GENÇLİKTE DİN VE DEPRESYON: ÜNİVERSİTELİ GENÇLER ÜZERİNDE AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Year 2014, Issue: 60, 223 - 260, 31.08.2014

Nurten Kımter

Abstract

Depresyon çağımızda en sık rastlanan psikolojik rahatsızlıklardan birisidir. Din, insan için
üzüntü ve ıstırapları azaltan, ona teselli veren bir umut kaynağıdır. Bu nedenle son zamanlarda
psikiyatrik araştırma ve uygulamalarda din ve depresyon arasındaki ilişkiye bir hayli ilgi
duyulmaktadır. Bu bağlamda bu araştırmanın temel amacı, üniversiteli gençlerde dindarlık (
dinsel yaşantı biçimleri ve öznel dindarlık algısı) ile depresyon ve sosyo-kültürel ve demografik
değişkenler arasındaki ilişkiyi din psikolojisi açısından incelemektir.
Araştırma evrenini, Uludağ Üniversitesi ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nde öğrenim
gören öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise söz konusu üniversitelerin
farklı fakültelerinde öğrenim gören 632 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın amacını
gerçekleştirmek için örneklem tarama yöntemi ve anket tekniği kullanılmıştır. Araştırmada veri
toplama aracı olarak “kişisel bilgi formu,” “dindarlık ölçeği” ve “depresif duygulanım ölçeği”
kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, üniversiteli öğrencilerin dindarlık düzeyleri ile depresyon
düzeyleri arasında anlamlılık derecesinde bir ilişki olmadığı görülmüştür. Buna karşılık sosyokültürel
ve demografik faktörlere göre üniversiteli öğrencilerin depresyon düzeylerinde anlamlılık
derecesinde bir takım farklılıklar ve ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Dindarlık, depresyon, sosyo-kültürel ve demografik değişkenler

References

• Adasal, R. (1973). Modern normal ve medikal psikolojik, A.Ü. Tıp Fakültesi Yay., No:279, 2.bsk., Ankara.
• Ağılkaya, Z. (2010). “İntihar ve din: intihar girişiminde bulunanlar üzerine empirik bir araştırma”, MÜİFD, 38, 173-202.
• Alper, Y. (2001). Depresyon psikoterapisi, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Allport, G., Ross, J. (1967). Personal Religious Orientation and Predudice, J. Personal Social Psychol, 5, 432-443.
• Argyle, M. (2000). Psychology and religion-an ıntroduction- routletge, London and New York, pp.160-165.
• Atkinson, R., Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J., Hoeksema, S. N. (2010). Psikolojiye giriş (Hilgard’s İntroduction to Psychology 12th Edition), Çev. Yavuz Alogan, 6. Bsk, Arkadaş Yay., Ankara.
• Aydın, G., Demir, A. (1989). ODTÜ öğrencilerinde depresyonun yaygınlığı, İnsan Bilimleri Dergisi, 8, 27-40.
• Aydın, G.Ö. (2011). Yaşamı sürdürmede dini inancın rolü, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Azhar, M. Z., Varma, S. L.(1995a).Religious psychotherapy in depressive patients. psychotherapy and psychosomatics, 63 (3-4), 165-168.
• Azhar, M. Z., Varma, S. L. (1995b). Religious Psychotherapy as management of bereavement. Acta Psychiatrica Scandinavica, 91 (4), 233-235.
• Braam, A.W., Van den, Eeden, M., Prince, A. Et al. (2001). Religion as a cross cultural determinate of depression in elderly Europeans: Results from the eurodep collaborations. Pyschol Med, 31, 803-814.
• Braam, A.W., Hein, E., Deeg, D.J., Twisk, J.W., Beekman, A.T., Van Tilburg,W. (2004). Religious involvement and 6-year course of ongitudinal aging study Amsterdam. Journal of Aging and Health, 16 (4), 467-489. (hptt://www4.infotrieve.com/ newmedline/detail.asp?NameID=15271266&session=&searchQvery=Braam+ AW&count=22).
• Braam, A.W., Deeg, D.J.H., Poppelaars, J.L., Beekman, A.T.F., and Van Tilburg W. (2007). Prayer and depressive symptoms in a period of secularization: patterns among older adults in the Netherlands, American Journal of Geriatric Psychiatry, 15 (4),273-281.
• Beith- Hallahmi, Benjamin, Argyle, Michael (1997). The psychology of religious behaviour, belief and experience, routledge , London.
• Bergin, A. E.(1983). Religiosity and mental health: a critical reevaluation and metaanalysis professional psychology, Research and Practice 14 (2),170-184.
• Berto, P., D’illario, D. D., Ruffo, P., Di Virgillio, R.D. and Rizzo, F.(2000). Depression: cost -of –illness studies in the international literature: A Review. Journal of Mental Health Policy and Economics, 3, 3-10.
• Birsöz, S., Turgay, A. (1994). Psikiyatride ilaç tedavisi, Medikomat, Ankara. Bloomfield, Harold H., Mc Williams, Peter (1995). How to Heal Depression, Thorsons Inc., Los Angles.
• Bonelli, R., Dew, R.E., Koenig, H.G., Rosmarin, D.H., and Vasegh, S. (2012). Religious and spirituality factors in depression: review and integration of the research, Hindawi Publishing Corporation Depression Research and Treatment Volume 2012, Article ID 962860, 8 pagesdoi:10.1155/2012/962860.
• Budak, S. (2000). Psikoloji sözlüğü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara.
• Carrier, H.(1965).The Sociology of religious belonging, London.
• Doğan vd. (1995). Ruhsal bozuklukların epidemiyolojisi, Dilek Matbaası, Sivas. Bumbery, W. (1978). Validation of the BDI in university population using psychiatric estimate as the criterion, J. Cons Clin Psychol, 46, 150-155.
• Dein, S. (2006). Religion, Spirituality and Depression: İmplications for Research and Treatment. Primary Care and Community Psychiatry, 11 (2), 67-72.
• Eliassen, Henry A., Taylor, John, Llyod, Donald A. (2005). Subjektive religiosity and depression in the transition to adulthood, Journal fort he Scientific Study of Religion, 44 (2), 187-199.
• Garnefski, Nadia, Teeros, Jan, Kraalii, Vivian, Legerstee, Tessa van den Kommer (2004). Cognitive emotion regulation strategies and depressive symptoms differences between males and females, Personality and İndividual Differences, 36, 267- 276.
• Glock, C.Y. (1998). Dindarlığın boyutları üzerine (çev. M.E.Köktaş), Din Sosyalojisi (içinde), Der. M.E.. Köktaş, Y., Aktay, Vadi Yay., Ankara, 252-274.
• Golck, C.Y. and Stark, R. (1965). Religion and society in tension, hicago, 18-21. Güler, Ö. (2007).Tanrıya yönelik atıflar, benlik algısı ve günahkarlık duygusu (Yetişkin Örneklem), A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara.
• Güngördü, M. (2001). Allah’a atfedilen özellikler ile depresyon arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, DEÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi),İzmir.
• Güven, H.(2008). Depresyon ve dindarlık ilişkisi, MÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Hayta, Akif (2002). İbadetler ve ruh sağlığı, gençlik, din ve değerler psikolojisi (içinde), Editör: Hayati Hökelekli, Ankara Okulu Yay., Ankara.
• Kessler, R.C., Wai, T.C., Demler, O., and Walters, E.E. (2005). Prevalence, severity and comobitidy of 12- month DSM-IV disorders in the national comorbitidy survey replication, Archives of General Psychiatry, 62 (6), 617-627.
• Koç, M. (2002). Ergenlik döneminde dua ve ibadet psikolojsinin ruh sağlığı üzerindeki etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), U. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Koenig, H.G., Cohen, H.J., Blazer, D.G., Pieper, C., Meador, K.G., Shelp, F., Goli V.& Dipasquale, B.(1992). Religious coping and depression among elderly, hospitalized medically ill men, American Journal of Psychiatry 149 (12), 1693- 1700.
• Koenig, H.G., Mc Cullough M., Larsen, D.(2001). Handbook of religion and health, New York: Oxford University Press.
• Koenig, H.G., Larson, D.B. (2001). Religion and mental health: evidence for an association. İnternational Review of Psychiatry, 13 (2), 67-78.
• Koenig, H.G.(2009). Research on religion, spirituality, and mental health: A review, The Canadian Journal of Psychiatry, 54, 283-290.
• Köknel, Ö. (1989a). Türkiye’de depresyon epidemiyolojisi, Nöro-Psikiyatri Arşivi Özel Sayısı, 1-5.
• Köknel, Ö. (1989b). Depresyon, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Köknel, Ö., Özuğurlu, K., Bahadır, G. A. (1989). Davranış bilimleri, İstanbul: Bayrak Matbaacılık.
• Köroğlu, E.(1993). Depresif duygu durum kliniği, Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Küey, L., Üstün, T.B., Güleç, C. (1987). Türkiye’de ruhsal bozukluklar epidemiyolojisi araştırmaları üzerine bir gözden geçirme çalışması, Toplum ve Hekim, 44, 12- 16.
• Maltby, J. & Day, L.(2000). Depressive symptoms and religious orientation: examining the relationship between religiosity and depression with the context of other correlates of depression, Personality and İndividual Differences, 28 (2), 383- 393.
• Maltby, J., Day, L. (2003). Religious orientation religious coping and appraisals of stress: assessing cognitive factors in the relationship between religiosity and psychological well-being, Personality and İndividual Differences, 34 (7), 1209- 1224.
• Miller, L., Wickramaratne, P., Gameroff, M.J., Sage, M., Tenke, C.E.,and Weissman, M. M. (2012). Religiosity and major depression in adults at high risk: A ten-year prospective study, American Journal of Psychiatry, 169 (1), 89-94.
• Milevsky, A. & Levitt, M.J. (2004), Intrinsic and exrinsic religiosity in preadolescence and adolescence: effect on pyschological adjusment, Mental Health, Religion and Culture, 7 (4), 307-321.
• Murray, C. and Lopez, A. (1996). The Global burden of disease, Hardvard University Press, Cambridge, Mass, USA.
• Murpy, P., Ciarrochi, R., Piedmont, S., et al. (2000). The relation of religious belief practices, depression and hopelessness in persons with clinical depression, J Consult Clin Psychol, 68, 1102-1106.
• Nelson, P.B. (1990). Intrinsic / extrinsic religious orientation of the elderly: relationship to depression and self-esteem, Journal of Gerontological Nursing, 16 (2), 29- 35.
• Norton, M.C., Skoog, I., Franklin, L.M., Corcoran. C., Tschanz, J.T., Zandi, P.P., Breitner, J.C., Welsh-Bohmer, K.A.& Steffens, D.C. (2006). Gender differences in the association between religious involvement and depression: The Cache County (Utah) study, Journals of Gerentology Series B.: Psychological Sciences and Social Sciences Online,61 (3), 129-36. (hptt://psychsoc.gerontologyjournals. org/cgi/content/full/61/3/p129.)
• O’Connor, D. B., Cobb, J., O’Connor, R.C.(2003). Religiosity, stress and psychological distress: Noevidence for an association among undergraduate students, Personality and İndividual Differences, 34, 211-217.
• Oliver, JM, Paul, JC. (1995). Self-esteem and self efficacy, Perceived Parenting and Family Climate and Depression in University Students, J.Clin Psychol, 51, 467- 481.
• Onay, A. (2004). Dindarlık, etkileşim ve değişim, İstanbul: Dem Yay. Özdel, L., Bostancı, M., Özdel, O., Oğuzhanoğlu, Nalan K. (2002).Üniversite öğrencilerinde depresif belirtiler ve sosyo-demografik özelliklerle ilişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3, 155- 61.
• Öztürk, O.(1997). Ruh sağlığı ve bozuklukları, 6.bsk., Ankara: Hekimler Yayın Birliği. Pargament, K.I., Ensing, D., Fagout, K., et al.(1990). God help me ı: religious coping efforts as predicted as outcomes to significant negative life events, Am J Comm Psychol, 18, 793-834.
• Pargament, K.I., Koenig, H.G. ve Perez L.(2000). “The Many methods of religious coping: develeopment and initial validation of the RCOPE”, Journal of Clinical Psychology, 56 (4), 519-543.
• Pargament, K. I. (2005). Acı ve tatlı: Dindarlığın bedelleri ve faydaları üzerine bir değerlendirme, çev. A. Ulvi Mehmedoğlu, ÇÜİFD., 5 ( 1), 279-313. Park, C., Cohen, L., Herb, L. (1990). İntrinsic religiousness and religious coping as life stress moderators for catholics versus protestans, Journal of Personality and Social Psychology, 59 (3), 562- 74.
• Paula, N. (1998). Post- mental depression, NewYork: Routledge.
• Pazarlı, O. (1982). Din psikolojisi, İstanbul.
• Peker, H. (1993). Din psikolojisi, Samsun: Sönmez Matbaa ve Yayınevi.
• Preston, John (1996), You can beat depression, Second Edt., California, 73-74.
• Salsman, John M., Carlson, Charles R. (2006). Dinî yönelim olgun iman ve psikolojik rahatsızlıklar, Negatif ve Pozitif İlişkiler, çev. Ali Ayten, MÜİFD., İstanbul,26, 119-131.
• Sayar, K., Bağlan, F. (2012). Koruyucu psikoloji, İstanbul: Timaş Yay. Shaprio, Patricia Gottlieb (1994). Çocukluk ve ilk gençlik depresyonu, Çev. Meral Kesim, İstanbul: Papirüs Yay.
• Shaw, A., Joseph, S., Linley, P.A. (2005). Religion, spirituality, and posttraumatic grwth: a systematic review, Mental Health, Religion and Culture, 8 (1), 1-11.
• Sherer, M. (1985). Depression and sucidal ideation in college students, Pychol Rep, 57, 1061-1062.
• Sherkat, D. E., Reed, M. D. (1992).The Effects of religion and social support on selfesteem and depression among the suddenly bereaved. Social Indicators Research, 26 (3), 259-275.
• Smith, T., Mc Collough, M., Poll, J.(2003). Religiousness and depression: evidence of a main effect and the moderating influence of stressful life evedents, Psychol Bull, 614-636.
• Softa Kaçan, H., Kaya, S. (2013). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin depresyon düzeylerini etkileyen faktörlerin incelenmesi, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2 (2), 214-229.
• Southwick, S. M., Vythilingam, M., Charney, D.S. (2005). The Psychology of depression and resilience to stress: implications for prevention and treatment, Annual Review of Clinical Psychology, 255-291.
• Şahin, A. (2006). Din kaynaklı stres üzerine bir araştırma, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 21, 147-180.
• Şahin, N. H., Batıgün. A. D. ve Şahin, N. (1998). Reasons for living and their protective value: A Turkish Sample. Archives of Suicide Research, 4 (2), 157-168. Şengül, F. (2007). Dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisi. MÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tarhan, N. (2013). Kadın psiklojisi, İstanbul: Nesil Yay.
• Uysal, V. (1994). Psiko-sosyal açıdan oruç, Ankara: TDV Yayınları.
• Uysal, V. (2003). Türkiye’de dindarlık ve kadın, İstanbul: Çamlıca Yay.
• Yaparel, R. (1987). Yirmi-kırk yaşlar arasında kişilerde dinî hayat ile psiko-sosyal uyum arasındaki ilişki üzerine bir araştırma, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), A.Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din, Adana: Karahan Kitabevi. Yörükoğlu, A. (1998). Gençlik çağı, 10.bsk., İstanbul: Özgür Yay.