EL-FARK BEYNE’L-FIRAK ADLI KİTABIN MUKADDİMESİNİN İLAVE DİPNOTLARLA TERCÜMESİ

Year 2015, Issue: 64, 335 - 368, 30.10.2015

Muhammed Muhyiddin Abdulhamid

Abstract

Hadis kaynaklarında, İslam Ümmeti’nin yetmiş küsur fırkaya ayrılacağı ile ilgili birçok
hadis zikredilmektedir. Bu hadislerin en önde geleni, ümmetin yetmiş üç fırkaya ayrılacağı;
bunlardan bir tanesinin kurtulacağı diğerlerinin ise cehenneme gideceği ile ilgili hadistir. İslam
Mezhepleri’ni ele alan tarihçiler kitaplarında, bu hadis karşısında farklı duruşlar ortaya
koymuştur. Bunlardan bir kısmı, bu hadisi dikkate almadan kitaplarını telif emiştir. Bir kısmı,
bu hadisin sıhhatini bile kabul etmemiştir. Bir başka grup ise, bu hadisi delil kabul ederek
İslam dünyasında ortaya çıkan fırkaları yetmiş üç rakamı üzerinden işlemeye çalışmıştır. Mezhepler
tarihçisi Abdulkahir el-Bağdadi de “el-Fark Beyne’l-Fırak” adlı eserini bu rakamdan
hareketle yazmıştır. Bu kitabı tahkik ederek neşreden Muhammed Muhyiddin Abdulhamid ise,
bu esere bir mukaddime yazarak hem İslam dünyasında ortaya çıkan fırkalaşmanın tarihi
sürecini ve o sürecin arka planını irdelemiş hem de bu hadisin tarihi süreç içerisinde içeriğinin
doldurulmasının ve o içeriğinin sosyolojik karşılığının mümkün olmadığını göstermeye
çalışmıştır. Bu bakımdan anılan bu mukaddimenin dipnotlarla Türkçeye tercümesinin yararlı
olacağı düşüncesiyle bu makale kaleme alınmıştır.

Keywords

İslam, Ümmet, Fırka, Akide, Hadis.

References

• Topaloğlu, Bekir. ve Çelebi, İ. (2010). Kelam Terimleri Sözlüğü, İstanbul: İsam Yayınları.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2006). Dinî Kavramlar Sözlüğü Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Ebu Zehra, M., İslam’da İtikadi, Siyasi ve Fıkhi Mezhepler Tarihi. (Çev. S. Kaya) Ankara: İmaj Yayınları.
• el-İsfahani, Rağıb, (2012). Müfredat (Çev. Y. Türker) İstanbul: Pınar Yayınları.
• --------------------------------------Gölcük, Ş. (2000). Kelam Tarihi, İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları.
• İbn Esir, Mecdeddin Ebu Seadet el-Mübarek b. Muhammed b. Muhammed (1399/1979).
• en-Nihaye fi Garibi’l-Hadis ve’l-Eser. (Thk. Tahir Ahmed ez-Zavi, Mahmud Ahmed et-Tanahi) Beyrut.
• ------------------------------Türkiye Diyanet Vakfı. İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV.
• ------------------Taftazani, S. (1305). Şerhu’l-Makasıd, İstanbul.
• ------------------------Taşköprüzade, Ahmed b. Murtaza. (1968). Miftahu’s-Saade Kahire.
• ---------------------Zebidî, M. (ts). Şerhu’l-İhya, Beyrut.