PERSONALITY TRAITS OF COACHES ACCORDING TO THE VIEWS OF PROFESSIONAL HANDBALL PLAYERS

Year 2025, Issue: 103, 54 - 72, 10.09.2025

Gamze Dağdeviren , Aysel Kızılkaya , Cumaali Yavuz , Çetin Tan

https://doi.org/10.17753/sosekev.1622061

Abstract

The knowledge, experience, positive personality, and leadership qualities possessed by coaches are known to influence the relationships and unity among athletes. The aim of this research is to determine the personality traits of coaches according to professional handball players. The study employed a phenomenological design within a qualitative research model. Purposeful sampling was used to interview 14 professional handball players from the Elazığ Women's 1st League A group. The data were analyzed and evaluated through content analysis. The majority of participants expressed that their coaches possessed positive personality traits, had extensive technical expertise, were leaders, and were well-recognized. The coaches' competitive nature, ability to foster unity and solidarity within the team, attentiveness, compassion, and provision of both material and moral support were among the favored qualities. Athletes stated that when their coaches made mistakes, they did not harbor prejudices or negative thoughts but believed they could discuss and rectify any errors. However, being overly ambitious, irritable, restrictive, excessively planned and programmed, or overly compassionate were among the disliked characteristics of their coaches.

Keywords

Personality , Coach personality traits , Leadership

Profesyonel Hentbol Sporcularının Görüşlerine Göre Antrenörlerinin Kişilik Özellikleri

Abstract

Antrenörlerin sahip olduğu bilgi, tecrübe, olumlu kişilik ve liderlik özellikleri, sporcuların birbirleriyle olan ilişkilerini ve birlikteliklerini etkilediği bilinmektedir. Bu araştırmanın amacı profesyonel hentbol sporcularına göre antrenörlerinin kişilik özelliklerini belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma modelinden fenomolojik desen kullanılmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak Elazığ 1. Lig Kadınlar A grubu’nda yer alan 14 profesyonel hentbol sporcu ile görüşülmüştür. Veriler içerik analizi yapılarak incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Araştırmada katılımcıların büyük çoğunluğu antrenörlerinin olumlu kişilik özelliklerine sahip, teknik donanımı fazla, lider, tanınır olduğunu ifade etmişlerdir. Antrenörün mücadeleci olması, takım içinde birlik ve beraberliği sağlaması, sporcularına ilgili, merhametli olması ve maddi manevi açıdan desteklemesi antrenörün sevilen özellikleri arasında yer almıştır. Sporcular antrenörleri bir hata yaptığında ön yargılı olmayıp hakkında olumsuz düşünmediklerini, bir hata varsa konuşup telafi edebileceklerini ifade etmişlerdir. Aşırı hırslı olma, sinirli olma, kısıtlayıcı olma, aşırı plan ve programlı olma, fazla merhametli olma ise antrenörlerinin hoşlanılmayan özellikleri arasında yer almıştır.

Keywords

Kişilik , Antrenör kişilik özellikleri , Lider

References

• Aydın, M., & Taşmektepligil, M. Y. (2023). Hentbol antrenörlerinin öz yeterlik düzeyleri ile çok yönlü liderlik yönelimleri üzerine bir inceleme. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 88–100. https://doi.org/10.33459/cbubesbd.1336903
• Ayten, İ. (2019). Okul sporlarında antrenör olarak yer alan beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin liderlik algıları ile liderlik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 570827) [Yüksek lisans tezi, Batman Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Başer, T. (2009). Türkiye Basketbol Erkekler 1. Ligi’nde (Beko Basketbol Ligi) görev yapan antrenörlerin algılanan liderlik özellikleri ile gerçekte var olan liderlik özelliklerinin incelenmesi ve yeni bir model önerisi (Tez No. 267608) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bensiz, A. (2016). Amatör futbolcuların algılarına göre antrenörlerin liderlik özelliklerinin incelenmesi (Tez No.448244) [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Burger, J. M. (2019). Kişilik: Kuramlar ve araştırmalar (Çev. Ed. İ. D. Ergene) (10. baskı). Kaknüs.
• Chan, J. T., & Mallett, C. J. (2011). The value of emotional intelligence for high performance coaching. International Journal of Sports Science & Coaching, 6(3), 315–328. https://doi.org/10.1260/1747-9541.6.3.315
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Sage.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün & S. B. Demir). Siyasal.
• Crust, L., & Lawrence, I. (2006). A review of leadership in sport: Implications for football management. Athletic Insight: The Online Journal of Sport Psychology, 8(4). https://www.athleticinsight.com
• Cüceloğlu, D. (2002). İnsan davranışı (4. baskı). Remzi.
• Çeyiz, S. (2007). Adana ilinde futbol antrenörlüğü yapan bireylerin liderlik tarzlarının belirlenmesi (Tez No. 288443) [Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çoban, M. S. (2009). Antrenör-sporcu ilişkisini etkileyen faktörler (Türkiye Hentbol 1. Lig örneği) (Tez No. 600139) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Doğan, O. (2004). Spor psikolojisi ders kitabı. Cumhuriyet.
• Filiz, B. (2019). Genç voleybolcuların antrenör davranışı tercihleri. Spor bilimleri alanında yeni ufuklar içinde (ss. 123-145). Gece Akademi.
• Gençtan, E. (2009). Psikanaliz ve sonrası (24. baskı). Remzi.
• Golafshani, N. (2003). Understanding reliability and validity in qualitative research. The Qualitative Report, 8(4), 597–606.
• Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal, 30(4), 233-252.
• Güvendi, B., & Keskin, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145.
• Güzel, P., Özbey, S., & Atalay Noordegraff, M. (2012). Olimpik eğitimin yaygınlaştırılmasında üniversite oyunlarının etkileri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 296-321.
• Holloway, I., & Wheeler, S. (1996). Qualitative research for nurses. Blackwell Science Ltd.
• Horn, T. S. (2008). Coaching effectiveness in the sport domain. In T. S. Horn (Ed.), Advances in sport psychology (3rd ed., pp. 239–267). Human Kinetics.
• Hough, L. M., & Ones, D. S. (2001). The structure, measurement, validity and use of personality variables in industrial work and organizational psychology. (Ed. In N. Anderson, D. S. Ones, H. K. Sinangil, & C. Viswesvaran), Handbook of Industrial Work and Organizational Psychology, Vol. 1, pp. 233-277. SAGE.
• Houser, J. (2015). Nursing research: Reading, using, and creating evidence (3rd ed.). Jones & Bartlett Learning.
• International Olympic Committee. (2015). International Olympic Committee consensus statement on youth athletic development. British Journal of Sports Medicine, 49(13), 843–851. https://doi.org/10.1136/bjsports-2015-094962
• Jowett, S., & Cockerill, I. M. (2003). Olympic medallists’ perspective of the athlete–coach relationship. Psychology of Sport and Exercise, 4(4), 313–331. https://doi.org/10.1016/S1469-0292(02)00011-0
• Jowett, S., & Timson-Katchis, M. (2005). Social networks in sport: Parental influence on the coach-athlete relationship. The Sport Psychologist, 19(3), 267–287. https://doi.org/10.1123/tsp.19.3.267
• Karadağ, D. (2013). Yüzme antrenörlerinin bir liderlik özelliği olan iletişim becerilerinin yüzücülerin motivasyonları üzerindeki etkisi (Tez No. 340873) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karakuş, S. (2013). A study on leadership styles of coaches of the Turkish Professional Handball League. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 7(2), 612–617.
• Kılınç, E. (2018). Nitel araştırmada geçerlilik ve güvenilirlik. Eğitim.
• Kırkbir, F., Zengin, S., & Aydemir, B. (2021). Elit seviyedeki taekwondo sporcularına göre antrenör davranışlarının incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 5(2), 66-73.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Marques, A., Moreira, H., & Gonçalves, C. (2013). Handball coaches’ perceptions about the value of working competences. Journal of Physical Education and Sport, 13(3), 409–414.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (Çev. Ed. S. Turan). Nobel.
• Metrifit. (2022). Optimizing the benefits of athlete self-reporting measures. https://metrifit.com/blog/optimizing-the-benefits-of-athlete-self-reporting-measures/ Erişim Tarihi: 05.11.2024
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Sage.
• Mutlu, T. O., Akoğlu, H. E., Şentürk, H. E., Ağılönü, A., & Özbey, Ö. (2018). Antrenör adaylarının iletişim ve liderlik becerilerinin incelenmesi. Spormetre, 17(1), 167-177. https://doi.org/10.33689/spormetre.467828
• Okutan, E. (2010). Kişilik özelliklerinin tükenmişliğe etkisi: Bir örnek olay incelemesi (Tez No. 253059) (Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Onağ, Z. G., Güzel, P., & Özbey, S. (2013). Futbol antrenörlerinin görüşlerine göre, takım başarısını etkileyen faktörler: Nitel bir araştırma. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 125-145.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün, S. B. Demir). Pegem Akademi.
• Pervin, L. A., Cervone, D., & John, O. P. (2010). Kişilik: Kuramlar ve araştırmalar (Çev. A. Diler). Kaknüs.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş (Çev. Ed. Z. Akyüz). Siyasal.
• Ramzaninezhad, R., & Keshtan, M. H. (2009). The relationship between coach's leadership styles and team cohesion in Iran football clubs professional league. Brazilian Journal of Biomotricity, 3(2), 111-120.
• Seggie, F. N., & Bayyurt, Y. (2017). Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımlar. Anı.
• Streubert, H. J., & Carpenter, D. R. (2011). Qualitative research in nursing (5th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
• Şahin, Y. (2020). Evlilikte empati ile evlilik doyumu ve affetme arasındaki ilişkide evlilik farkındalığının rolü: Karma bir araştırma (Tez No. 652374) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1073-1078.
• Terlemez, M. (2019). Antrenörlerin davranış özellikleri, ilke ve çalışma yöntemleri. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 19-28.
• UK Coaching. (2021). Reflective practice: Value of, issues, and developments within sports coaching. https://www.ukcoaching.org Erişim Tarihi: 19.12.2024
• Usta, G. (2022). İstanbul ilindeki yüzme antrenörlerinin kişisel özellikleri ve iletişim becerilerinin incelenmesi (Tez No.747276) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Whittemore, R., Chase, S. K., & Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11(4), 522-537.
• Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenilirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 198-206.