 1-15). London & New York: Rootledge.
• Ritzer, G. (2011). Küresel Dünya. M. Pekdemir (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Schiller, H. (2005). Zihin Yönlendirenler. C. Cerit (Çev.). İstanbul: Pınar Yayınları, İkinci Baskı.
• Sharp, J. (2005). Critical Geopolitics, P. Cloke, P. Crang ve M. Goodwin (Ed.), Introducing Human Geographies in (p. 353-364). London: Hodder Arnold, 2nd edt.
• Tayfur, M. F. (2007). Devletler ve Piyasalar. A. Eralp (Der.), Devlet ve Ötesi Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar içinde (s. 183-216). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tezkan, Y. ve Taşar, M. M. (2013). Dünden Bugüne Jeopolitik Dünya ve Türkiye. İstanbul: Ülke Yayınları, Genişletilmiş İkinci Baskı.
• UNCTAD (1993). World Investment Report 1993: Transnational Corporations and Integrated International Production. New York: United Nations Conference on Trade and Development.
• Wallerstein, I. (2005). Dünya-Sistemleri Analizi Bir Giriş. E. Abadoğlu (Çev.). İstanbul: Aram Yayıncılık, İkinci Baskı.
• Yeşiltaş, M. (2014). Jeopolitik. Ş. Kardaş ve A. Balcı (Ed.), Uluslararası İlişkilere Giriş içinde. İstanbul: Küre Yayınları, İkinci Basım.