ŞEYH EDHEM EFENDİ TARAFINDAN YAZILAN “BERGÜZAR-I EDHEM YAHUD TALİM-İ USÛL-Û MUSIKΔ ADLI GÜFTE MECMUASI ÜZERİNE MÜZİKOLOJİK BİR İNCELEME

Year 2014, Issue: 59, 159 - 178, 20.05.2014

Ahmet Feyzi

Abstract

Bu araştırmada; Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin ÖZEGE Salonu Basma ve
Yazma Nadir Eserleri kataloğunda 1223 demirbaş numarası ile kayıtlı olan Şeyh Edhem Efendi’ye
ait “Bergüzar-ı Edhem yahut Talim-i Usûl-ü Musîkî” adlı eserin transkripsiyonu yapılarak, eser
müzikolojik açıdan inceleme altına alınmıştır.
Araştırma sürecinde; eserde bulunan müzikolojik bilgilerin günümüzle karşılaştırmalı analizi
amaçlanmıştır. İnceleme ve analiz sırasında Tarihsel araştırma yöntemi kullanılmış, elde edilen
bulgular incelenerek Ses sistemi, Makam, Usûl ve Türk Sanat müziği repertuvarı açısından değerlendirmeye
alınarak belirtilen konularda zaman içerisindeki görülen değişimler vurgulanmaya
çalışılmıştır. Buna ek olarak eser içerisinde besteciye ait olan şarkılar tespit edilmiş ve eserin kuramsal
bölümündeki bilgiler müzikoloji bilimi açısından ele alınmıştır.
Araştırma sonucunda; transkripsiyonu yapılarak incelenen bu eserin sadece bir güfte mecmuası
değil aynı zamanda müzikolojik açıdan dönemi hakkında önemli bilgileri barındıran kuramsal
bir eser niteliği de taşıdığı anlaşılmıştır. Ayrıca, mecmua içerisinde bulunan 142 eser kendi içerisinde
tasnif edilerek, bestecinin TRT Kurumu repertuvarındaki kayıt altına alınan eserleri ile
karşılaştırılmıştır.

Keywords

Şeyh Edhem Efendi, Bergüzar-ı Edhem, Güfte Mecmuası.

References

• Ayangil, R. (2008). Türk makam müziğinin notalama tarzından kaynaklanan sorunları ve giderilme yollarına ilişkin bir yaklaşım, türk müziğinde uygulama-kuram sorunları ve çözümleri, İstanbul: Kültür A.Ş.
• Behar, C. (1993). Zaman, mekân, müzik, İstanbul: Alfa Yayıncılık
• Behar, C. (2012). Aşk olmayınca meşk olmaz, (4.Baskı) Ankara: Yapı Kredi Yayınları Can, H. (1969). Mûsîki mecmuası, İstanbul: Yeni Hüsnütabiat Matbaası, sayı 243 Edhem, Ş. (H.1307- M.1888-1890). Bergüzar-ı Edhem yahud talim-i usûl-û musıkî, (Basım yeri belirtilmemiş), Bahriye Matbaası
• Hakkı, M.İ., (Basım tarihi yok). Türk mûsîkisi nota, usûl, makamat ve solfej metodu, istanbul: İskender kutmani müzik evi
• İnal, M. K. (1958). Hoş sâdâ son asır türk mûsîkişinasları, İstanbul: Maarif Basımevi İhsanoğlu, E., Şeşen, R., Bekar, M.S., Gündüz, G. (2003). Osmanlı musıkî literatürü tarihi, İstanbul: İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi
• Judetz, E. P. (2007). Türk musîkisi kültürünün anlamları, Çev. Bülent Aksoy, İstanbul: Pan Yayıncılık
• Özkan, İ.H. (2010). Türk mûsikîsi usûlleri ve kudüm velveleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat
• Öztuna, Y. (1969). Türk mûsîkisi ansiklopedisi, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi
• Öztürk, O.M. (2007). Onyedi’den yirmidört’e: bağlama ailesi çalgılar ve geleneksel perde sistemi, Kocaeli Üniversitesi, “Uluslararası Halk Müziğinde Çalgılar Sempozyumu” Bildirisi, Kocaeli: Motif Vakfı
• Parlatır, İ. (2012). Osmanlı Türkçesi sözlüğü. (5. Baskı). Ankara: Yargı Yayınevi Rona, M. (1960). 50 Yıllık Türk mûsîkisi bestekarları ve besteleri güfteleriyle, İstanbul: Türkiye yayınevi
• Signell, K.L. (2006). Makam Türk sanat mûsîkisinde makam uygulaması, (Çev. İlhami GÖKÇEN), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,
• Tanrıkorur, C. (1998), Müzik kimliğimiz üzerine düşünceler, istanbul: Ötüken Neşriyat. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi, (1996). Türkiye diyanet vakfı islam ansiklopedisi. İstanbul, İSAM,
• Uslu, R. (2000).Türk müziği eğitim tarihinde güfte mecmuaları ve incelenme esasları üzerine tespitler. Müzikte 2000 Sempozyumu. (Hzl: Göktan Ay),2001, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları,
• Uz, K. (Hicri 1310-Miladi 1895). Talim-i Musiki yahud musiki istilahatı. konstantiniye: Matbaay-ı Ebu Elziya.