Financial Performance Evaluation with Critic-Mabac and Entropy-Mabac Methods: An Approach on Bist Corporate Governance Index

Year 2023, Issue: 94, 278 - 300, 24.05.2023

Selahattin Yavuz , Adem Ruhan Sönmez

https://doi.org/10.17753/sosekev.1215740

Abstract

In this study, the financial performance ranking of the companies included in the BIST Corporate Governance Index for the period 2019-2021 was made using the CRITIC-MABAC and ENTROPY-MABAC methods. Return on assets, return on equity, gross profit margin, net profit margin, EBIT margin, earnings per share and market value/book variables were used as evaluation criteria in the research. In this context, the weights of the criteria were calculated with the CRITIC and ENTROPY methods, which are among the methods of determining the criteria weights objectively, and then the financial performance ranking of these companies over the years was carried out with the MABAC method. Performance rankings obtained by ENTROPY-MABAC and CRITIC-MABAC methods were compared. As a result of the analysis, it was determined that the company with the best performance in 2019 according to the CRITIC-MABAC and ENTROPY-MABAC methods was the LOGO company, and the company with the best performance in 2020 and 2021 was the PRKME company.

Keywords

Mabac, Entropi, Critic, Financial performance

CRITIC-MABAC VE ENTROPİ-MABAC YÖNTEMLERİ İLE FİNANSAL PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ: BIST KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Abstract

Bu çalışmada BIST Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer alan şirketlerin 2019- 2021 yılları arasına ait verileri için CRITIC-MABAC ve ENTROPİ-MABAC yöntemleri kullanılarak finansal performans sıralaması yapılmıştır. Araştırmada değerlendirme kriterleri olarak aktif kârlılık, özsermaye kârlılığı, brüt kâr marjı, dönem kâr marjı, FVÖK marjı, hisse başına kâr ve piyasa değeri/defter değeri değişkenleri kullanılmıştır. Bu kapsamda, kriter ağırlıklarını objektif olarak belirleme yöntemlerinden CRITIC ve ENTROPİ yöntemleri ile kriterlerin ağırlıkları hesaplanmış, daha sonra MABAC yöntemi ile bu şirketlerin yıllar itibari ile finansal performans sıralaması gerçekleştirilmiştir. ENTROPİ-MABAC ve CRITIC-MABAC yöntemleri ile elde edilen performans sıralamaları karşılaştırılmıştır. Analiz sonucunda CRITIC-MABAC ve ENTROPİ-MABAC yöntemlerine göre 2019 yılında performansı en iyi olan şirketin LOGO şirketi olduğu, 2020 ve 2021 yıllarında performansı en iyi olan şirketin ise PRKME şirketi olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Mabac, Entropi, Critic, Finansal performans

References

• Acuner, E., & Yerdelen Kaygın, C. (2021). Türkiye turizm verilerinin CRITIC ve MABAC yöntemleriyle testi: 2005-2019. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(4), 2403-2424.
• Akbulut, O. Y. (2020). Finansal performans ile pay senedi getirisi arasındaki ilişkinin bütünleşik CRITIC ve MABAC ÇKKV teknikleriyle ölçülmesi: Borsa İstanbul çimento sektörü firmaları üzerine ampirik bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 471-488.
• Akçakanat, Ö., Aksoy, E., & Teker, T. (2018). CRITIC ve MDL temelli EDAS yöntemi ile TR-61 bölgesi bankalarının performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(32), 1-24.
• Altın, H. (2021). Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin finansal performansının mabac yöntemiyle analizi. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 5(2), 211-234.
• Arsu, T. (2021). Finansal performansın ENTROPİ Tabanlı ARAS yöntemi ile değerlendirilmesi: BIST Elektrik, Gaz ve Buhar Sektöründeki işletmeler üzerine bir uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 15-32.
• Ayçin, E. (2020). Çok kriterli karar verme: Bilgisayar uygulamalı çözümler (2. baskı). Nobel Akademik. Bakır, M., & Atalık, Ö. (2018). Evaluation of service quality in airlines by ENTROPY and ARAS Methods. Journal of Business Research-Türk, 10(1), 617- 638.
• Çelik, S. (2020). Türk katılım bankacılığı sektöründe performans analizi: bütünleşik Critic ve Mabac uygulaması. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi, 6(2), 311-334.
• Çizgici Akyüz, G. (2022). Hayat dışı sigorta şirketlerinin finansal performans analizinde topsis ve mabac yöntemlerinin değerlendirilmesi. İzmir İktisat Dergisi, 37(4).
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The critic method. Computers and Operations Research, 22(7), 763-770.
• Dinçer, S. E. (2019). Çok kriterli karar alma (1. baskı). Gece Akademi.
• Eş, A., & Bilen, H. (2019). Entropy tabanlı aras yöntemle firmaların finansal performanslarının değerlendirilmesi: orman ürünleri ve mobilya sektöründe bir uygulama. In H. Yıldız & A. S. Aybar (Eds.), Researches in Economics, Econometrics & Finance (pp. 13-28). IJOPEC.
• Gallizo, J. L., & Salvador, M. (2003). Understanding the behavior of financial ratios: The adjustment process. Journal of Economics and Business, 55(3), 267–283.
• Gülay, G., Öncü, E., Karşılı, H., & Gündüz, V. (2021). BIST kurumsal yönetim endeksinde yer alan bankaların performans analizi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 11(4), 2001-2018.
• Işık, Ö. (2020). SD tabanlı MABAC ve WASPAS yöntemleriyle kamu sermayeli kalkınma ve yatırım bankalarının performans analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 29, 61-78.
• Kablan, A., & Altuk, V. E. (2021). Kamu denetçiliği kurumunun finansal performansının TOPSIS ve MABAC yöntemleri ile analizi. Ombudsman Akademik, 7(14), 95-114.
• Karaatlı, M. (2016). ENTROPİ-Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile bütünleşik bir yaklaşım: Turizm sektöründe uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 63-77.
• Karami, A., & Johansson, R. (2014). Utilization of multi attribute decision making techniques to ıntegrate automatic and manual ranking of options. Journal of Information Science and Engineering, 30, 519-534.
• Karcıoğlu, R., Yalçın, S., & Gültekin, Ö.F. (2020). Sezgisel bulanık mantık ve entropi tabanlı çok kriterli karar verme yöntemiyle finansal performans analizi: BİST’de işlem gören enerji şirketleri üzerine bir uygulama. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(1), 360-373.
• Keleş, M. K. (2022). CRITIC temelli MABAC yöntemi ile Türk Hava Yollarının yıllara göre performansının değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 6 (1), 53-67.
• Kurt, G., & Kablan, A. (2022). Covid-19’un, BİST ulaştırma endeksinde faaliyet gösteren havayolu işletmelerinin finansal performansı üzerindeki etkilerinin, çok kriterli karar verme yöntemleri ile analizi. İşletme Akademisi Dergisi, 3 (1), 16-33.
• Lukic, R. (2021). Application of MABAC method in evaluation of sector efficiency in Serbia. Review of International Comparative Management, 22 (3), 400-418.
• Mohamed, A.B., Wei, D., & Rehab, M. (2020). An integrated plithogenic MCDM approach for financial performance evaluation of manufacturing industries. Risk Management, 22, 192-218.
• Pamučar, D., & Ćirović, G. (2015). The selection of transport and handling resources in logistics centers using Multi-Attributive Border Approximation area Comparison (MABAC). Expert Systems with Applications, 42(6), 3016-3028.
• Shemshadi, A., Shirazi, H., Toreihi, M., & Tarokh, M. (2011). A fuzzy VIKOR method for supplier selection based on ENTROPY measure for objective weighting. Expert Syst. Appl., 38, 12160–12167.
• Şenol, Z. & Ulutaş, A. (2018). Muhasebe temelli performans ölçümleri ile piyasa temelli performans ölçümlerinin CRITIC ve ARAS yöntemleriyle değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 641, 83-102.
• Ulutaş, A. (2019). ENTROPİ ve MABAC yöntemleri ile personel seçimi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 13(19), 1552 – 1573
• Yalçın, N., Bayrakdaroğlu, A., & Kahraman, C. (2012). Application of fuzzy multi-criteria decision- making methods for financial performance evaluation of Turkish manufacturing industries. Expert Systems with Applications, 39(1), 350–364.
• Yerdelen Kaygın, C., & Gerekan, B. (2021). BIST sürdürülebilirlik endeksinde işlem gören şirketlerin ENTROPİ ve MABAC yöntemi ile finansal performanslarının değerlendirilmesi. In R. Karcıoğlu & M. Özcan (Eds.), Sürdürülebilirlik Boyutuyla Muhasebe ve Finansman Araştırmaları (pp. 205-241). Gazi.
• Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., & Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & information ENTROPY–A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32(2), 443-451.
• Zhang, X., Wang, C., Li, E. & Xu, C. (2014). Assessment model of eco environmental vulnerability based on ımproved entropy weight method. The Scientific World Journal, 2014, 1-7.
• Zhu, Y., Tian, D., & Yan, F. (2020). Effectiveness of ENTROPY Weight Method in decision-making. Math. Probl. Eng., 2020, 1-5.