DEPREMİN LACAN’IN PSİKANALİZ KURAMI BAĞLAMINDA SEMİYOLOJİK BİR ANALİZİ: THE QUAKE FİLMİ

Year 2024, Issue: 100, 335 - 353, 18.12.2024

Abdulselami Sarıgül , Ahmet Karabulut , Halil Aydin

https://doi.org/10.17753/sosekev.1551754

Abstract

Çok boyutlu bir sanat dalı olarak sinema, popüler kültürün aktarılmasında önemli araçlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Gelişen teknolojik imkanlar, sinemanın ulaşılabilirliğini ve etki alanını arttırmış böylece sinema filmlerinin sadece salonlarda değil aynı zamanda dijital platformlarda da yer almasını sağlamıştır. Sinemanın sahip olduğu bu etki alanı, toplumun aynası olma rolünü üstlenerek güncel olayların nabzını tutmayı böylece güncel sosyal gerçekleri içinde bulunduğu topluma aktarmayı hedeflemekte bunu yaparken de görsellerden ve sanatın sınırsız imkanlarından yararlanmaktadır. İşte tam bu noktada sinema aracılığıyla aktarılmak istenen mesajların çözümlenmesinde psikanaliz kuram ve semiyoloji gibi modern çözümleme yöntemleri devreye girmektedir. Çünkü bu kavramlar, görünenin arkasındaki mesajları algılamayı ve açıklamayı amaçlamakta ve bu amaç doğrultusunda kültürel kodları ve anlamın inşa edilmesi sürecinde nasıl oluşturulduğuna odaklanmaktadır. Sinemanın ve modern görsel çözümleme yöntemlerinin arasındaki uyum, bu çalışmanın amacının belirlenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Çalışmada, doğal afetlerden yola çıkıp depremi konu alan The Quake filminin semiyolojik olarak incelenmesi amaçlanmış ve bu amaç doğrultusunda da Lacan’ın psikanaliz kuramı esas alınmıştır. Göstergebilimsel yöntemin kullanıldığı çalışmadan elde edilen görsel ve psikanaliz çözümlemelerde, doğal afetlerin insanların psikolojilerini olumsuz etkileyebileceği yönünde anlamlara ulaşılmıştır. Doğal afetlerin bazı durumlarda travmalara yol açabileceği ve depresyon vb. olumsuz durumları tetikleyebileceği görülmüştür. Ayrıca deprem gibi doğal afetlerin psikolojik açıdan birleştirici ve kişilerarası bağları onarıcı yönlerinin bulunduğu minvalde kanıtlara ulaşılmıştır.

Keywords

Semiyoloji, Psikanaliz, Deprem, Çözümleme

A Semiological Analysis of Earthquake in the Context of Lacan’s Psychoanalysis Theory: The Quake Movie

Abstract

As a multidimensional art form, cinema is considered one of the important tools in conveying popular culture. Developing technological opportunities have increased the accessibility and scope of cinema, thus enabling movies to take place not only in theaters but also on digital platforms. This scope of influence that cinema has aims to take the pulse of current events by assuming the role of being a mirror of society, thus conveying current social realities to the society it is in, and while doing this, it benefits from visuals and the unlimited possibilities of art. At this point, modern analysis methods such as psychoanalysis theory and semiology come into play in analyzing the messages intended to be conveyed through cinema. Because these concepts aim to perceive and explain the messages behind the visible, and for this purpose, they focus on how cultural codes and meaning are created in the construction process. The harmony between cinema and modern visual analysis methods played an important role in determining the purpose of this study. In this study, it was aimed to examine the semiological aspect of the movie The Quake, which is based on natural disasters and is about an earthquake, and for this purpose, Lacan's psychoanalysis theory was taken as the basis. In the visual and psychoanalytic analyses obtained from the study in which the semiotic method was used, it was understood that natural disasters can negatively affect people's psychology. It was observed that natural disasters can cause trauma in some cases and trigger negative situations such as depression etc. In addition, evidence was obtained that natural disasters such as earthquakes have psychologically unifying and interpersonal bonding aspects.

Keywords

Semiology, Psychoanalysis, Earthquake, Analysis

References

• Alkın, R. C. (2022). Aftershock: Earthquake In New York filmi üzerine bir afet sosyolojisi incelemesi. İçtimaiyat, 6(1), 298-311.
• Aliçavuşoğlu, E. (2012). Psikanaliz, Freud ve sanat. Sanat Tarihi Yıllığı, 20, 1-16.
• Bingöl, İ. (2024). Roland Barthes’ta mit ve burjuva ideolojisi. Kilikya Felsefe Dergisi, 1, 33-49.
• Bircan, U. (2009). İsmet Özel’in "Bir Yusuf Masalı" adlı şiirinin Saussure’cü bağlamda yapısal çözümlemesi. Gazi Türkiyat, 1(5), 585-609.
• Budak, A. (2009). Psikanalitik edebiyat eleştirisi ve bir uygulama denemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 13-26.
• Çağlar, B. (2012). Bir iletişim biçimi olarak göstergebilim. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-34.
• Denli, S. (1997). Göstergebilim açısından grafik gösterge anlamlarının incelenmesi (Tez No.63417) [Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Dirik, K. (2023). https://yunus.hacettepe.edu.tr/~kdirik/FJ_18_Depremler.pdf Erişim Tarihi: 15 Haziran 2024
• Erhat, A. (1996). Mitoloji sözlüğü. Remzi.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş. Alan.
• Erkman Akerson, F. (2005). Göstergebilime giriş. Multilingual.
• Güneş, A. (2012). Çağdaş bir çözümleme yöntemi: Göstergebilim. E-Journal of New World Sciences Academy, 7(2), 31-43.
• Güneş, A. (2013). Göstergebilim tarihi. Humanities Sciences, 8(4), 332-348.
• Güçlüer, D. E. (2023). Milli güvenlik meselesi olarak deprem. Avrasya Dosyası Dergisi, 14(1), 205-217.
• İşçi, P. D. C. (2023). Deprem nedir ve nasıl korunuruz. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 3 (9), 959-983.
• Kaplan, F. N., & Terek Ünal, G. (2011). Bilim kurgu sinemasını okumak “göstergebilimsel yaklaşım”. Derin.
• Korkmaz, A. (2021). Lacanyen psikanalizde travma ve düşlem. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 8(2), 161-185.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü: kavramlar, yöntemler, kuramcılar, okullar. Türkiye İş Bankası Kültür.
• Moran, B. (2002). Edebiyat kuramları ve eleştirileri. İletişim.
• Fiske, J. (2017). İletişim çalışmalarına giriş. Bilim ve Sanat.
• Neel, A. F. (1983). Handbuch der psychologischen theorien. Fischer Taschenbuch Verlag.
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin dört temel kavramı. Metis.
• Lacan, J. (1988). The seminar of Jacques Lacan. WW Norton & Company.
• Lucini, B. (2014). Disaster resilience from a sociological perspective: Exploring three Italian earthquakes as models for disaster resilience planning. Springer.
• Rifat, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si. Simavi.
• Rifat, M. (2005). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilimin kuramları. YKY.
• Salecl, R. (2004). On anxiety. Routledge.
• Saussure, F. (1976). Genel dilbilim dersleri. TDK.
• Strauss, C.L. (2012). Yapısal antropoloji. İmge.
• Özmakas, U. (2010). Peirce, Saussure ve Derrida’da gösterge kavramı (Tez No.308539) [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özen, Ö. (2020). Psikanaliz ve edebiyat: iki terapötik yoldaş. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (1), 9-16.
• Parman, T. (2007). “Freud ve sanat” Freud ve çağdaş sanat. Yapı Kredi Kültür Sanat.
• Perry, R. W., Lindell, M. K., & Tierney, K. J. (2001). Facing the unexpected: Disaster preparedness and response in the United States. Joseph Henry.
• Turna, M. (2020). Edebiyat ve psikanaliz üzerine. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 4(1), 1-17.
• Vardar, B. (2001). Dilbilimin temel kavram ve ilkeleri. Multilingual.
• Zorlu, Y., Çakı, C., & Karaca, M. (2017). Nazism ideology in Turkish cinema: “Kırımlı” film and semiotics analysis. Istanbul Journal of Sociological Studies, (56), 67-95.