TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN EKONOMİ POLİTİĞİ BİR DÖNGÜNÜN İÇERİSİNDE Mİ? KIRILGAN TÜRK EKONOMİSİNİN SON OTUZ YILDAKİ KRİZLERİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 35 - 64, 28.03.2023

Fatih Furkan Alpdoğan

https://doi.org/10.37991/sosdus.1222940

Cited By: 1

Öz

Her ekonomik kriz sosyal bir yıkımdır. Türkiye’deki krizlere bakıldığında siyaset kurumunun ekonomik krizlere doğrudan alan açtığı görülmektedir. 1994 Meksika krizi ile başlayan süreç 1997’de kendini Asya krizi olarak göstermiştir. 2001 bankacılık krizi ise bankacılık sistemindeki varoluşsal sorunlardan ve iç siyasetteki gerilimlerden sonra ortaya çıkmıştır. Türkiye’de yaşanılan bir diğer kriz ise 2008 küresel ekonomik krizidir. 2008-2012 yılları arasında Türkiye’de görece daha istikrarlı bir ekonomik ortam söz konusudur. 2013’te Gezi olaylarıyla başlayan süreçte Dolar-TL kuru ile Tüfe-Üfe oranlarında artış yaşanmıştır. 15 Temmuz 2016’da yaşanan darbe girişimi ile bu oranlar dahada katlanmıştır. 2016’da Rahip Brunson, 2017’de S-400 Krizi, Halk bankası davası öne çıkan başlıklardandır. Günümüze gelen süreçte kur krizinin etkileri devam ederken kuru dengelemek adına ortaya atılan Kur Korumalı Mevduat hesapları ülke ekonomisini daha da kötü hale getirmiştir. Rusya-Ukrayna krizinin ortaya çıkardığı enerji ve tahıl krizi de etkilerini hissettirmektedir. Literatür taramasıyla sınırlı bu çalışma Türkiye’nin son otuz yılda karşılaştığı krizlerin ortak yönlerine odaklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Ekonomik Kriz, Kur Krizi, Bankacılık Krizi, Siyasi Kriz, Economic Crisis, Currency Crisis, Banking Crisis, Political Crisis, Inflation.

IS THE ECONOMIC POLICY OF THE REPUBLIC OF TURKEY IN A CYCLE? THE CRISES OF THE FRAGILE TURKISH ECONOMY IN THE LAST THIRTY YEARS

Öz

Every economic crisis is a social catastrophe. When we look at the crises in Turkey, it is seen that the political establishment has opened a direct space for economic crise: The process that started with the 1994 Mexican crisis manifested itself as an Asian crisis in 1997. The 2001 banking crisis emerged after existential problems in the banking system and tensions in domestic politic: Another crisis in Turkey is the 2008 global economic crisi: Between 2008 and 2012, there was a relatively stable economic environment in Turkey. Since 2013, there has been a serious decline in social welfare. In the period that started with the Gezi events in 2013, there was an increase in the Dollar-TL exchange rate and CPI-PPI ratio: Pastor Brunson in 2016:-400 Crisis in 2017, People's Bank case are among the prominent topic: While the effects of the exchange rate crisis continue in the process that has come to the present day, the Currency Protected Deposit calculations put forward in order to balance the exchange rate have made the country's economy worse. The energy and grain crisis caused by the Russian-Ukrainian crisis is also making its effects felt. This study, which is limited to literature review, focuses on the common aspects of the crises Turkey has faced in the last thirty years.

Anahtar Kelimeler

Economic Crisis, Currency Crisis, Banking Crisis, Political Crisis, Inflation.

Kaynakça

• Aktoprak, S. (2017). “2001 Ekonomik Kriz ve Makroekonomik Dengeler.” Balkan ve Yakın Doğu Dergisi,(3), 23-27.
• Altay, H., Çelebioğlu, F. (2015). “Şubat 2001 Ekonomik Krizi Sonrasında İthalat Fonksiyonunun Yapısal Değişiminin İncelenmesi” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• Arabacı, H., Yücel, D. (2020). “Pandeminin Türkiye Ekonomisine Etkileri Ve Türkiye Merkez Bankası Tarafından Finansal İstikrarı Sağlamak Amacıyla Alınan Önlemler.” Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9 (2), 91-98.
• Bahar, O., Erdoğan, E. (2011). “1994 ve 2000 Krizleri Sonrasında Türkiye’de Uygulanan Finansal Regülasyon Politikaları.” Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 26-44.
• Berber, M., Artan, S. (2010). “Türkiye'de Enflasyon - Ekonomik Büyüme İlişkisi: (Teori, Literatür Ye Uygulama).” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18 (3-4), Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/2684/35228.
• Birdal, M. (2019). “Avrupa Ülkelerinde Borç Krizi ve Kriz Yönetim Politikaları: Türkiye’yi Ne Bekliyor.” Mülkiye Dergisi, 43(1), 221-225.
• Boratav, K. (2019). “Sermaye Hareketleri Ve Türkiye’nin Beş Krizi.” Çalışma ve Toplum, 1(60), 311-323.
• Çakmak, U. (2007). “Kriz Modelleri Çerçevesinde Türkiye 2001 Finansal Krizinin Değerlendirilmesi.” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (1) , 81-101 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/gaziuiibfd/issue/28333/301112.
• Çiğdem, R. (2012). Türkiye ekonomisinde yaşanan 1994-2001 ekonomik krizlerinin ve 2008 küresel ekonomik krizinin imalat sanayi sektörüne etkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi-Sosyal Bilimleri Enstitüsü).
• Engin, C., Göllüce, E. (2016). “2008 Küresel Finans Krizi ve Türkiye Üzerine Yansımaları.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 27-40.
• Erdem, V. (2001). “Türkiye’de Ekonomik Krizler.” Yeni Türkiye Dergisi, yıl:7, sayı:41
• Fidan, A., Firat, E. (2020). “2008 Küresel Finans Krizinin Gelişmekte Olan Ülke Ekonomilerine Etkisi: Brıc Ülkeleri-Türkiye Karşılaştırması.” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 20(39), 85-100.
• Gaytancıoğlu, S. (2010). “Rasyonel Beklentiler Teorisi Çerçevesinde Türkiye’de 1994 krizi.” Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 139-146.
• Güngen, A. R. (2018). “Türkiye’nin 2018 Krizi: Nereden Nereye?.” Mülkiye Dergisi, 42(3), 449-452.
• Güven, E. A., Ayvaz, Y. (2016). “Türkiye’de Enflasyon ve İşsizlik Arasındaki İlişki: Zaman Serileri Analizi.” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1).
• Halisçelik, E. (2021). “2008 Küresel Ekonomik Krizinin Türü ve Nedenleri.” Journal of Empirical Economics and Social Sciences, 3 (1) , 1-20.
• Karahanoğulları, Y. (2019). “Türkiye’de Neoliberalizmin Kuruluş Süreci: 1980-1994.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 74(2), 429-464.
• Kılcı, E. N. (2018). “2000-2001 Türkiye Ekonomik Krizi’ne Faklı Bir Bakış: Asimetrik Bilgi Teorisi Çerçevesinde Bir Değerlendirme.” Akademik İncelemeler Dergisi 13 / 2 (October 2018): 363-385.
• Kutlu, H. A., Demirci, N. S. (2011). “Küresel Finansal Krizi (2007-?) Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi Çıkış ve Mevcut Durum.” Muhasebe ve Finansman Dergisi, (52), 121-136.
• Memişoğlu, D., Durgun, A. (2011). “2008 Ekonomik Krizi ve Türkiye’de Sağlık Sektörü Üzerine Etkileri.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 81-100.
• Oktar, S., Yüksel, S. (2015). “1998 Yılında Rusya’da Yaşanan Bankacılık Krizi Ve Öncü Göstergeleri.” Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 37(2), 327-340.
• Ölmezoğulları, N. (2019). “Küresel Kapitalizme Eklemlenme Sürecinde 1994’ten 2018’e Türkiye’nin Krizleri”. Mülkiye Dergisi, 43(1), 227-233.
• URL-1: https://www.muhasebedersleri.com/blog/yillik-enflasyon-oranlari. (Erişim: 19.11.2022).
• URL-2: https://dovizgrafik.com/kur/Dolar/20-yillik-Dolar-grafigi.html. (Erişim: 19.11.2022).
• URL-3: 2001 Yılı USD - Dolar Döviz Kurları Arşivi (paracevirici.com). (Erişim: 19.11.2022).
• URL-4: https://www.isbank.com.tr/blog/enflasyon-nedir. (Erişim: 19.11.2022).
• Samur, C. (2010). “Uluslararası Finansal Panik Yaklaşımı ve 1997/8 Asya Krizi.” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (23), 173-184.
• Samur, C. (2011). “Üçüncü Nesil Kriz Teorileri Ve 1997/8 Asya Krizi.” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 60 (2), 23-81.
• Samur, C. (2015). “1997 Asya Krizi Öncesinde Kriz Ülkelerinin Makroekonomik Sağlamlığı.” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 65 (1).
• Sezgin, Z. (2015). “Kriz Sonrası Türkiye Ekonomisinde Mali Baskınlık.” Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 81-94.
• Şanlı, O. (2021). “Türkiye'de 1994, 2001 Ve 2018-2021 Kur Krizlerinin Yeni Nesil Kriz Teorileri Çerçevesinde İncelenmesi.” Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 6(2), 117-158.
• Taşkın, F. D. (2011). “Türkiye de Ticari Bankaların Performansını Etkileyen Faktörler.” Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review), 2011(2), 289–289.
• Toprak, D. (2010). “Türkiye’de Kriz Dönemlerinde Borçlarin Seyri: 1994 Ve 2001 Krizi.” Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 2(2), 1-14.
• Turgut, A. (2006). “Finansal Krizlerde Imf'nin Rolü Ve Önemi: 1997 Asya Ve 2000-2001 Türkiye Krizleri.” Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2006 (1), 1-14.
• Tutar, E., Eren, M. V. (2011). “Post Otistik İktisadın 2008 Global Ekonomik Krizine Bakışı: Türkiye İçin Bir Durum Değerlendirmesi.” Journal of Social Sciences/Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7).