SİVİL İTAATSİZLİK BAĞLAMINDA TORTUMLU LEYLA OLAYININ ERZURUM YAZILI BASININA YANSIMA BİÇİMİ: PALANDÖKEN GAZETESİ VE DOĞU EKSPRES GAZETELERİ ÖRNEĞİ

Year 2015, Issue: 63, 31 - 56, 31.08.2015

Besim Yıldırım Aytekin Atasoyu

Abstract

Toplumsal olayların ve/veya aktörlerin medyadaki temsilinin toplumun yerleşik değerlerini
ve normlarını meşrulaştırılmaya hizmet ettiği ve hatta medyanın rıza imalatında
önemli bir araç olduğu teorisi iletişim araştırmalarındaki çalışma alanlarından bir
tanesidir. Bu yazının konusu, ‘Tortumlu Leyla Olayı’ olarak bilinen Erzurum’un Tortum
ilçesinin Bağbaşı beldesindeki köy sakinlerinin eylemlerinin, sivil itaatsizlik yaklaşımıyla
birlikte, Erzurum yerel basınında bir gösteri haberi olarak nasıl sunulduğudur. Yazıda,
tirajı en yüksek olan Palandöken ve Doğu Ekspres gazetelerinde belirtilen olaya ilişkin
haberlerin nasıl sunulduğu van Dijk’in eleştirel söylem çözümlemesi yöntemiyle incelenmiştir.
Çalışmanın amacı konunun yerel gazetelerde nasıl ele alındığını ortaya çıkarmaktır.
Ayrıca, sivil itaatsizlik eylemlerinin tarihi, epistemolojik temelleri ve sivil itaatsizlik
eylemlerinin özellikleri de çalışmanın ilk bölümünde ele alınmıştır. Sonuçta incelenen
gazetelerin her ikisinin de haberlerinde eylemcilerin lehine olan bir sunum biçimi ortaya
koyduğu görülmüştür. Diğer taraftan başlık kullanımı, cümle yapısı, fotoğraf kullanımı
gibi haberin temel unsurlarında bazı eksikler tespit edilmiştir. Yazının sonuç bölümünde
bunlar tartışılarak çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Keywords

Tortumlu Leyla’ Haberleri, Eleştirel Söylem Çözümlemesi, Sivil İtaatsizlik Eylemleri.

References

• ---------------------Aslan, K. (2004). Bende yazarım. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• ---------------Nişancı, Ş. (2013). Sivil itaatsizlik. İstanbul: Etkileşim Yayınları.
• ----------------Ökçesiz, H. (2011). Sivil itaatsizlik. İstanbul: Legal Yayınları.
• Özer, Ö. (2011). Haber söylem ideoloji eleştirel söylem çözümlemeleri. Konya: Literatürk Yayınları.
• Dağtaş, E. (2008). Medya demokrasi ekseninde tabandan yükselen çığlık: sivil itaatsizlik üzerine bir değerlendirme E. Dağtaş (Der.), Sivil itaatsizlik toplumsal hareketler ve basın. (27-78). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Özer Ö. (2008). İdeolojik atmosferin kapsama alanı: bozüyük olaylarının ortadoğu ve ülkede özgür gündem gazetelerinde sunumu örneğinde haber söyleminde yapılan ideolojik üretime ilişkin yeni bir çözümleme E. Dağdaş (Der.) Türkiye’de sivil itaatsizlik toplumsal hareketler ve basın içinde (377-432), Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Candan, K., Bilgin, M. (Eylül – Ekim – Kasım – Aralık / 2011). Sivil itaatsizlik, Yasama Dergisi (Elektronik Sürüm), 19. Sayı, s. 57- 93. Erişim Tarihi: 5 Ocak 2015 http://www.yasader.org/web/yasama_dergisi/2011/sayi19/57-94.pdf.
• Yılmaz, S. (2011). Demokratik Hukuk Devletinde Sivil İtaatsizlik Olgusu, Şiddet Döngüsünü Kırmada Hukukun Rolü. II. Hukukun Gençleri Sempozyumu, Ankara: Umut Vakfı Erişim Tarihi: 5 Ocak 2015 http://www.umut.org.tr/Upload/Document/ document/03 SibelYılmaz_demokratik%20hukuk%20devletinde%20sivil %20itaatsizlik%20olgusu.doc.
• TDK Sözlük, “İtaat Maddesi”, Erişim Tarihi: 25 Mart 2013, http://tdkterim.gov.tr/bts/
• TDK Sözlük, “Sivil Maddesi”, Erişim Tarihi: 25 Mart 2013, http://www.tdk.gov.tr/ index.
• hp?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5150137c3e61a3.99185944.
• ------------------15 Ekim 2011 Palandöken Gazetesi. s.6
• --------------------17 Eylül 2011 Doğu Ekspres Gazetesi. s.3
• -------------------------Doğu Ekspres Gazetesi (2011). 6-7 Eylül Sayıları, Erzurum.
• ------------------------Palandöken Gazetesi (2011). 6 Eylül Sayısı, Erzurum.