“AİLE ÇOCUK” DERGİSİNDEKİ HİKÂYELERDE YER ALAN DEĞERLER

Year 2024, Issue: 98, 41 - 51, 30.06.2024

Çiğdem Çam Türkan

Abstract

Değerler bireylere ait inanç sistemini, tutum ve davranışlarını şekillendiren olgulardır. Bireylerin kişiliğini oluşturmaya yardımcı bu unsurlar erken yaşlardan itibaren şekillenmektedir. Dolayısıyla okul öncesi dönemden başlayarak her yaşta çocuklara değerlerin doğru bir biçimde edindirilmesi büyük önem arz eder. Bu kazanımları aile, eğitim kurumları medya araçları ve edebî eserler yardımıyla gerçekleştirmek mümkündür. Bu eserlerden çocuk dergilerinin değerlerin kazandırılmasındaki önemi yadsınamaz. Farklı edebi türleri aynı anda okuyucuya sunan dergiler çeşitli alanlardan okuyucuları desteklemektedir. Farklı sıklıklarda ve farklı yayıncılar tarafından çocuklara yönelik dergiler yayımlanmaktadır. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (AÇSHB)’nın yayımladığı “Aile Çocuk” adlı çocuk dergisi çocuklar için içerik üretmektedir. Bu araştırmada “Aile Çocuk” dergisinin toplam yayımlanmış 9 sayısı içinde yer alan hikâye türündeki 9 hikâyedeki değerleri tespit etmek amaçlanmıştır. Değerleri tespit etmek amacıyla doküman incelemesi yöntemine başvurulmuştur. Araştırma sonucunda 9 hikâye metninde toplam 16 farklı değer ve 66 değer ifadesine ulaşılmıştır. Bu değerlerden mutluluk, yardımseverlik, şefkat-merhamet ve sorumluluk değerleri en çok yer alan değerler olmuştur. Paylaşmak, fedakârlık, özgüven ve kıymet bilmek en az yer alan değerlerden olmuştur. Bu çalışmanın incelediği dergiler ile farklı dergilerdeki hikâyelerin karşılaştırmalı değer analizlerine yönelik çalışmalar yapılabilir. Yine araştırmaya konu olan dergileri okuyan çocuklar ve ailelerle bu eserlerin değer edinimine etkisini inceleyen araştırmalar gerçekleştirilebilir.

Keywords

Çocuk dergileri, Değerler, Türkçe eğitimi

References

• (AÇSHB) (2024). Aile Çocuk Dergisi. https://ailecocuk.aile.gov.tr/ adresinden 10.03.2024 tarihinde erişildi.
• Alabay, E., Can, B. H., Kandemir, A. B., & Güney, K. (2018). TÜBİTAK tarafından yayınlanan meraklı minik çocuk dergisinin değerler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 7-26.
• Bolat, Y. (2016). Sosyal değerleri ve değerler eğitimini anlamak. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(29), 322-348. https://doi.org/10.16992/ASOS.1283
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Calp, M., & Kaplan, C. (2021). Samed Behrengi’nin sevgi masalı, bir şeftali bin şeftali ve kel güvercinci adlı öykülerinin kök değerler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(42), 39-72.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni [Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches] (Çev. Ed. M. Butun & S. B. Demir). Siyasal.
• Çengelci, T., & Eryılmaz, Ö. (2018). Sosyal bilgilerde edebi ürünler ve değerler eğitimi: Küçük Prens örneği. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 65-79.
• Deveci, H., Belet, D. & Türe, H. (2013). Dede korkut hikâyelerinde yer alan değerler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 294-321
• Direkci, B. (2019). Değerler eğitimi bağlamında Hızır Bin Yakub’un Cevâhirü’l-Me’ânî adlı eserinin incelenmesi. SUTAD, 45, 179-192. https://doi.org/10.21563/sutad.636176
• Durukoğlu, S., & Doyumgaç, İ. (2017). Ahmet Muhip Dıranas’ ın şiirlerine yansıyan değerler. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 5(11), 163-178.
• Erol, E. E. (2014). Tarık Buğra’nın hikâyelerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi (Tez No. 385981) [Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gezmen, B. (2019). Bir eğitim aracı olarak çocuk dergileri: ‘‘Mavi Kırlangıç’’ çocuk dergisi. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 59-80. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.466195
• Grenby, M. O., & Reynolds, K. (2011). Children's literature studies: A research handbook. Macmillan International Higher Education.
• Güler, B. (2019). Çocuk dergilerinde değerler aktarımının ilköğretim programları ile ilişkilendirilmesi üzerine bir araştırma (Tez No. 535102) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• İdi Tulumcu, F. (2015). Güncel çocuk dergilerinde yer alan değerler (Tez No. 413675) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 463-477.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (24. baskı). Nobel Akademik.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative research a guide to desing and implementation (Çev. Ed. S. Turan). (3. basımdan Çeviri). Nobel Akademik.
• Korkutan, K., & Kaplan, K. (2022). Çocuk kalbi isimli çocuk romanının Türkçe dersi öğretim programı’nda yer alan kök değerler açısından incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(1), 545-563.
• Okumuş Arslan, T. (2018). Türkçem Dergisi’nde yer alan metinlerin eğitsel değerler açısından incelenmesi (Tez No. 518327) [Yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Polat, Ü. (2012). Millî Mücadele Dönemi, Hâkimiyeti Millîye, Açık söz ve Türk Dünyası gazetelerinde çocuk edebiyatı ürünleri üzerine bir inceleme. 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayın No: 4-Ankara.
• Polat, Ü., & Güler, B. (2021). Çocuk dergilerinde “evrensel ve ahlaki” değerler aktarımının ilköğretim programları ile ilişkilendirilmesi üzerine bir araştırma. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 10(28), 53-83.
• Satılmış, S. (2022). Çocuk dergileri metinlerinin Türkçe dersi öğretim programındaki kök değerler ve yetkinlikler açısından incelenmesi (2018-2020) (Tez No. 732625) [Yüksek lisans tezi, Trabzon Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Şimşek, H. (2002). Tanzimat ve Mutlakîyet dönemi çocuk dergilerinin eğitim açısından incelenmesi (Tez No. 122358) [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tekinşen, A. B. (2019). TRT çocuk dergisi’nde yer alan edebi metinlerin değerler eğitimi açısından incelenmesi (1-70) (Tez No. 563283) [Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi.]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tekin Bahrilli, C., & Göloğlu Demir, C. (2021). “Sevgi Bir Kuş” çocuk dergisinin değerler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(2), 738-761. https://doi.org/10.30703/cije.755312
• Tozlu, N., & Yüce, B.N. (2020). Hamdi Ülker’in eserlerinin kök değerler açısından incelenmesi. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (21), 575-597. https://doi.org/10.29000/rumelide.843597
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2020). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Seçkin.