EĞİTSEL OYUNLARLA BEŞ DUYUMUZ KONUSUNUN ÖĞRETİMİNE İLİŞKİN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2021, Issue: 86, 113 - 148, 24.05.2021

Ayşe Çakır Murat Kurt

Abstract

Çalışmada, Millî Eğitim Bakanlığı 2018 fen bilimleri dersi ilkokul 3. sınıf öğretim
programında yer alan canlılar ve yaşam ünitesindeki duyu organları ve görevleri/beş
duyumuz konusunun öğretimini gerçekleştirmek için eğitsel bir oyun etkinliği tasarlanmıştır.
İlkokul düzeyinde eğitsel oyunlar yoluyla beş duyumuz konusunun öğretimine ilişkin sınıf öğretmenlerinin
tasarlanan oyun hakkındaki görüşlerini belirlemek ve öğrenme
yöntemi olarak oyunu kullanma durumları ile oyunla öğretim yöntemine bakış açılarının
tespit etmek amacıyla yapılan bu çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim/fenomenoloji
yöntemi ile yürütülmüştür. Çalışmada nitel veri toplama tekniklerinden yarı
yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı
örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme tekniği kullanılmıştır. Bu
doğrultuda çalışma grubunu devlet ilkokullarında 3. sınıf fen bilimleri dersi beş duyumuz
konusunun öğretimini yapmış olan 10 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri
30.06.2020-10.07.2020 tarihleri arasında elde edilmiş ve veriler içerik analizine
tabi tutulmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda; sınıf öğretmenlerinin büyük bir çoğunluğunun
oyun yöntemini derslerinde uyguladıkları, oyun yönteminin kalıcı öğrenme
sağladığı ve öğrencilerin derslere aktif katılım oranlarını arttırdığı görüşünde oldukları
belirlenmiştir. Öğretmenlerin eğitsel oyunlar hakkındaki genel düşüncelerinin belirlenmesine ek olarak;
öğretmenler kendilerini oyunu bir öğretim yöntemi olarak kullanma
konusunda yeterli seviyede görmelerine rağmen, bu konuda hizmet öncesi ve hizmet içi
eğitimler ile desteklenmeleri gerektiği sonucuna ulaşılarak eğitsel oyunların kazandırılması
hedeflenen kazanımları karşılar nitelikte olması gerektiği yönünde bir öneri sunulmuştur.

Keywords

Fen Öğretimi, Eğitsel Oyunlar, Oyun Temelli Öğrenme, Öğretmen Görüşleri., Beş Duyumuz

References

• Altunay, D. (2004). Oyunla desteklenmiş matematik öğretiminin öğrenci erişimine ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ayan, S. ve Dündar, H. (2009). Eğitimde okul öncesi yaratıcılığın ve oyunun önemi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 63-74.
• Aykutlu, I. ve Şen, A.İ. (2004). Oyun tabanlı hazırlanmış ders kitapları ile fizik öğretimi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildiriler Kitabı, III. Cilt, 1993-2003. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bayat, S., Kılıçarslan, H. ve Şentürk, Ş. (2014). Fen ve teknoloji dersinde eğitsel oyunların yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 204-216.
• Beler, Y. ve Avcı, S. (2011). Öğretimin farklılaştırılmasında etkili bir strateji: Katlı Öğretim. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 109-126.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi. Teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bogdan, R. C., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education (5th ed). Bos- ton: Pearson Education, Inc.
• Buyruk, B. & Korkmaz, Ö. (2016). Öğrencilerin fen bilimleri dersine dönük kavramları günlük hayatla ilişkilendirme durumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 159-172.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). New York, NY: Routledge.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni. (S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap.
• Çeker, E., Gürbüz, F. ve Töman, U. (2017). Eğitsel şarkı ve oyun tekniklerinin öğrencilerin akademik başarıları ve kalıcılığı üzerine etkileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 593-612.
• Coşkun, H., Akarsu, B. ve Kariper, A. (2012). Bilim öyküleri içeren eğitsel oyunların fen ve teknoloji dersindeki öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 93-109.
• Çoban, B. ve Nacar, E. (2006). Okul öncesi eğitimde eğitsel oyunlar. Ankara: Nobel Ya- yın Dağıtım.
• Demir, M. (2012). 7. Sınıf vücudumuzdaki sistemler ünitesinin oyun tabanlı öğrenme yaklaşımı ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına ve fen teknoloji dersine karşı tutumlarına etkisi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitim Kongresi. Niğde Üniversitesi. Niğde.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan değerlendirmeye öğretme sanatı. Ankara: Pegem Yayıncılık
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ezgi Akşin Yavuz. (2017). “Oyunda Anne-Babanın ve Öğretmenin Rolü”. Alev Önder ve Hande Arslan Çiftçi (Ed.). Erken Çocuklukta Oyun ve Oyun Yoluyla Öğrenme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Geban, Ö. ve Uzuntiryaki, E. (1999). Kavram haritalama ve benzeşme yöntemi ile mol kavramı öğretimi. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
• Giorgi, A. (1997). The theory, practice, and evaluation of the phenomenological method as a qualitative research procedure. Journal of Phenomenological Psychology, 28(2), 235-260.
• Gökbulut, Y. ve Yumuşak, E. (2014). Oyun destekli matematik öğretiminin 4.sınıf kesirler konusundaki erişi ve kalıcılığa etkisi. Turkish Studies-International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 673-689.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi: Kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (1999). İlköğretimde Fen Bilgisi öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaptan, F. ve Kuşakcı, F. (2002). Fen öğretiminde beyin fırtınası tekniğinin öğrenci yaratıcılığına etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı. ODTÜ-Ankara.
• Karamustafaoğlu, O. ve Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla ‘Yansıma ve Aynalar’ konusunun öğretimi: Yansımalı koşu örneği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 3(2), 41-49.
• Kaya, S., ve Elgün, A. (2015). Eğitsel oyunlar ile desteklenmiş fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Koşar, D. (2007). Toplulaştırma yaklaşımına göre beden eğitimi derslerinde bağlı model uygulamalarının çocuğun genel başarısına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Leblebici, D. N. & Kılıç, M. (2004). İçerik analizi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Lichtman, M. (2010). Qualitative research in education. Los Angeles: Sage Publications, Inc.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma, desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. S. Turan) Ankara: Nobel yayınları.
• Miles, M.B. & Huberman, M. (1994) Qualitative data analysis: An expanded sourcebook, Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ocak, Y. ve Tortop, Y. (2010). Sınıf öğretmenlerinin eğitsel oyun uygulamalarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 14- 22.
• Önen, F. (2005). İlköğretimde basınç konusunda öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgılarının yapılandırmacı yaklaşım ile giderilmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ören, F. ve Avcı, D. (2004). Eğitimsel oyunla öğretimin fen bilgisi dersi “Güneş Sistemi ve Gezegenler” konusunda akademik başarı üzerine etkisi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 67- 76.
• Özyürek, A. ve Çavuş, Z. S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin oyunu öğretim yöntemi olarak kullanma durumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24, 2157- 2166.
• Patton, M.Q. (1987) How to use qualitative methods in evaluation, Newbury Park, CA: Sage.
• Patton, M.Q. (1990) Qualitative evaluation and research methods (2”J ed.), Newbury Park, CA: Sage.
• Sezgin, S., Bozkurt, A., Yılmaz, E.A. ve Linden, N. (2018). Oyunlaştırma, eğitim ve kuramsal yaklaşımlar: öğrenme süreçlerinde motivasyon, adanmışlık ve sürdürülebilirlik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 169-189.
• Sökmen N., Bayram, H., Solan, Ü., Savcı, H. ve Gürdal, A. (1997). Kavram haritasının fen bilgisi başarısına etkisi. Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 142– 149.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical assessment. Research & Evaluation, 7(17), 1-8.
• Tavşancıl, E. & Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Uzuntiryaki, E., Çakır, H. ve Geban, Ö. (2001). Kavram haritaları ve kavramsal değişim metinlerinin öğrencilerin “asit-bazlar” konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Yeni Bin Yılın Basında Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, (7–8 Eylül 2001), İstanbul.
• Ültay, E. (2012). Implementation of the REACT strategy in a context-based physics class: Impulse and momentum example. Energy Education Science and Technology Section B: Social and Educational Studies, 4(1), 233-240.
• Ültay, N., Durukan, Ü.G. & Ültay, E. (2015). Evaluating the effectiveness of the conceptual change texts in the REACT strategy. Chemistry Education Research and Practice, 16(1), 22-38.
• Ültay, E. (2017). Investigation of context-based problem solving skills of pre-service physics teachers. Baltic Journal of Science Education, 16(1), 113-122
• Ültay, E. & Alev, N. (2017). Investigating the effect of the activities based on explanation assisted REACT strategy on learning impulse, momentum and collisions topics. Journal of Education and Practice, 8(7), 174-186.
• Yalçın, K. Y., Demirdağ, M. ve Kazak, Ö. O. (2017). Spor Lisesi Eğitsel Oyunlar Ders Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zengin, M. (2011). Din eğitimi ve öğretiminde yapılandırmacı yaklaşım. İstanbul: Dem Yayınları.