The Cultural Leadership Behaviors Of Independent Kindergarten Principals And Preschool Teachers The Relationship Between Job Satisfaction

Year 2023, Issue: 93, 12 - 30, 16.03.2023

Aslan Kaplan Hüseyin Fazlı Ergül

https://doi.org/10.17753/sosekev.1196811

Abstract

The aim of this research is to determine the relationship between the cultural leadership behaviors of independent kindergarten principals and the job satisfaction of preschool teachers. The research was carried out on the axis of the relational survey model, one of the general survey models. The population of the research consists of 298 pre-school teachers working in 48 official independent kindergartens in Diyarbakır city center and its districts. The sample of the study consists of 36 schools selected by random sampling method from 48 official independent kindergartens in the universe and 219 preschool teachers working in these schools. The data of the research were collected with the scales of "cultural leadership roles of school administrators" and "teachers' job satisfaction" developed by Yıldırım (2001). Mann Whitney U-Test and Kruskal Wallis analysis, which are non-parametric methods, were used to analyze the data related to the sub-objectives. Bivariate Correlation method was used to determine whether there is a significant relationship between the cultural leadership behaviors of school principals and the job satisfaction of preschool teachers. As a result of the research, it was revealed that there is a positive and significant relationship between the cultural leadership behaviors of independent kindergarten principals and the job satisfaction of preschool teachers. According to the perceptions of preschool teachers working in independent kindergartens, cultural leadership behaviors of school principals are; It was concluded that there was no significant difference in terms of length of service, educational status, gender and age. On the other hand, the job satisfaction levels of preschool teachers working in independent kindergartens; It has been observed that there is no significant difference in terms of length of service, education level, gender and age. Various suggestions have been made in the direction of the research.

Keywords

Independent Kindergarten, Job Satisfaction, Cultural Leadership, Preschool Education

BAĞIMSIZ ANAOKULU MÜDÜRLERİNİN KÜLTÜREL LİDERLİK DAVRANIŞLARI İLE OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN İŞ DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı, bağımsız anaokulu müdürlerinin kültürel liderlik davranışları ile okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesidir. Araştırma, genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli ekseninde yürütülmüştür. Araştırma evrenini, Diyarbakır ili merkez ve ilçelerinde bulunan 48 resmî bağımsız anaokulunda çalışan 298 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise evrendeki 48 resmî bağımsız anaokulundan tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 36 okul ve bu okullarda çalışan 219 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, Yıldırım (2001) tarafından geliştirilen “okul yöneticilerinin kültürel liderlik rolleri” ve “öğretmenlerin iş doyumu” ölçekleri ile toplanmıştır. Alt amaçlara ilişkin verilerin çözümlenmesinde parametrik olmayan yöntemlerden Mann Whitney U-Testi ile Kruskal Wallis analizinden yararlanılmıştır. Okul müdürlerinin kültürel liderlik davranışları ile okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını tespit etmek için ise Bivariate Correlation yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, bağımsız anaokulu müdürlerinin kültürel liderlik davranışları ile okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumları arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Bağımsız anaokullarında çalışan okul öncesi öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin kültürel liderlik davranışları öğretmenlerin; hizmet süreleri, öğrenim durumları, cinsiyetleri ve yaşları açısından anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna varılmıştır. Öte yandan bağımsız anaokullarında çalışan okul öncesi öğretmenlerinin iş doyum düzeylerinin; hizmet süreleri, öğrenim durumları, cinsiyetleri ve yaşları açısından anlamlı bir farklılık göstermediği gözlemlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Bağımsız Anaokulu, İş Doyumu, Kültürel Liderlik, Okul Öncesi Eğitim

References

• Akdoğan, A. (2014). Türkiye’deki uluslararası bakalorya pyp programı uygulayan okulların etkili okul özellikleri ve okul kültürü açısından incelenmesi (Tez No. 356627) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Akduman, G. G. (2013). Okul öncesi eğitimin tanımı ve önemi. B. G. Uyanık (Ed.), Okul öncesi eğitime giriş içinde (ss. 2-15). Pegem Akademi.
• Aliyev, R. (2011). Farklı kültürlerden gelen yükseköğretim öğrencilerinin eğitim ortamlarındaki ilk etkileşim algılarının ve kültürlenme düzeylerinin incelenmesi (Tez No. 302916) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Arı, M. (2003). Türkiye’de erken çocukluk eğitimi ve kalitenin önemi. M. Sevinç (Ed.), Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar içinde (ss. 31-35). Morpa Kültür.
• Aşık, N. A. (2010). Çalışanların iş doyumunu etkileyen bireysel ve örgütsel faktörler ile sonuçlarına ilişkin kavramsal bir değerlendirme. Türk İdare Dergisi. 467, 31-51.
• Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi (10. baskı). Gazi.
• Ayık, A. & Fidan, M. (2014). İlköğretim kurumlarında örgütsel iletişim ile okul kültürü arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29, 108-134.
• Ayık, A. (2007). İlköğretim okullarında oluşturulan okul kültürü ile okulların etkililiği arasındaki ilişki (Erzurum ili örneği) (Tez No. 210539) [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Başaran, İ. E. (2004). Yönetimde insan ilişkileri (3. baskı). Nobel.
• Büyükelbaşı, Ö. (2003). Resmi ilköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik davranışlarına ilişkin yönetici ve öğretmen algıları (Tez No. 137251) [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi].Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (19. baskı). Pegem Akademi.
• Can, N. (2014). Öğretmen liderliği (4. baskı). Pegem Akademi.
• Çek, F. (2011). Bağımsız anaokulu ve ilköğretim okulu müdürlerinin kültürel liderlik davranışları ile okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu arasındaki ilişki (Tez No. 286508) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çelik, V. (2012). Okul kültürü ve yönetim (5. baskı). Pegem Akademi.
• Çelik, V. (2013). Eğitimsel liderlik (7. baskı). Pegem Akademi.
• Çelikkaya, H. (1993). Kültür ve eğitim. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, 23-30.
• Çiçek, A. (2002). İlköğretim okulu yöneticilerinin sınıf öğretmenlerini güdülemede kullandıkları yöntemlere ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri (Rize ili örneği) (Tez No. 120705) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Değirmenci, S. (2006). Lise yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin iş doyumuna etkisi (Tez No. 190224) [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demirel, Y. & Akça, F. (2008). İşe bağlı stresin duygusal bağlılık üzerine etkisi: Sağlık sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi. 33, 43-55.
• Derin, Ö. (2003). Dershane yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin iş doyumuna etkileri (Tez No. 135004) [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Dinçer, Ö. (2013). Örgüt geliştirme (3. baskı). Alfa.
• Erdoğan, İ. (2014). Eğitim ve okul yönetimi (3. baskı). Alfa.
• Eren, E. (2007). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (11. baskı). Beta.
• Fırat, N. (2007). Okul kültürü ve öğretmenlerin değer sistemleri (Tez No. 215787) [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gedikoğlu, T., Şahin, S. & Büyükelbaşı, Ö. (2004). İlköğretim okulu yöneticilerinin kültürel liderlik davranışlarına ilişkin yönetici ve öğretmen algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 19, 73-83.
• Gülnar, B. (2007). Örgütlerde iletişim ve iş doyumu. Literatürk.
• Hiçyılmaz, Y. (2013). İlköğretim okul müdürlerinin kültürel liderlik davranışları (Tez No. 342358) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2012). Okullarda kültür ve iklim. S. Turan (Ed.), Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama içinde (ss. 163-201). Nobel.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemi (25. baskı). Nobel.
• Karatepe, S. (2005). Ödüllendirme yöntemi: Örgütlerde güdülemeye duyarlı bir yaklaşım. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60(4), 117-132.
• Mahmutoğlu, A. (2007). Millî eğitim bakanlığı merkez örgütlerinde iş doyumu ve örgütsel bağlılık (Tez No. 215674) [Doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özüberk, İ. (2014). İlkokul müdürlerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine etkisi (Tez No. 394702) [Yüksek lisans tezi, Zirve Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Poyraz, H. & Dere, H. (2006). Okul öncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri (3. baskı). Anı.
• Sevimli, F. & İşcan, Ö. F. (2005). Bireysel ve iş ortamına ait etkenler açısından iş doyumu. Ege Akademik Bakış Dergisi, 5(1), 55-64.
• SPSS. (2008). SPSS Statistics for Windows, Version 17.0. Chicago: SPSS Inc.
• Şahin-Dinçsoy, B. (2011). Ortaöğretim okullarının etkili okul olmasında okul müdürlerinin kültürel liderlik rolleri (Tez No. 296301) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Şişman, M. (2014a). Örgütler ve kültürler (4. baskı). Pegem Akademi.
• Şişman, M. (2014b). Öğretim liderliği (5. baskı). Pegem Akademi.
• Tan, Ç. (2012). İlköğretim okul yöneticilerinin takım liderlik davranışlarının öğretmenlerin iş doyumu, örgütsel adanmışlık ve örgütsel vatandaşlık düzeylerine etkisi (Tez No. 300428) [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tanrıöğen, Z. M. (2013). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik tarzlarının örgüt kültürü ile ilişkisi (Tez No. 357103). [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Taymaz, H. (2009). Okul yönetimi (9. baskı). Pegem Akademi.
• Tekin, H. (1991). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (6. baskı). Yargı.
• Uygur, N. (2013). Kültür kuramı (4. baskı). Yapı Kredi.
• Yıldırım, B. (2001). Okul yöneticilerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin iş doyumuna ve meslek ahlakına etkisi (Tez No. 108589). [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, B. (2005). Eğitim örgütlerinde kültürel liderlikle meslek ahlakı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 218-238.