Budizm’in Çin’e Giriş Süreci ve Din Sosyolojisi Bakımından Kısa İncelenmesi ve Yorumu

Year 2025, Issue: 102, 265 - 279, 22.06.2025

Ersin Savaş , Şükrü Aktaş

https://doi.org/10.17753/sosekev.1573623

Abstract

Toplumların alışkanlıklarını değiştirmeleri her zaman sancılı süreçler barındırmıştır. Hele ki değişen şey olgu din olacaksa ilgili daha da karmaşık bir hal almıştır. Bu bağlamda köklü bir geleneği ve devlet yapısı olan Çin’in ve Çin coğrafyasının, Budizm ile tanışması da işaret edilen süreçlerden geçerek gerçekleşmiştir. Gerek karizmatik şahıslar gerekse de ticaret etkeni Budizm’in Hint coğrafyasından Çin’e taşınmasında önemli bir çarpan etkisine sahip olmuştur. Hint coğrafyasından gelen ve yaşantılarıyla dikkat çeken bazı şahıslar Çin’de Budizm’i güzel temsil etmişlerdir. Dolayısıyla yaşantıları ve olaylara yaklaşımlarıyla Çin’de ilgi odağı olan söz konusu şahıslar, kitlelerin Budizm’e barışçıl bir şekilde geçmelerini sağlamıştır. Bu bakımdan oldukça sancılı bir süreç olan din değiştirme ya da yeni bir dine girme olana nitelenen süreç farklı toplumlarda olduğu gibi kanlı ve baskılı bir şekilde tezahür etmemiştir. Yine Hint coğrafyasından gelen veya Çin coğrafyasından Budizm’in doğduğu topraklara çeşitli nedenlerle giden kişiler, tüccarlar da Budizm’in Çin’e taşınmasında önemli bir faktör olarak dikkat çekmektedir. Çin coğrafyasına başta doğal olarak yabancı olan Budizm, sonrasında ilgili etmenlerin etkisiyle kitlelere mal olmuştur. İlgili olgu farklı birçok fenomeni barındırdığından multidisipliner bir bakış açısıyla değerlendirilme zarureti taşımaktadır. Bu çalışma da böyle bir zorunluluktan yola çıkmıştır. Sinoloji ile Din Sosyoloji disiplinlerinin ortak kümesinde yer alan söz konusu olgu tarihi/sosyolojik bakımdan ele alınmaya çalışılmıştır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş olup, veri toplama tekniği olarak belge analizi kullanılmıştır. Elde edilen verilen anlayıcı/açıklayıcı yaklaşımla değerlendirilmiştir.

Keywords

Budizm, Hint alt kıtası, Çin bölgesi, Din sosyolojisi, Sinoloji

A BRIEF EXAMINATION AND COMMENTARY OF BUDDHISM'S INTRODUCTION TO CHINA IN TERMS OF SOCIOLOGY OF RELIGION

Abstract

Changing the habits of societies has always involved challenging processes. Especially when the phenomenon in question is religion, the situation becomes even more complex. In this context, China's encounter with Buddhism is discussed. As China-a country with a deep-rooted tradition and state structure-encountered, Buddhism also went through the aforementioned processes. Both charismatic individuals and the influence of trade played a significant role in the transmission of Buddhism from the Indian subcontinent to China. Role model individuals who came from the Indian subcontinent and drew attention with their lifestyles represented Buddhism well in China. Consequently, these individuals, who became the center of attention in China due to their lifestyles and approaches to events, facilitated the peaceful conversion of the masses to Buddhism. Thus, the process of converting or adopting a new religion, which is generally quite challenging, did not manifest in a bloody and oppressive manner as seen in other societies. Additionally, traders from the Indian subcontinent also stood out as a significant factor in the transmission of Buddhism to China. Buddhism, which was initially foreign to the Chinese region, gradually became widespread among the masses due to the influence of these factors. Since this phenomenon encompasses many different factors, it necessitates a multidisciplinary perspective for evaluation. This study was undertaken with such a necessity in mind. The phenomenon, which lies at the intersection of the disciplines of Sinology and the phenomenon, which lies at the intersection of the disciplines of Chinese Studies, History, and the Sociology of Religion, has been examined from a historical/sociological perspective. The research adopted a qualitative method, and document analysis was used as the data collection technique. The collected data were evaluated using an interpretive and explanatory approach.

Keywords

Buddhism, Indian subcontinent, Chinese region, Sociology of religion, Sinology

Ethical Statement

In this study, titled "A Brief Examination and Commentary on Buddhism's Introduction to China in Terms of Sociology of Religion," relevant sources were accessed, and the research was completed in full compliance with ethical guidelines. Furthermore, this research does not require an ethics committee report. For all these reasons, ethical research permit was not needed for this research article. However, our study was prepared by paying attention to all ethical rules and principles of academical article writing.

Supporting Institution

There is no supporter for this article.

Thanks

There is no one we want to thank.

References

• Aktaş, Ş. (2022). Klasik Çin edebiyatında “Batıya Yolculuk” romanı ve esin kaynağı üzerine mitolojik bir okuma. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 15(38), 562–575. https://doi.org/10.12981/mahder.1078084
• Altuntaş H., & Şahin M., (Eds., 18th ed). (2009). Kur’ân-ı Kerîm Meâli. Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Asan, S. (2023). Din değiştirme konusunda ortaya konulan bilimsel yaklaşımlar. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(1), 351–372.
• Aydın, A. R. (2009). İnanma ihtiyacı ve dinî ritüellerin psikolojik değeri. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 87–100.
• Azizova, E. (2012). Ukaz. In Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Vol. 42, pp. 61–62). Türkiye Diyanet.
• Chan, W.-T. (1957). Transformation of Buddhism in China. Philosophy East and West, 7(3/4), 107–116. https://doi.org/10.2307/1397344
• Cetin, H. (2012). Osmanlı saltanat hülyaları ve tarihî bağlam. Tarih İncelemeleri Dergisi, 27(1), 37–68.
• Cun Rui Xiong, V. (2009). Orta Çağ Çin’i tarihi sözlüğü. Lanham Maryland, Toronto, Plymouth Scarecrow. Demirci, M. (1996). Beyt’ül-Hikme kuruluşu işleyişi ve etkileri. İnsan.
• Demirel, Ş. (2015). Budizm’in doğduğu topraklarda barınamaması üzerine. Uluslararası Türkbilim Dergisi, 3(18), 127–138.
• Demirel, Ş. (2016). Hindistan’da kast sisteminin tarihsel gelişimi. Akademik Bakış Dergisi, (54), 910-919. Fromm, E. (2019). Psikanaliz ve din. Say.
• Güç, A., & Sert, E. (2020). Budizm’de dört temel gerçek, sekiz dilimli yol ve nirvana. İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 5(1), 3–28. https://doi.org/10.20486/imad.732201
• Günay, Ü. (2012). Din sosyolojisi. İnsan.
• Juliano, A. L. (1980). Buddhism in China. Archaeology, 33(3), 23–30. http://www.jstor.org/stable/41726416 Kaya, M. (1992). Beytülhikme. In Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Vol. 6, pp. 88–90). Türkiye Diyanet.
• Kılıç, Y. (2018). Yazılı kaynaklar ve arkeolojik bulgular ışığında Anadolu’da ön Türk izleri. Ankara XVIII. (pp: 727–736).
• Kirman, M. A. (2004). Din değiştirme olgusuna sosyolojik bir yaklaşım. Dinî Araştırmalar, 6(18), 75–88. Kirman, M. A. (2011). Din sosyolojisi terimleri sözlüğü. Rağbet
• Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (Tevrat, Zebur, İncil). (2009). Yeni Yaşam.
• Overmyer D.L. (1987) Adler J. A. (2005) Chinese religion: an overview. encyclopedia of religion, (ed.: Lindsey Jones), 1580-1613. A.B.D.: Thomson Gale.
• Özcan, A. (1998). Hindistan/Tarih. In Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Vol. 18, pp. 75–81). Türkiye Diyanet.
• Shen, F. (1988). History of Sino-Western cultural exchange. Shanghai People's Publishing House.
• Slattery, M. (2014). Sosyolojide temel fikirler. Sentez.
• Şimsek, B., & Alptekin, H., (2024). 2. Araştırma probleminin tanımlaması. Ö. Arlı (Eds.), Bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği içinde (ss. 28-89). Milli Savunma Üniversitesi.
• Teiser, S. F. (2009). Ornamenting the departed: Notes on the language of Chinese Buddhist ritual texts. Asia Major, 22(1), 201–237. http://www.jstor.org/stable/41649970
• Tura, S. M. (2010). Freud’dan Lacan’a psikanaliz. Kanat.
• Walker, Hera S. (1998). Indigenous or foreign? a look at the origins of the monkey hero sun wukong. Sino-Platonic Papers, (81), 1-106.
• Weber, M. (2012). Ekonomi & toplum II. Yarın.
• Weber, M. (2013). Protestan ahlakı ve kapitalizmin ruhu. Bilgesu.
• Yaran, C. S. (2001). İnsanın egzistansiyal ihtiyaçları ve dinin perenniyal cevapları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12(12–13), 79–96. https://doi.org/10.17120/omuifd.73105
• Yüksel, A. (2014). Rüyalar ve Osmanlı İmparatorluğu. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (45), 1–23.
• Zavalsız, Y. S. (2012). Din değiştirmenin psiko-sosyal kodları. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD, 12(2), 185–200.
• https://www.vam.ac.uk/articles/sir-marc-aurel-stein?srsltid=AfmBOopkYmX1WP7utfPgnUi4KyXV-KvFeLjzSP8bbP4esyEVBK3E_hWG
• https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&chapter=865531&remap=gb
• http://m.fodizi.tw/f05/65776.html on 01.04.2024.
• https://www.guoxuemi.com/lishi/2694s/.
• https://ctext.org/dictionary.pl?if=en&id=70020&remap=gb
• http://henan.sina.com.cn/tour/hngb/2009-07-21/114918680.html