Popülist Siyaseti Besleyen Cemaatleşme ve “Ötekiler”

Year 2018, Issue: 37, 53 - 79, 30.05.2018

İhsan Çetin , Mehmet Özcan

Abstract

Bu çalışma son yıllarda çeşitli ülkelerin siyasetinde yükselişe geçen popülizmin ana dayanaklarından biri olarak ötekinin varlığı ve/veya inşası olduğundan hareket etmektedir. Popülist söylem kimlik, soy, inanç, gelenek gibi öğeler açısından çoğunluktan ayrılan azınlıklar, göçmenler veya düşman olarak tanımlanan uluslar açısından inşa edilen ötekiler üzerinden politik bir güç kazanmaktadır. Bunu aynı zamanda cemaatleştirici bir söylemle desteklemektedir. Burada tartışılması gereken esas meselelerden bir tanesi olarak, liberal demokrasinin sunduğu özgürlükler karşısında milliyetçi, cemaatleştirici ve içe kapanmacı bir siyaseti izleyen bu söylemin savunucularına kimi yerde iktidarın, kimi yerde ise muhalefetin başlıca öznesi olma özelliğini nasıl kazandırdığı sorunsalı olduğu ileri sürülebilir. Bu sorunsal kapsamında ise bu makale, ABD, İngiltere, Fransa gibi ülkeler bağlamında göçmen ve mülteci karşıtlığının popülist söyleme can suyu olmasını ve bu sürecin toplumsal dinamiklerini irdelemektedir. Küreselleşme ile birlikte uluslararası göçlerin artması, neo-liberal politikalar ve yapısal uyum programlarının yarattığı küresel eşitsizlik, işgücünün değişen niteliği gibi yapısal etmenler bu sorgulama bağlamında üzerinde durulacak başlıca meseleleri oluşturmaktadır. Bu çalışma son yıllarda
çeşitli ülkelerin siyasetinde yükselişe geçen popülizmin ana dayanaklarından
biri olarak ötekinin varlığı ve/veya inşası olduğundan hareket etmektedir.
Popülist söylem kimlik, soy, inanç, gelenek gibi öğeler açısından çoğunluktan ayrılan
azınlıklar, göçmenler veya düşman olarak tanımlanan uluslar açısından inşa
edilen ötekiler üzerinden politik bir
güç kazanmaktadır. Bunu aynı zamanda cemaatleştirici bir söylemle
desteklemektedir. Burada tartışılması gereken esas meselelerden bir tanesi
olarak, liberal demokrasinin sunduğu özgürlükler karşısında milliyetçi,
cemaatleştirici ve içe kapanmacı bir siyaseti izleyen bu söylemin
savunucularına kimi yerde iktidarın, kimi yerde ise muhalefetin başlıca öznesi
olma özelliğini nasıl kazandırdığı sorunsalı olduğu ileri sürülebilir. Bu
sorunsal kapsamında ise bu makale, ABD, İngiltere, Fransa gibi ülkeler
bağlamında göçmen ve mülteci karşıtlığının popülist söyleme can suyu olmasını
ve bu sürecin toplumsal dinamiklerini irdelemektedir. Küreselleşme ile birlikte
uluslararası göçlerin artması, neo-liberal politikalar ve yapısal uyum
programlarının yarattığı küresel eşitsizlik, işgücünün değişen niteliği gibi
yapısal etmenler bu sorgulama bağlamında üzerinde durulacak başlıca meseleleri
oluşturmaktadır.

Keywords

Cemaatleşme, Popülizm, Aşırı sağ, Ötekilik, Uluslararası göç, Büyük gerileme

References

• ANDERSON, B. (2004). Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması. İstanbul: Metis Yayınları.
• APPADURAİ, A. (2017). Demokrasi Yorgunluğu. (içinde) Büyük Gerileme. Haz. Geiselberger, Heinrich. İstanbul: Metis Yayınları.
• ATİKKAN, Z. (2014). Avrupa Benim, Batı Avrupa’da Aşırı Sağın Yükselişi. İstanbul: Metis Yayınları.
• BAUMAN, Z. (1999). Sosyolojik Düşünmek. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BAUMAN, Z. (2017). Nesnesini ve İsmini Arayan Semptomlar. (içinde) Büyük Gerileme. Haz. Geiselberger, Heinrich. İstanbul: Metis Yayınları.
• CASTLES, S. & M, M. J. (2008). Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Ünv. Yayınları.
• DAVİS, M. (2006). Gecekondu Gezegeni. İstanbul Metis Yayınları.
• DOYTCHEVA, M. (2013). Çokkültürlülük. İstanbul: İletişim Yayınları.
• FRASER, N. (2017). İlerici Neoliberalizme Karşı Gerici Popülizm: Bir Hobson Seçimi. (içinde) Büyük Gerileme. Haz. Geiselberger, Heinrich. İstanbul: Metis Yayınları.
• GASSET, J. O. (2013). Kitlelerin Ayaklanması. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• GEERTZ, C (2007). Yerel Bilgi. Ankara: Dost Kitabevi.
• GÖLE, N. (2012). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• GÖLE, N. (2015). Gündelik Yaşamda Avrupalı Müslümanlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• KHARAS, H (2010). “The Emerging Middle Class in Developing Countries”. Ön Rapor No: 285’e istinaden. https://www.oecd.org/dev/44457738.pdf, Erş. Tar. 4.11.2017.
• KRASTEV, I. (2017). Çoğunlukçu Gelecekler. (içinde) Büyük Gerileme. Haz. Geiselberger, Heinrich. İstanbul: Metis Yayınları.
• ERNESTO LACLAU. (2008) Populist Akıl Üzerine, çev.Nur Betül Çelik. Ankara: Epos Yayınları.
• MAHBUBANİ, K. (2015). Büyük Yakınsama, Asya Batı ve Tek Dünyacılık. İstanbul: Yarın Yayınları.
• MASON, P. (2017). Özgürlük Korkusunu Aşmak. (içinde) Büyük Gerileme. Haz. Geiselberger, Heinrich. İstanbul: Metis Yayınları.
• MÜLLER, Jan-W. (2017). Popülizm Nedir? İstanbul: İletişim Yayınları.
• JAY, M. (2006). Yahudiler ve Frankfurt Okulu: Eleştirel Kuramın Anti-Semitizm Çözümlemesi. İçinde. Frankfurt Okulu. Editör: H. Emre Bağçe. İstanbul: DoğuBatı Yayınları.
• SARTE, J.P. (1965). Gizli Oturum, Çev: Bertan Onaran. Ankara: DE Yayınevi.
• TOURAİNE, A. (2008). Başka Türlü Düşünmek. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• TURA, Saffet Murat. (2003). Freudddan Lacana Psikanaliz, İstanbul: İletişim Yayınları.
• UNHCR, (2011). The 1951 Convention and Its 1967 Protocol. http://www.unhcr.org/about-us/background/4ec262df9/1951-convention-relating-status-refugees-its-1967-protocol.html. Erş. Tar.: 30.03.2018
• UNHCR, (2016). Global Trends, Forced Displacement in 2016.