TÜRK BASININDA KADINA YÖNELİK TECAVÜZ HABERLERİNİN ELEŞTİREL SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ MODELİYLE İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 1, 190 - 238, 27.04.2018

Zihniye Okray

https://doi.org/10.18490/sosars.419058

Cited By: 4

Öz

Tecavüz mitleri bireylerin doğup yaşadıkları toplumlar içerisinde öğrendikleri ve deneyimledikleri birer sosyal normdur. Sosyal normlar sosyal hayatlarımız içerisinde yapılması ve yapılmaması gerekenlerin yanısıra doğru ve yanlışlarımızıda belirlerler. Medyada sunulan tecavüz haberleri içerisinde yer alan tecavüz mitleri de bu sosyal normlardan doğmaktadır. Bu araştırmanın amacı, 2016 yılında yazılı basında çıkan tecavüz haberlerinde; tecavüz kurbanını ve tecavüz failini hangi söylem içerisinde kurguladıkları ile ilgili bir veri oluşturmak ve bunların toplumda var olan tecavüz mitleri ile nasıl meşrulaştırıldıklarını ortaya koymaktır. Araştırmada, Teun A. Van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi modeli ile tecavüz haberleri incelenmiştir. Haber metinleri çözümlemelerinde tecavüzcülerin daha önceden suç geçmişi olan, düşük sosyo ekonomik düzeyden gelen erkeklerden oluştuğu, tecavüz mağduru kadınların da yine tecavüz mitlerini destekler nitelikte, eril tahhakümün arzu ettiği bireyselleşmemiş, özgürleşmemiş kadınlardan değil de üniversite eğitimi alan, çalışan kadınlardan oluştuğu görülmüştür. Araştımanın sonucu olarak medya dilinin tecavüz mitlerini, eril tahakkümü ve hegemonik erkekliği onayladığı ve körüklediği bir dil yapısı kullanmış olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Tecavüz Mitleri, Tecavüz, Söylem, Eleştirel Söylem, Haber

Kaynakça

• Akınerdem, F. (2016). Türkiye Medyasında Kadınların Temsili: Gazete ve İnternet Haberciliği Raporu, Hrant Dink Vakfı, Medyada Nefret Söylemini İzleme Çalışması Raporu, İstanbul. Arkonaç, S.A.(2014). Psikolojide Söz ve Anlam Analizi, Niteliksel Duruş, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Bilgin, R.(2016). Geleneksel ve Modern Toplumda Kadın Bedeni ve Cinselliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 219-243. Bir Bakışta Türk Medyası (2013). T.C. Başbakanlık, Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü, Ankara. Bohner, G., Siebler, F. ve Schmelcher, J.(2006). Social Norms and the Likelihood of Raping: Perceived Rape Myth Acceptance of Others Affects Men's Rape Proclivity, Personality and Social Psychology Bulletin, 32,286-297. Bozkurt,V.(2011). Değişen Dünyada Sosyoloji, Temeller, Kavramlar, Kurumlar, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa. Çoklar, I.(2007). Kadına Yönelik Cinsel Şiddetin Meşrulaştırılması ve Tecavüze İlişkin Tutumlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Psikoloji Anabilim Dalı, İzmir. Cowburn, M. (2005). Hegemony and discourse: reconstruing the male sex offender and sexual coercion by men. Sexualities, evolution and gender, 7 (3), 215-231. Devran, Y.(2010). Haber, Söylem, İdeoloji, Başlık Yayın Grubu, İstanbul. Durur, E.K.(2011). İnşacı Yaklaşım İçinde Çerçeveleme Kuramı ve Haberin Çerçevelenişi, Atatürk İletişim Dergisi, 2, 21-31. Edwards, K.M., Turchik, J.A., Dardis, C.M., Reynolds, N. Ve Gidycz, C.A.( 2011). Rape Myths: History, Individual and Institutional-Level Presence and Implications for Change, Sex Roles, 65(11), 761-773. Eker, T. ve Erdener, E.(2011). Tecavüze İlişkin Kültürel Mitler ve Mitlerin Kabul Edilmesine Etki Eden Faktörler, Türk Psikoloji Yazıları, 14(28), 60-72. Erşen, U.B.(2015). Farklı Sosyal Kategorilerden Kadınların Toplumsal Cinsiyet Algıları,Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Ankara. Franiuk, R., Seefelt J.L., Cepress S.L. & Vandello J.A.( 2008). Prevalence and Effect of Rape Myths in Print Journalism, Violence Against Women, 14(3),287-309. Horney, K.(1991). Kadın Psikolojisi, Çeviren: Şelçuk Budak, Öteki Yayıncılık, Ankara. Howard, J.(1984). The’ Normal’ Victim: The Effects of Gender Stereotypes on Reactions to Victims , Social Psychology Quarterly, 47(3), 270-281 Gannon, T.A, Collie R.M, Ward, T, Thakker J.( 2008). Rape: Psychopathology, theory and Treatment, Clinical Psychology Review, 28, 982-1008. Gazetelerin tirajları, www.medyatava.com/tiraj.asp , Alıntılanma Tarihi: 08/12/2016 Kaya, Ş.Ş.(2011). Hidden War Against Women, International Journal of Social Sciences and Humanity Studies, 3(1), 447-455. Marshall, L. L. (2002). News Coverage of Violence Against Women: Engendering Blame (Book). Social Science Quarterly (Wiley-Blackwell), 83(3), 897-899. Özdemir, O.(2010). Tecavüzü, Hegemonik Erkeklik Zemininden Kavramak, Fe Dergisi: Feminist Eleştiri, 2(2), 75-90. Schwendinger J.R. ve Schwendinger H.(1974), Rape Myths: In Legal, Theoretical, and Everyday Practice, Crime and Social Justice, 1, 18-26. Sur, P.(2015). Women, Bodies and Discourse on Rape, Indian Journal of Social and Natural Sciences, 4, 40-48. Şahin, Ç.(2012). Erkek Egemen Cinsiyetçi Söylemin Türkiye’deki Kadın Haklarına Yansımaları, Hukuk Gündemi, 2, 52-59. Taylan, H.H.(2011). Sosyal Bilimlerde Kullanılan İçerik Analizi ve Söylem Analizinin Karşılaştırılması, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 63-76. Türkiye'de yayınlanan gazeteler listesi, http://www.wikiwand.com/tr/T%C3%BCrkiye%27de_yay%C4%B1nlanan_gazeteler_listesi Alıntılanma Tarihi: 04/11/2018 Van Dijk, T.A.(1988). News Analysis Case Studies Of International and National News in The Press, Lawrence Erlbaum Associates Publishers, Hillsdale, New Jersey. Van Dijk, T.A.(2000). Ideology and Discourse, A Multidisciplinary Introduction, Universitat Oberta de Catalunya. Gazetelerin internet Arşivi: Habertürk Gazetesi , www.haberturk.com Güneş Gazetesi, http://gunes.com/ Milliyet Gazetesi, http://www.milliyet.com.tr/ Sabah Gazetesi, http://www.sabah.com.tr/ Türkiye Gazetesi, http://www.turkiyegazetesi.com.tr/ Yeni Şafak Gazetesi, http://www.yenisafak.com/