ÖĞRETMENLERİN KÜLTÜREL SERMAYE YETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2022, Issue: 89, 361 - 378, 03.03.2022

Yunus Emre Avcı

Abstract

Araştırmanın amacı öğretmenlerin sahip oldukları kültürel sermaye yeterlik düzeyini belirlemek ve
yeterlik düzeylerindeki anlamlı farklılığın sebeplerini öğretmen görüşlerine göre tespit etmektir.
Araştırma karma (mixed) yöntemle desenlenmiştir. Kültürel sermaye ölçeği uygulanarak öğretmenlerin
kültürel sermaye yeterlik düzeylerinde anlamlı fark oluşturan değişkenler nitel çalışmayla incelenmiştir.
Araştırmanın nicel aşamasının örneklem seçimi “İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması
Araştırması” (Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı’nın [TCKB], 2013) verilerine
dayanmaktadır. Türkiye genelinde sosyoekonomik düzeye göre belirlenen, 15 ilde görev
yapan 2273 öğretmene ölçek uygulanmıştır. Nitel kısma ait çalışma grubunu ise eğitim
yönetimi alanında lisansüstü eğitim gören ve aynı zamanda devlet okullarında öğretmen
olarak çalışan 56 öğretmen oluşturmaktadır. Nicel araştırma kısmında araştırmanın
amacı doğrultusunda Kültürel Sermaye Ölçeği uygulanmış ve veriler istatistik paket
programıyla analiz edilmiştir. Nitel aşamada ise veriler yarı yapılandırılmış görüşme
formuyla toplanmış ve içerik analizi yapılarak tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma
sonuçlarına göre; Türkiye genelinde öğretmenlerin “kültürel sermaye” yeterlik düzeyleri
“yüksektir”. Eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi ve baba eğitim düzeyi değişkenlerine göre
öğretmenlerin kültürel sermaye yeterlik düzeylerinde anlamlı fark vardır. Öğretmenlerle
yapılan görüşmelerde yeterlik düzeylerindeki anlamlı farkın gerekçelerine yönelik farklı
fikirler üzerinde durulmuştur.

Keywords

Öğretmen, Kültür, Kültürel sermaye, Kültürel sermaye yeterlik- leri, Karma yöntem.

References

• Aksoy, A. ve Enlil, Z. (2010). Kültür ekonomisi envanteri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Arun, Ö. (2009). Yaşlı bireyin Türkiye serüveni: Türkiye’de yaşlı bireyler arasında kültürel sermaye dağılımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1). 77-100.
• Avcı, Y. E. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kendi görüşlerine göre özel alan yeterliklerine sahip olma düzeyleri (Kilis ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kilis: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Avcı, Y. E. ve Yaşar, M. (2014). Kültürel sermaye ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal Of Social Science Research, 3(1), 65-77.
• Blessi, G. T., Tremblay, D. G., Sandri, M. ve Pilati, T. (2012). New trajectories in urban regeneration processes: Cultural capital as source of human and social capital accumulation – evidence from the case of Tohu in Montreal. Elsevier Cities, 29(6), 397–407.
• Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. J. G. Richardson (Ed). Handbook of Theory and Research for the Sociology Education. New York: Greenwood Press, 241- 258 arasındaki bölüm.
• Connell, R. W. 2004. Working-class parents’ views of secondary education. International Journal of Inclusive Education, 8(3), 227-239.
• Çeliköz, N. ve Yıldızlı, H. (2013). İlköğretim matematik öğretmenlerinin genel öğretmenlik davranışları açısından kendilerine yönelik yeterlilik algıları (Ankara İli Örneği). Researcher: Social Science Studies, (1), 1-24.
• Çiftçili, V. (2008). Dershane öğretmenlerinin öğretmen yeterlilik düzeyleri ve mesleki doyumları arasındaki ilişki. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 101-115.
• Devlet Planlama Teşkilatı [DPT], (2000). Yükseköğretim özel ihtisas komisyonu raporu. sekizinci beş yıllık kalkınma planı. Yayın No DPT:2534. Ankara.
• Ekşi, A. (1990). Çocuk, genç ve ana babalar. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Ekşioğlu, Ş. Z. (2012). Kültürel sermaye ve ekonomik kalkınma arasındaki ilişkinin girdi çıktı analizi ve fayda maliyet analizi yöntemleri ile Türkiye için değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi), İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Eğitim Reformu Girişimi [ERG]. (2009). Eğitim izleme raporu. Web: http://erg.saban- ciuniv.edu adresinden 10 Şubat 2015’te alınmıştır.
• Eğitim Reformu Girişimi [ERG], (2012). Eğitim izleme raporu. Web: http://erg.sabanciu- niv.edu adresinden 10 Şubat 2015’te alınmıştır.
• Gökçek, T. (2014). Karma yöntem araştırması. M. Metin (Ed.) Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, s. 375-410 arasındaki bölüm.
• Gunn, S. (2005). Translating Bourdieu: Cultural capital and the English middle class in historical perspective. The British Journal of Sociology, 56(1), 49-64.
• Güvenç, B. (1996). İnsan ve kültür: Psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İnce, C. (2014). Sosyal sermaye ve akademik başarı arasındaki ilişkinin sosyolojik bir analizi: Şanlıurfa’da bir alan araştırması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karacaoğlu, Ö. C. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
• Katz-Gerro, T. (2002). Highbrow cultural consumption and class distinction in Italy, Israel, West Germany, Sweden and the United States. Social Forces, 81(1), 207- 229.
• Kayadibi, F. (2003). Kadın eğitiminin önemi ve kalkınmadaki rolü. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, (28), 19-31.
• Kraaykamp, G. ve Van Eijck, K. (2010). The Intergenerational reproduction of cultural capital: A threefold perspective. Social Forces. 89(1), 209-231.
• Matriano, E. C. (1997). 2000’li yıllarda eğitimin globalleştirilmesi sorunları karşılama ve fırsatları değerlendirme. Uluslararası Dünya Öğretmen Eğitimi Konferansı (27 Ağustos-2 Eylül). Ankara. MEB Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü.
• Oral, I. ve Mcgivney, E. J. (2014). Türkiye eğitim sisteminde eşitlik ve akademik başarı araştırma raporu ve analiz. Eğitim Reformu Girişimi. İstanbul Sabancı Üniversitesi. Web: http://www.egitimreformugirisimi.org/turkiye-egitim-sisteminde- esitlik-ve-akademik-basari/ adresinden 16 Şubat 2015’te alınmıştır.
• Özcan, A. Y. ve Erdur-Baker, Ö. (2009). Attainment of cultural capital in higher education the case of Turkey. Mediterranean Journal of Educational Research, (6),73-89.
• Özyürek, A. ve Şahin, F. T. (2015). Anne-çocuk ilişkisinin ve baba tutumlarının çocukların ahlaki ve sosyal kural anlayışları üzerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 177(40),161-174.
• Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı [SETA], (2009). Türkiye’de milli eğitim sistemi yapısal sorunlar ve öneriler.
• Silva, E. B. (2005). Gender, home and family in cultural capital theory. The British Jounal of Sociology. 56(1), 83-103.
• Taşar, H. H. (2012). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin mesleki yeterlik algılarının incelenmesi. Verimlilik Dergisi, (4), 67-77.
• Taşdemir, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinin okul, meslektaşları ve kendi mesleki yeterliklerini algılamaları. Milli Eğitim Dergisi, 36(174), 171-192.
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı. [TCKB]. (2013). İllerin ve bölgelerin sosyoekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması. (SEGE, 2011).
• Throsby, D. (1999). Cultural capital. Journal of Cultural Economics. (23), 3–12.
• Türk Tarih Kurumu. [TTK]. (1989). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ve öğretmen adaylarının meslek seçimi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2006). Kültürel faaliyetlere katılım ve ayrılan zaman 2006. Web: www.tuik.gov.tr adresinden 15 Şubat 2015’te alınmıştır.
• Van de Werfhorst, H. G. ve Hofstede, S. (2007). Cultural capital or relative risk aversion? Two mechanisms for educational ınequality compared. The British Journal of Sociology, 58(3), 391-415.
• Yalçın, H. (2013). Anne-çocuk iletişimi eğitiminin etkileri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(28), 179-194.
• Yavuzer, H. (1992). Ana-baba ve çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.