Research Article
BibTex RIS Cite

ŞEYHULİSLAM MUSTAFA SABRİ EFENDİ’NİN HAYATI, ESERLERİ VE İSLAM HUKUK USULÜ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Year 2016, Issue: 66, 483 - 500, 28.04.2016

Abstract

“Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi’nin Hayatı, Eserleri Ve İslam Hukuk Usulü İle İlgili Görüşleri” adıyla yapmış olduğumuz bu çalışma üç bölümden oluşur. Giriş bölümünde Mustafa Sabri Efendi’nin hayatı, ilmi şahsiyeti ve İslam hukuku alanında yazmış olduğu eserler ile ilgili bilgiler bulunur. Ana bölümde Mustafa Sabri Efendi’nin İslam hukukunun kaynaklarını değerlendirmesi, bunlarla ilgili görüşleri, bazı fetvaları yer alır. Sonuç kısmında verilerin değerlendirmesi yapılmaktadır. Makale Mustafa Sabri Efendi’nin görüşlerine bu yönleriyle odaklanmaktadır.

References

  • Altunsu, Abdulkadir, Osmanlı Şeyhulislamları, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1972.
  • Aksoy, Mehmet, Beyanii’l-Hak ve Mustafa Sabri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Türk Inkilâp Tarihi Enstitüsü, 1989.
  • Arslan, Hüseyin, Seyyid Bey ve Mustafa Sabri’ye Göre Hilafet Meselesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi S.B.E., 1999.
  • Arslan, Hüseyin, Hilafet Tartışması: Seyyid Bey ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Örneği, Dinî Araştırmalar Dergisi , 2010, C. XIII, S.: 37, s. 45-62.
  • Ayhan, Halis, “ Cem'iyyet-i İlmiyye-i İslamiyye” Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 1993, C. VII, 332.
  • Bayram, İbrahim, Son Devir Osmanlı Şeyhülislâmlarından Mustafa Sabri Efendi'nin Dinî Düşüncesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014.
  • , Mustafa Sabri Efendi'nin Mahmûd Şeltût'un Hz. Îsâ'nın Ref' ve Nüzûlü, Hakkındaki Fetvasına Eleştirileri, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, C. I,S.: 1, Aralık 2014.
  • Bektaş, Ekrem “Beyanu’l-Hak’, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 1992, C. VI, s. 34-35.
  • el-Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu's-Sahîh (Thk. ve tal. D. Mustafa Dîb el-Buğâ) Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1987/1407, C. I-VI, Cebeci, İsmail Ceride- i İlmiyye Fetvaları, İstanbul 2009, C. XXIX, XXX.
  • Derdiyok, Nuri, Şeyhu’l-İslam Mustafa Sabri’nin Yeni Fıkhî Konulara Yaklaşımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.
  • Dönmez, İbrahim Kâfi, “Maslahat”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 2003, C. XXIX, s. 79.
  • Ebû Davud es-Sicıstânî, Süleyman b. el-Eş'as b. İshâk, es-Sünen (Nşr. Kemâl Yûsuf el- Hût) Beyrut 1409/1988.
  • Erdem, H. Sabri,Türk Kelâmcıları İbn Kemâl (1468-1534) ve Mustafa Sabri’de (1860- 1954) Kader Problemi ve Anlambilim Açısından Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, C. XLVI, S.: 2, s. 43-54.
  • Hanbel, Ahmed b. el-Müsned, Müessesetü'l-Kurtuba, Kahire trs.
  • Hatipoğlu, Adem, Mustafa Sabri Efendi’nin İlahi Sıfatlar, İrade, Kaza-Kader Konusundaki Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi SBE, 1999.
  • İbn Abdisselâm, İzzeddin, Muhtasaru’l-Fevâid fi Ahkâmi’l-Makâsıd /Kav’âidü’s-Suğrâ (thk: Salih b. Abdilaziz b. İbrahim Âli Mensûr), Riyad 1997/1417.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, Makâsıdü'ş-Şerîati'l-İslâmiyye (Nşr. Muhammed Tâhir el- Meysâvi), Ürdün: Dârün-Nefâis, 2001(1421).
  • Kahraman, Abdullah Tokat’lı Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi(1869-1954) ve Bazı Fıkhî Meselelere Yaklaşımı, Tokat Sempozyumu (01-03 Kasım 2012), Bildiriler, III., s. 311-329.
  • Kara, İsmail, Türkiyede İslamcılık Düşüncesi-II, İstanbul: Kitabevi, 1997.
  • el-Kavsî, Müferrih b. Süleyman, Mustafa Sabri el-Müfekkiru’l-İslamî ve’l-âlimu’l-âlemî ve şeyhu’l-İslam fi’d-devleti’l-usmâniyye sâbikan, Beyrut.
  • Eş-Şeyh Mustafa Sabri ve Mevkıfuhu min İlmi’l-Vafid, Riyad: Merkezi Melik Faysal, 1418.
  • Kaya, Kemal, Mustafa Sabri Efendi: Hayatı Ve Siyasi Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi S.B.E., Van 1996.
  • Muhammed Abdülhafız, Difa' eş-Şeyh Mustafa Sabrî ani'l-Fikri'l-Eş'arî fi'l-Asrı'l-Hadîs, Yayınlanmış Doktora Tezi, Kahire: Câmi'atü'l-Ezher Külliyyetü Usûliddîn, , 1979/1410.
  • Mustafa Sabri Efendi, Dini Mücedditler, İstanbul: Sebil Yayınevi, 1994.
  • ------------------------“Hezeyan Toptancıları”, Yarın, S.: 15, 1346/1928.
  • , Mevkifü’l-Akl Ve’l-İlim Ve’l-Âlem Min Rabbi’l-Âlemîn Ve ‘İbadihi’l-Mürselîn, Beyrut: Dâr ü İhyâi’t-türasi’l-Arabî, 1992, C. I-IV.
  • _______, Mes’eleler (sadeleştiren, Osman Nuri Gürsoy), İstanbul: Sebil Yayınevi 1995. , Yeni İslam Müçtehidlerinin Kıymet-i İlmiyesi: Musa Carullah Bigiyef’e Reddiye, İstanbul: Bedir Yayınları, 1998.
  • _______, “Bir İstifaya Cevap”, Yarın, S.: 46, 1348/1929.
  • _______, Kur’ân’ın Tercümesi Meselesi (çeviri, Süleyman Çelik), İstanbul: Bedir Yay 1993.
  • , Kavlî fi’l-mer’e, Beyrut: Daru İbn Hazm 1993, (Türkçesi: Kadınla İlgili Görüşüm, çeviri: Mustafa Yılmaz, İstanbul: Esra Yay., İstanbul, 1994).
  • _______, “Kurban Paraları ve Donanma İânesi”, Beyanu’l-hak, C. IV/ S.: 91, 1329/1911.
  • , Mısır Ulemasıyla İlmi Münakaşaları, (çev: İbrahim Sabri Efendi, Osman Erdem), İstanbul: Gül Neşriyat 2005.
  • __________, , Kemalist Türkiye’nin Din Yanlışları, İstanbul: Derin Tarih Kültür Yayınları 2014.
  • Nam, Mehmet, Tarihin Kırılma Noktasında Son Şeyhülislamlardan Mustafa Sabri Efendi, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, C. XV, S.: 23, s. 95-118.
  • Özdemir, Murat, Mustafa Sabri’nin Kelami Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi S.B.E., Ankara 2000.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, Mustafa Sabri Efendi, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. XXXI, 350- 352.
  • Yavuzer, Süleyman, Şeyhu’l-İslam Mustafa Sabri ve Kelam İlmindeki Yeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi S.B.E., Van 2000.
  • Yılmaz, Mehmet Melih, Mustafa Sabri’nin Kadına Bakışının Kur’an Bağlamında Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 1998.
  • Zeydan, Abdulkerîm, Fıkıh Usûlü (Çev. Ruhi Özcan) MÜ İlâhiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1993..
Year 2016, Issue: 66, 483 - 500, 28.04.2016

Abstract

References

  • Altunsu, Abdulkadir, Osmanlı Şeyhulislamları, Ankara: Ayyıldız Matbaası, 1972.
  • Aksoy, Mehmet, Beyanii’l-Hak ve Mustafa Sabri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Türk Inkilâp Tarihi Enstitüsü, 1989.
  • Arslan, Hüseyin, Seyyid Bey ve Mustafa Sabri’ye Göre Hilafet Meselesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi S.B.E., 1999.
  • Arslan, Hüseyin, Hilafet Tartışması: Seyyid Bey ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Örneği, Dinî Araştırmalar Dergisi , 2010, C. XIII, S.: 37, s. 45-62.
  • Ayhan, Halis, “ Cem'iyyet-i İlmiyye-i İslamiyye” Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 1993, C. VII, 332.
  • Bayram, İbrahim, Son Devir Osmanlı Şeyhülislâmlarından Mustafa Sabri Efendi'nin Dinî Düşüncesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2014.
  • , Mustafa Sabri Efendi'nin Mahmûd Şeltût'un Hz. Îsâ'nın Ref' ve Nüzûlü, Hakkındaki Fetvasına Eleştirileri, İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, C. I,S.: 1, Aralık 2014.
  • Bektaş, Ekrem “Beyanu’l-Hak’, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 1992, C. VI, s. 34-35.
  • el-Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu's-Sahîh (Thk. ve tal. D. Mustafa Dîb el-Buğâ) Beyrut: Dâru İbn Kesir, 1987/1407, C. I-VI, Cebeci, İsmail Ceride- i İlmiyye Fetvaları, İstanbul 2009, C. XXIX, XXX.
  • Derdiyok, Nuri, Şeyhu’l-İslam Mustafa Sabri’nin Yeni Fıkhî Konulara Yaklaşımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.
  • Dönmez, İbrahim Kâfi, “Maslahat”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, Ankara 2003, C. XXIX, s. 79.
  • Ebû Davud es-Sicıstânî, Süleyman b. el-Eş'as b. İshâk, es-Sünen (Nşr. Kemâl Yûsuf el- Hût) Beyrut 1409/1988.
  • Erdem, H. Sabri,Türk Kelâmcıları İbn Kemâl (1468-1534) ve Mustafa Sabri’de (1860- 1954) Kader Problemi ve Anlambilim Açısından Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, C. XLVI, S.: 2, s. 43-54.
  • Hanbel, Ahmed b. el-Müsned, Müessesetü'l-Kurtuba, Kahire trs.
  • Hatipoğlu, Adem, Mustafa Sabri Efendi’nin İlahi Sıfatlar, İrade, Kaza-Kader Konusundaki Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi SBE, 1999.
  • İbn Abdisselâm, İzzeddin, Muhtasaru’l-Fevâid fi Ahkâmi’l-Makâsıd /Kav’âidü’s-Suğrâ (thk: Salih b. Abdilaziz b. İbrahim Âli Mensûr), Riyad 1997/1417.
  • İbn Âşûr, Muhammed Tâhir, Makâsıdü'ş-Şerîati'l-İslâmiyye (Nşr. Muhammed Tâhir el- Meysâvi), Ürdün: Dârün-Nefâis, 2001(1421).
  • Kahraman, Abdullah Tokat’lı Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi(1869-1954) ve Bazı Fıkhî Meselelere Yaklaşımı, Tokat Sempozyumu (01-03 Kasım 2012), Bildiriler, III., s. 311-329.
  • Kara, İsmail, Türkiyede İslamcılık Düşüncesi-II, İstanbul: Kitabevi, 1997.
  • el-Kavsî, Müferrih b. Süleyman, Mustafa Sabri el-Müfekkiru’l-İslamî ve’l-âlimu’l-âlemî ve şeyhu’l-İslam fi’d-devleti’l-usmâniyye sâbikan, Beyrut.
  • Eş-Şeyh Mustafa Sabri ve Mevkıfuhu min İlmi’l-Vafid, Riyad: Merkezi Melik Faysal, 1418.
  • Kaya, Kemal, Mustafa Sabri Efendi: Hayatı Ve Siyasi Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi S.B.E., Van 1996.
  • Muhammed Abdülhafız, Difa' eş-Şeyh Mustafa Sabrî ani'l-Fikri'l-Eş'arî fi'l-Asrı'l-Hadîs, Yayınlanmış Doktora Tezi, Kahire: Câmi'atü'l-Ezher Külliyyetü Usûliddîn, , 1979/1410.
  • Mustafa Sabri Efendi, Dini Mücedditler, İstanbul: Sebil Yayınevi, 1994.
  • ------------------------“Hezeyan Toptancıları”, Yarın, S.: 15, 1346/1928.
  • , Mevkifü’l-Akl Ve’l-İlim Ve’l-Âlem Min Rabbi’l-Âlemîn Ve ‘İbadihi’l-Mürselîn, Beyrut: Dâr ü İhyâi’t-türasi’l-Arabî, 1992, C. I-IV.
  • _______, Mes’eleler (sadeleştiren, Osman Nuri Gürsoy), İstanbul: Sebil Yayınevi 1995. , Yeni İslam Müçtehidlerinin Kıymet-i İlmiyesi: Musa Carullah Bigiyef’e Reddiye, İstanbul: Bedir Yayınları, 1998.
  • _______, “Bir İstifaya Cevap”, Yarın, S.: 46, 1348/1929.
  • _______, Kur’ân’ın Tercümesi Meselesi (çeviri, Süleyman Çelik), İstanbul: Bedir Yay 1993.
  • , Kavlî fi’l-mer’e, Beyrut: Daru İbn Hazm 1993, (Türkçesi: Kadınla İlgili Görüşüm, çeviri: Mustafa Yılmaz, İstanbul: Esra Yay., İstanbul, 1994).
  • _______, “Kurban Paraları ve Donanma İânesi”, Beyanu’l-hak, C. IV/ S.: 91, 1329/1911.
  • , Mısır Ulemasıyla İlmi Münakaşaları, (çev: İbrahim Sabri Efendi, Osman Erdem), İstanbul: Gül Neşriyat 2005.
  • __________, , Kemalist Türkiye’nin Din Yanlışları, İstanbul: Derin Tarih Kültür Yayınları 2014.
  • Nam, Mehmet, Tarihin Kırılma Noktasında Son Şeyhülislamlardan Mustafa Sabri Efendi, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2010, C. XV, S.: 23, s. 95-118.
  • Özdemir, Murat, Mustafa Sabri’nin Kelami Görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi S.B.E., Ankara 2000.
  • Yavuz, Yusuf Şevki, Mustafa Sabri Efendi, Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. XXXI, 350- 352.
  • Yavuzer, Süleyman, Şeyhu’l-İslam Mustafa Sabri ve Kelam İlmindeki Yeri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi S.B.E., Van 2000.
  • Yılmaz, Mehmet Melih, Mustafa Sabri’nin Kadına Bakışının Kur’an Bağlamında Değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE, Ankara 1998.
  • Zeydan, Abdulkerîm, Fıkıh Usûlü (Çev. Ruhi Özcan) MÜ İlâhiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1993..
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Nazım Büyükbaş This is me

Publication Date April 28, 2016
Published in Issue Year 2016 Issue: 66

Cite

APA Büyükbaş, N. (2016). ŞEYHULİSLAM MUSTAFA SABRİ EFENDİ’NİN HAYATI, ESERLERİ VE İSLAM HUKUK USULÜ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ. EKEV Akademi Dergisi(66), 483-500.