Afetlerde Yaşlı Olmak: 6 Şubat Depreminden Etkilenen Yaşlıların Yaşadığı Sorunlar

Year 2025, Volume: 5 Issue: 2, 74 - 89, 30.09.2025

Şükrü Bardakcı

https://doi.org/10.69514/sosyalsaglik.1774064

Abstract

Bu araştırmada yaşlı yetişkinlerin 06 Şubat 2023 Türkiye depremi sonrası karşılaştıkları temel zorluklar ve başa çıkma stratejileri incelenmiştir. Veri toplama sürecinde 65 yaş üstü 36 yaşlı yetişkinle görüşme yapılmıştır. Katılımcılar amaçlı örnekleme yoluyla seçilmiştir. Katılımcıların 65 yaş üstü olması gerektiği ve 06 Şubat 2023 depremini yaşamış olması amaçlı örneklem seçiminde etkili olmuştur. Çalışmada içerik analizi yöntemiyle 06 Şubat Türkiye depremini deneyimleyen farklı illerde yaşayan yaşlı gruplarıyla bir araya gelerek deprem sonrası yaşanan sorunları irdeleyerek farklı katılımcıların bakış açıları ve deprem sonrası sorunları ele alınmıştır. Bulgulara baktığımızda deprem sonrası yaşlı yetişkinlerin özellikle temel ihtiyaçlar (barınma, gıda, temiz su, ilaç), yaşlı olmanın verdiği dezavantajlılık (hareket kabiliyeti), sağlık (panik atak, korku, endişe vs.) gibi konularda zorluk çektikleri sonucuna ulaşılırken aynı zamanda toplumsal birlik ve beraberliği destekleyici bir unsur olduğu sonucuna da ulaşılmıştır.

Keywords

Depremde yaşlılık , Yaşlıların sorunları , Afet , Türkiye depremi

Being Elderly in Disasters: Problems Experienced by the Elderly Affected by the February 6th Earthquake

Abstract

This study examined the main challenges and coping strategies faced by older adults after the February 6, 2023 earthquake in Türkiye. During the data collection process, 36 older adults over the age of 65 were interviewed. Participants were selected through purposive sampling. The fact that the participants had to be over 65 years of age and had experienced the February 6, 2023 earthquake was effective in the selection of the purposeful sample. In the study, by using the content analysis method, elderly groups living in different provinces who experienced the February 6 Türkiye earthquake were brought together and the problems experienced after the earthquake were examined, and the perspectives of different participants and their post-earthquake problems were discussed. When we look at the findings, we come to the conclusion that after the earthquake, older adults had difficulties especially in matters such as basic needs (shelter, food, clean water, medicine), disadvantages of being old (mobility), health (panic attacks, fear, anxiety, etc.), while at the same time it was also concluded that it was a factor that supported social unity and solidarity.

Keywords

Old age in earthquake , Problems of the elderly , Disaster , Turkey earthquake

References

• Afad. (2018). Türkiye’de afet yönetimi ve doğa kaynaklı afet istatistikleri. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/11906/xfiles/AFETLER2018.pdf
• Akyıldız, N., Gürboğa, Ş., & Gürboğa, C. (2018). Yaşlı afetzedelerin geçici barınma ihtiyaçlarının karşılanması üzerine örnek bir çalışma: Kahramanmaraş- Elbistan prefabrik huzurevi kompleksi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18(41), 325-338. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.459109
• Ardalan, A., Mazaheri, M., Vanrooyen, M., Mowafi, H., Nedjat, S., Naieni, K., Holakouie Russel, M. (2011). Post-disaster quality of life among older survivors five years after the Bam earthquake: implications for recovery policy. Ageing and Society, 31(2), 179-196. 10.1017/S0144686X10000772
• Bilik, M. B., & Akdağ M. (2023). Özel gereksinimli bireyler ve ebeveynleri açısından afet zorlukları: 2011 Van depremi örneği. Afet ve Risk Dergisi, 6(1), 243-256. https://doi.org/10.35341/afet.1233201
• Bozgedik, A., Birekul, M., Oruç, M., & Tekin, N. (2024). Deprem yaşamış aile bireylerinin eğitim ve diğer konularda normal hayata uyum süreçleri: 6 Şubat 2023 örneği. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 369-384. https://doi.org/10.51119/ereegf.2024.87
• Creswell, J. (2017). Nitel Araştırmacılar İiçin 30 Temel Beceri. Hasan Özcan (Çev.), Anı Yayıncılık: Ankara Çakır Ö., & Atalay G. (2020). Afetlerde özel gereksinimli grup olarak yaşlılar. Resilience, 4(1), 169-186. https://doi.org/10.32569/resilience.630540
• Duruel, M., & Avşar Arık, I. (2023). Kırılganlık ve dirençlilik kesişiminde yaşlıların afet deneyimleri: Hatay örneğinde 6 Şubat 2023 depremleri, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 102-120. https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2023.9.2.04
• Fırat, M. (2022). Deprem ve toplumsal etkileri. Tezkire, (80), 47-72.
• Giuliani, A.R., Mattei, A., Santilli, F., Clori, G., Scatigna, M. ve Fabiani, L. (2014). Well-Being and perceived quality of life in elderly people displaced after the earthquake in L’Aquila, Italy. J Community Health, 39(3), 531–537. 10.1007/s10900-013-9793-7
• Graneheim, U., H. & Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105-112. 10.1016/j.nedt.2003.10.001
• Günay, V., Ahsen, Ö., Demirbaş, Ö. O., & Gülersoy, N. Z. (2023). Deprem sonrası barınma: Geçmiş deneyimlerden öğrenmek. https://belgelik.isikun.edu.tr/. https://belgelik.isikun.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/iubelgelik/5396/Deprem_Sonrasi_Barinma_Gecmis_Deneyimlerden_Ogrenmek.pdf?sequence=3&isAllowed=y
• Liang, Y. (2017). Depression and anxiety among elderly earthquake survivors in China, Journal of Health Psychology, 22(14), 1869–1879. https://doi.org/10.1177/1359105316639437
• Lin, M. R., Huang, W., Huang, C., Hwang, Hwang, H. F., Tsai, L. W., & Chiu, Y. N. (2002). The impact of the Chi-Chi earthquake on quality of life among elderly survivors in Taiwan–a before and after study. Quality of Life Research, 11(4), 379-388. 10.1023/a:1015543113448
• Mutianingsih, M., Mustikasari, M., & Panjaitan, R., U. (2020). Relationship between psychological preparedness and anxiety among elderly in earthquake prone areas. Enfermeria Clinica, 30(S3), 45-48. 10.1016/j.enfcli.2019.12.024
• Özaydın, Y., & Baran, A. G. (2024). 2011 Yılı Van depremi’nde geçici barınma alanlarında kalan kadınların gündelik yaşamda karşılaştıkları zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 41(2), 578-596. https://doi.org/10.32600/huefd.1483741
• Özgüler, N. E., Maner, F., Çobanoğlu, S., Aker, T., & Karamustafalıoğlu, O. (2004). Yaşlılarda travma sonrası stres bozukluğunda eş tanı özellikleri. Düşünen Adam, 17(3), 141-145.
• Şevik, A., E. (2023). Deprem ve yaşlılık: Psikososyal bir bakış. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 16(1), 49-57. https://doi.org/10.46414/yasad.1292526
• Tanida, N. (1996). What happened to elderly people in the great Hanshin earthquake. BMJ, 313(2), 1133-1135. 10.1136/bmj.313.7065.1133.
• Tufan, İ., Koç, O., Özgür, Ö., Demirdaş, B. F., Tiryaki, S., Ulusal, F., Kaleli, İ. & Dere, B. (2022). Afetlerde yaşlılara yardım ve destek: Afet gerontolojisi. Geriatrik Bilimler Dergisi, 5(1), 14-20. https://doi.org/10.47141/geriatrik.985224
• Tuna, A. K., Parin, S., & Tanhan, F. (2012). Van depremi sosyo-ekonomik ve psikolojik durum tesbiti raporu. https://www.vantso.org.tr/u/files/Van_Depremi_SEPD_Tesbiti_Raporu.pdf
• Turan, G. G. Ergün, B. & Kızılay, F. (2024). Deprem Bölgelerinde Organizasyonu Yeniden Düşünmek. Deprem Sürecinde Yaşlılık ve Fiziksel Aktivite Sempozyumu Bildiriler Kitabı. https://avesis.kayseri.edu.tr/yayin/65a8ae45-288e-4d0f-ad43-00211fd22ae0/deprem-surecinde-yaslilik-ve-fiziksel-aktivite
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 11. Baskı. Seçkin Yayıncılık: Ankara
• Zhang, Z., Shi, Z., Wang, L., & Liu, M. (2012). Post‐traumatic stress disorder, anxiety and depression among the elderly: A survey of the hard‐hit areas a year after the Wenchuan earthquake. Stress and Health, 28(1), 61–68. 10.1002/smi.1403
• Zhu, X., & Sun, B. (2017). Study on earthquake risk reduction from the perspectives of the elderly. Safety Science, 91, 326–334. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2016.08.028