MUHASEBE MESLEK MENSUBU ADAYLARININ HİLE ALGISI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: RECEP TAYYİP ERDOĞAN ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Year 2021, Issue: 87, 19 - 36, 21.09.2021

Ahmet Yanık Nazmiye Yılmaz

Abstract

Bu araştırmanın amacı muhasebe meslek mensubu adayı olan öğrencilerin hile algılarının
belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesinde
öğrenim gören 509 öğrenciye anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Baird ve Zelin (2008),
Dönmez ve Karausta (2011), Hacıhasanoğlu ve Karaca (2015) ve Yaman (2019) tarafından
yapılan araştırmalarda da kullanılan ölçekten yararlanılarak veriler toplanmıştır.
Elde edilen veriler korelasyon, t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılarak test edilmiştir.
Genel olarak muhasebe meslek mensubu adayı olan öğrencilerin hile algılarının
yüksek olduğu gözlemlenmiştir.

Keywords

Muhasebe, Muhasebe Mesleği, Muhasebe Meslek Mensubu, Hile, Hile Algısı.

References

• Ardıç, M. (2018). Muhasebe Hata ve Hileleri. M. Kırlı ve M. Ardıç, (Editörler). Muhasebe denetimi. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 145-167’deki bölüm.
• Aybas, M. ve Meydan, C. (2018). Potansiyel karar vericilerin etik dışı karar verme eğiliminin hile üçgeni ve değerler açısından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1389-1408.
• Baird, J. E. & Zelin, R. C. (2008). Understanding employee perceptions of fraudulent activities and their propensity to report those activities using anonymous tip lines: The influence of fraud type, perpetrator gender, and observer demographics. Southern Business Review, 33(1), 1-14.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem teknik ilkeler. Ankara: Pegem.
• Beller Dikmen, B. ve Köksal, A. G. (2019). Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin hile yapma eğilim düzeylerinin tespiti: Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu’nda bir alan çalışması. Business, Management Studies: An International Journal, 7(3), 221-241.
• Berkman, A. Ü. (2009). Gelişmekte olan ülkelerde kamu yönetiminde yolsuzluk ve rüşvet. (2. Baskı). Ankara: Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Bircan, G. (2015). Kar amaçsız işletmelerde hile denetiminin önemi. Mali Çözüm Dergisi, 25(127), 93-115.
• Clason, D. L., & Dormody, T. J. (1994). Analyzing data measured by individual Likert- type items. Journal of Agricultural Education, 35(4), 31-35.
• Çalış, Y. A., Keleş, E. ve Engin, A. (2014). Hilenin ortaya çıkartılmasında bilgi teknolojilerinin önemi ve bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (63), 93-108.
• Çatıkkaş, Ö. ve Çalış, E. (2010). Hile denetiminde proaktif yaklaşımlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (45), 146-156.
• Çelen, M. (2007). Yolsuzluk ekonomisi: Kamusal bir kötülük olarak yolsuzluğun ekonomik analizi. (Yayın no 77). İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası.
• Çiçek, H., Canbaz, S. ve Keskin, A. (2013). Muhasebe meslek mensuplarının meslek etiğine bakış açıları: Kırklareli ilinde bir araştırma. Tekirdağ SMMM Odası Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 1-20.
• Demir, M., Alıcı, M. S. ve Karadağ, N. (2020). Öğrencilerin muhasebe meslek etiği algısı: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İİBF örneği. International Social Sciences Studies Journal, 6(61), 1840-1851.
• Doğan, S. & Kayakıran, D. (2017). İşletmelerde hile denetiminin önemi. Maliye ve Finans Yazıları, (108), 167-187.
• Doğan, Z., Gülçin, K. ve Nazlı, E. (2018). Muhasebe meslek mensuplarının hile yapmaya eğilim düzeylerinin tespitine ilişkin bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(4), 64-83.
• Doğan, Z., Nazlı, E. ve Gülçin, K. (2018). Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin hile yapmaya eğilim düzeylerinin tespitine ilişkin bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 799-810.
• Dönmez, A. ve Karausta, T. (2011). Çalışanların mesleki hile algısı ve ihbar hattı kullanarak rapor etme eğilimleri üzerine Akdeniz Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi’nde yapılan bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, (104), 17-41.
• Erdoğan, M., Elitaş, C., Erkan, M. ve Aydemir, O. (2014). Muhasebe hilelerinin denetiminde Benford Yasası. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Erol Fidan, M., ve Mumcu, E. Ş. (2019). Madencilik sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde iç kontrol ve hile riski: Bir mermer işletmesi üzerinde inceleme. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21(37), 61-81.
• Genç, M. (2018). SPK’dan bağımsız denetim yetkisi almış denetim şirketlerindeki denetçiler açısından yaratıcı muhasebe uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 347-368.
• Gliner, J. A., Morgan, G. A. & Leech N. L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri, Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. S. Turhan) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Güçlü, F. (2013). Muhasebe denetimi [İlkeler ve teknikler]. (4. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Hacıhasanoğlu, T. ve Karaca, N. (2015). Potansiyel meslek mensuplarının hile algısı üze- rine bir araştırma. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(8), 117-130.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (5. Baskı). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Karasioğlu, F., Alagöz, A. ve Allahverdi, M. (2018). Türkiye’de muhasebe meslek elemanı niteliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 19-40.
• Kartal, C. ve Taş, E. (2010). Mesleki uyum sürecinde muhasebe meslek etiği: Bir alan çalışması. 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi’nde sunulan bildiri, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü, Zonguldak.
• Kaval, H. (2005). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS/IAS) uygulama örnekleriyle muhasebe denetimi. (2. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Kesimli, İ., Doğramacı Yalçın, B. ve Kılıç, B. (2018). Serbest çalışan muhasebe meslek mensuplarının yaşam doyum düzeyleri. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (17. UİK Özel Sayısı), 845-856.
• KPMG. (2017). Kalenin İçindeki Tehdit: Mesleki Suistimaller. https://home.kpmg/tr/tr/ home/gorusler/2017/03/kalenin-icindeki-tehdit-mesleki-suistimaller.html adre- sinden 11 Şubat 2020’de alınmıştır.
• Meriç, A. (2020). Muhasebe öğrencilerinin hile algısı: Kayseri Üniversitesi örneği. MA- NAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 313-326.
• Meriç, A. ve Elden, B. (2019). Muhasebe öğrencilerinin hile eğilimlerinin karakteristik özellikler çerçevesinde değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi (SOBİDER), 6(35), 230-242.
• Mortaş, M. (2019). Obstacle to transparency ın financial reporting: fraudulent financial reporting. In S. Dönmez, E. Özçoban, D. Balkan & H. Karakuş (Ed.), New Horizons in Social, Human and Administrative Sciences (pp. 271-286). Ankara: Gece Akademi.
• Oğrak, A., Kibar, S. & Kızıldere, C. (2018). Ekonomik krizlerin küçük ve orta boy işletmeler (KOBİ) üzerindeki etkileri: Van örneği. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(4), 19-36.
• Özkan, A. (2000). Karşılıklar ve muhasebe uygulamaları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (16), 179-201.
• Öztürk, S. ve Hüryurt, K. (2020). Muhasebe çalışanları açısından vergi ahlakını etkileyen faktörler: Kars, Ardahan, Iğdır örneği. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(1), 51-71.
• Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2008). T.C. Resmî Gazete, 26948, 26 Temmuz 2008.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Web: https://ders.es/son2_gecerlilik_guvenilirlik.pdf adresinden 04 Şubat 2021’de alınmıştır.
• Şengür, E. D. (2010). İşletmelerde hile, hilelerin önlenmesi, hileli finansal raporlama ile ilgili düzenlemeler ve bir araştırma (Yayınlanmamış doktora tezi), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tarhan Mengi, B. (2013). Hileli finansal raporlama. (1. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Taşçı, D. (2019). Türkiye’de muhasebe mesleği, meslek mensupları ve çalışanlarının sorunları ve beklentileri: Kars- Ardahan- Iğdır illerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Temiz, H., Hacıhasanoğlu, T. ve Özdemir, N. (2018). Muhasebe meslek mensupları, muhasebe çalışanları ve meslek mensubu adaylarının hile tutumları ve raporlama eğilimlerinin incelenmesi: Yozgat örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (52), 213-240.
• Tosunoğlu, B. ve Cengiz, S. (2019). TMS 37 karşılıklar, koşullu borçlar, koşullu varlıklar standardına ilişkin muhasebe uygulamaları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 61-82.
• Wu, C. H. (2007). An empirical study on the transformation of likert-scale data to numerical scores. Applied Mathematical Sciences, 1(58), 2851-2862.
• Yaman, A. (2019). İşletmelerde hile, çalışanların hile algısı ve etik anlayışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
• Yaman, T. (2008). Finansal tablolar aracılığı ile kullanıcılara yanıltıcı bilgi sunulması ve sonuçları. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldız, G. (2017). Muhasebe meslek mensuplarının Meslek Yüksekokul Muhasebe Programı öğrencilerinden beklentileri: Kayseri ilinde bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (73), 169-184.
• Yürekli, E. ve Gönen, S. (2019). Muhasebe meslek mensuplarının mesleki uygulamalarındaki etik algılarına yönelik bir araştırma Denizli-Bişkek örneği. Türk-İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(22), 78-86.