OTİZMLE YOLCULUK: OTİZMLİ ÇOCUKLARA SAHİP AİLELERİN ÇOCUKLARININ EĞİTİMİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ

Year 2019, Volume 19, Issue 42, 11 - 40, 29.03.2019

Taner ALTUN Şengül KASIM

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.546668

Abstract

Bu araştırmanın amacı, otizmli çocuğa sahip ebeveynlerin çocuklarının gelişim ve

eğitim süreçlerinde yaşadıkları durumlara yönelik görüşlerini incelemektir. Araştırmanın

çalışma grubunu Trabzon’da yaşayan ve ulaşılabilen otizmli çocuğa sahip dokuz aile

oluşturmaktadır. Araştırmada nitel yaklaşım benimsenmiş olup araştırma fenomonolojik

yöntemle yürütülmüştür. Verilerin elde edilmesinde araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı

yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler betimsel analiz kapsamında içerik analizi

ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre çocuklara otizm tanısının genellikle 2 ve 4 yaş

arası konulduğu, ailelerin ilk karşılaştıklarında otizmle ilgilerinin oldukça yetersiz olduğu,

ailelerin durumu öğrendiklerinde ilk önce üzüldükleri ve kabullenmedikleri daha sonra ise

kabullenmek zorunda kaldıkları, yarı zamanlı kaynaştırma eğitimi sırasında çocukların diğer

veliler tarafından dışlandıkları, çocuklarına gerekli eğitimi alanda uzman öğretmenlerin

vermelerini istedikleri, toplumun otizmli çocuklara yaklaşımının genelde çok iyi olmadığı

sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırma sonunda otizm konusunda ailelerin bilinçlendirilmesine

yönelik bazı öneriler sunulmuştur.

Keywords

Otizmli çocuklar, ebeveyn görüşleri, özel eğitim

References

• Akdem, F. ve Akel, S. B. (2014). Otizmli bireylerin bakım verenlerinin yaşam kalitesi ve zaman yönetimini etkileyen faktörlerin incelenmesi, Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 2(3), 121-129
• Akgül Macaroğlu, E. (2010). Otizmle yaşamı ne kadar anlıyoruz? Sakarya University Journal of Education, 2 (1), 7-13.
• Aksüt, M. (2001). Yeni bin yılın yeni eğitim merkezleri (OÇEM’ler) ve otistik bireylerin eğitimi, AKU Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 56-71.
• Aydın, A. (2008). Sembolik oyun testinin Türkçe’ ye uyarlanması ve okul öncesi dönemdeki normal, otistik ve zihin engelli çocukların sembolik oyun davranışlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın,A., ve Saraç T. (2014). Otistik bireylerin özellikleri ile ebeveynlerinin geniş otizm fenotipi ve aleksitimik özelliklerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 24,183-209.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve örneklem, (Baştürk, S. Ed) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Vize Yayıncılık, 129-159.
• Bek, H., Gülveren, H.,ve Şen, B.(2012).Otistik çocuğa sahip ebeveynlerle normal çocuğa sahip olan ebeveynlerin atılganlık, suçluluk ve utanç düzeyleri bakımından incelenmesi.
• Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counceling,1 (2),1-7 Creswell, J. W. (2014). Araştırma yaklaşımının seçimi (çev. Bütün, M.) Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları, (Demir, S. B. Çev. Editörü), Ankara: Eğiten Kitap, 3-24.
• Çengelci, B. (2009). Otizm ve down sendrom’lu çocuğa sahip annelerin kaygı, umutsuzluk ve tükenmişlik duygularının karşılaştırılması. Ege Eğitim Dergisi,2 (10) ,1–221
• Çopuroğlu, C. Y. (2014). Toplumsal dışlanma ve otizm. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (5),607-626.
• Diken H. İ. (2013). Özel Eğitime Gereksinimi Olan Öğrenciler ve Özel Eğitim. (7.baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Ekiz, D. (2009) Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ekiz,D., Şahin, D. Z., ve Camadan, F.(2014). Özel eğitim öğretmenlerinin otizmli çocuklarla iletişim yollarının incelenmesi. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counseling ,3 (1),54-67
• Eliçin,Ö., ve Yıkmış, A.(2014). Otizmi olan öğrencilere okuma yazma öğretme konusunda sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,(15),231-242.
• Erturan, N., ve Akbağ M. (1997).Spastik, otistik ve zihinsel engelli çocukların annelerinin ve kardeşlerinin kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (9),227-236
• Girli, A. (2007). Asperger sendromlu ve yüksek işlevli otistik çocukların eğitimden yararlanma düzeyleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 8 (2), 23- 43
• Gül,O. S., ve İftar, T. E. (2012). Otizm spektrum bozukluğu tanısı olan bireyler için sosyal öykülerin kullanımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13(2),1-20.
• Johnson, B. ve Christensen, L. (2014). Nitel Araştırma (çev. Bütün, M.) Eğitim Araştırmaları: Nitel, Nicel ve Karma Yaklaşımlar (Demir, S. B. Çev. Editörü), Ankara: Eğiten Kitap, 374-409.
• Karabekiroğlu, K., Cakin-Memik, N., Özcan-Özel, O., Toros, F., Öztop, D., Özbaran, B., Cengel-Kultur, E., Akbaş, S., Taşdemir, G. N., Ayaz, M., Aydın, C., Bildik, T., Erermiş, S.ve Yaman, A. K. (2009). DEHB ve Otizm ile İlgili Bilgi Düzeyleri ve Damgalama: Sınıf Öğretmenleri ve Anababalarla Çok Merkezli Bir Çalışma. Klinik Psikiyatri, 12, 79-89.
• Karpat, D., ve Girli, A. (2012). Yaygın gelişimsel bozukluk tanılı çocukların anne-babalarının yaş tepkilerinin, evlilik uyumlarının ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 13 (2), 69-85
• Meral, F. B., Çavkaytar, A. (2014). Otizmli çocuk ailelerinin aile yaşam kalitesi algıları, Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (3),1363-1380
• Papatğa, E. (2012). Otizmli çocukların oyun becerileri ile davranış ve sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Şener,F. E., ve Özkul,Y.(2013). Otizmin genetik temelleri. Sağlık Bilimleri Dergisi.22(1),86-92.
• Töret, G., Özdemir, S., ve Özkubat, H. (2015). Ciddi düzeyde otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ile annelerinin ebeveyn-çocuk etkileşimlerinin ebeveyn ve çocuk davranışları açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi.16(1),1-22.
• Top, F. Ü. (2009). Otistik çocuğa sahip ailelerin yaşadıkları sorunlar ile ruhsal durumlarının değerlendirilmesi: niteliksel araştırma. Çocuk Dergisi.9(1).34-42
• Yüksel, Y. M., ve Eren, B. S. (2013). Otistik çocuğa sahip ailelerle yapılan grupla psikolojik danışma çalışmasının ailelerin depresyon ve problem çözme becerileri üzerine etkisi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 25(25), 197-210.
• Yıkmış, A., ve Özbey, Y. F.(2009).Otistik çocuğa sahip annelerin çocuklarının devam ettiği rehabilitasyon merkezlerinden beklentilerinin ve önerilerinin belirlenmesi. International Online Journal of Educational Sciences,1 (1), 124-153.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık