ÇOCUK EVLERİNDE ÇALIŞAN BAKIM ELEMANLARININ PSİKOLOJİK İYİ OLUŞ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 59, 389 - 426, 23.06.2023

Esma İnce Keser , Haktan Demircioğlu

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1203556

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada çocuk evlerinde çalışan bakım elemanlarının psikolojik yönden iyi oluş düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmış olup Türkiye’yi temsilen NUTS 2 (26 alt bölge) illerinde bulunan ve çocuk evlerinde çalışan 505 bakım elemanı (442 kadın, 63 erkek) çalışmanın örneklemini oluşturmuştur. Çalışma verileri “Gönüllü Katılım Formu”, “Bilgi Formu” ile “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Gruplar t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, bakım elemanlarının psikolojik iyi oluş düzeylerinin, bakım elemanlarının yaşlarına, kendi çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını karşılayıp karşılamadığına, çocuklarıyla sorun yaşama sıklığına, geçmişte psikolojik destek alıp almadığına, sportif faaliyetlerine katılım sıklığına, çocuk gelişimi ve eğitimi konusundaki bilgi düzeylerine göre anlamlı düzeyde farklılaştığı bulunmuştur. Bununla birlikte bakım elemanlarının psikolojik iyi oluş düzeylerinin, bakım elemanlarının çocuk evlerinde çalışma süresine, çocuk evindeki çocukların duygusal ihtiyaçlarını karşılama düzeylerine, çocuk evinde sorumlu oldukları çocuklarla sorun yaşama sıklığına göre anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği ancak bakım elemanlarının psikolojik iyi oluş düzeylerinin, bakım elemanlarının cinsiyetine, eğitim düzeyine, kronik hastalığı olması durumuna göre anlamlı düzeyde farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular alanyazın doğrultusunda tartışılarak öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik iyi oluş, mental sağlık, korunmaya ihtiyacı olan çocuklar, bakım elemanı, çocuk evleri

Teşekkür

Bu araştırmanın yapılmasına onay veren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına; işbirlikleri ve yardımları için Bakanlığa bağlı ilgili 26 İl Müdürlüğü ve Çocuk Evleri Koordinasyon Merkezi Müdürlüğündeki görevli tüm idari personele; araştırmaya katılarak alanyazına katkı sağlayan değerli bakım elemanlarına çok teşekkür ederiz.

INVESTIGATION OF THE PSYCHOLOGICAL WELL-BEING LEVELS OF CARE STAFF WORKING IN CHILD HOMES

Öz

This study aimed to examine the psychological well-being levels of the care staff working in child homes in terms of diverse variables. Purposeful sampling method was used in the study and 505 care staff (442 women, 63 men) working in child homes in NUTS 2 (26 sub-regions) provinces representing Turkey constituted the sample of the study. The research data were collected with the “Voluntary Participation Form”, “Information Form” and “Psychological Well-Being Scale”. Independent Groups t-test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA) were used in the analysis of the data. As a result of the study, it was found that the psychological well-being levels of the care staff differed significantly according to the age of the care staff, whether they met the emotional needs of their children, the frequency of having problems with their children, whether they received psychological support in the past, the frequency of participation in sports activities, and their level of knowledge about child development and education. In addition, the psychological well-being levels of the care staff differed significantly according to the working time in the child homes, the level of meeting the emotional needs of the children in the child homes, the frequency of having problems with the children which are responsible for in the child homes, but it was concluded that the psychological well-being levels of the care staff working in the child homes did not differ significantly according to the gender, education level, and chronic illness of the care staff. Findings were discussed in line with the literature and suggestions were presented.

Anahtar Kelimeler

Psychological well-being, mental health, children in need of protection, care staff, child homes

Kaynakça

• Acar, B., Semerci, M., Yaman, ÖM. (2021). Çocuk Evlerinde Çalışan Bakım Elemanlarının Mesleki Yeterliliklerinin Çocuk Eğitimi ve Bakımı Açısından Incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(51), 502-38.
• Ahlqvist-Björkroth, S., Boukydis, Z., Axelin ,AM., Lehtonen, L. (2017). Close Collaboration With Parents™ Intervention to Improve Parents’ Psychological Well-Being And Child Development: Description of The Intervention and Study Protocol. Behavioural Brain Research, 325, 303-10.
• Aksu, E. (2020). Yetişkin Bireylerde Problemlerle Başa Çıkma Tutumları ve Öz Yeterliliklerinin Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri ile Aralarındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• An, JS., Cooney, TM. (2006). Psychological Well-Being in Mid to Late Life: The Role of Generativity Development and Parent–Child Relationships Across the Lifespan. Int J Behav Dev., 30(5), 410-21.
• Atan, A. (2020). 5-6 Yaş Çocuklarda Psikolojik İyi Oluş: Bir Model Önerisi ve Ebeveynler İle Öğretmenlerin Kişilik Tipleri, Ego Durumları ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin Yordayıcı Rolü (Doktora tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ateş, MF. (2021). Covid-19 Salgını Sürecinde Bireylerin Kaygı ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin Sosyodemografik Özellikler, Algılanan Sosyal Destek, Duygusal Düzenleme ve Empati Açısından İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Ayapbek, R. (2021). Evli Bireylerde Partnere Saygı ve Psikolojik Iyi Oluş Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kadın ve Aile Araştırmaları Dergisi (OKAD), 1(1), 1-12.
• Aydoğan G. (2021). Evli Bireylerin Evlilik Doyumlarının Psikolojik İyi Oluş, Eş Desteği, Bilinçli Farkındalık Düzeyleri ve Bazı Kişisel Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, ÖE., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2018). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Ankara: Pegem. Chida, Y., Steptoe, A. (2008). Positive Psychological Well-Being and Mortality: A Quantitative Review of Prospective Observational Studies. Psychosom Med, 70(7), 741-56.
• Cooney, GM., Dwan, K., Greig, CA., Lawlor, DA., Rimer, J., Waugh, FR., et al (2013). Exercise For Depression. Cochrane Db Syst Rev., 9.
• Colin VL. (1996). Human Attachment. US: Temple University Press. Çocuk koruma kanunu. (2005), Çocuk Koruma Kanunu, Erişim Tarihi: 5 Nisan 2022, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5395.pdf
• DeCarlo, LT. (1997). On The Meaning And Use Of Kurtosis. Psychol Methods, 2(3), 292-307. Diener, E., Scollon, CN., Lucas, RE. (2009). The Evolving Concept Of Subjective Well-Being: The Multifaceted Nature Of Happiness. Diener, E. (Ed.), Assessing Well-Being: The Collected Works of Ed Diener. USA: Springer Science + Business Media.
• Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, DW., Oishi, S., et al.(2010). New Well-Being Measures: Short Scales to Assess Flourishing and Positive and Negative Feelings. Soc Indic Res, 97(2), 143-56.
• Domitrovich, CE., Cortes, RC., Greenberg, MT. (2007). Improving Young Children’s Social And Emotional Competence: A Randomized Trial Of The Preschool “PATHS” Curriculum. The Journal of Primary Prevention, 28(2), 67-91.
• Downer, J., Sabol, TJ., Hamre, B. (2010). Teacher-Child Interactions in the Classroom: Toward a Theory of within-and Cross-Domain Links to Children's Developmental Outcomes. Early Education and Development, 21(5), 699-723.
• Dupuy H. J. (1984). The Psychological General Well-Being (PGWB) Index. Wenger N. K., Mattson M. E., Furberg C. D., Elinson J. (Eds.), Assessment of quality of life in clinical trials of cardiovascular therapies (pp. 170–183). New York, NY: Le Jacq.
• Ekinci, Ş. (2021). Examination of the Relationship of Digital Addiction and the Psychological Well-Being in Regular Sports Participants (Master Thesis). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Ekşioğlu, Z. (2022). Üniversite Mezunu İşsiz Bireylerde Psikolojik İyi Oluş, Umutsuzluk Seviyesi ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Elmas, L., Yüceant, M., Ünlü, H., Bahadır, Z. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri Ile Psikolojik Iyi Oluş Durumları Arasındaki Ilişkinin Incelenmesi. Sportive, 4(1), 1-17.
• Emirci, E. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinde Evli Bireylerin Psikolojik İyi Oluş ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Evlilik Doyumlarına Etkisi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Erbay, E., Aslan, E. (2017). Ankara Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne Bağlı Çocuk Evlerinde Çalışan Bakım Elemanları ve Çocuk Evi Sorumlularının Iş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(2), 535-56.
• Eroğlu, F. (2017). Evli Bireylerde Psikolojik İyi Oluş İle Ebeveyn Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Eroğlu, F., Parlar, H. (2018). Evli Kadın ve Erkeklerde Psikolojik Iyi Oluşun Ebeveyn Tutumuna Etkisinin Incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(33), 89-101.
• Frøyland, K. (2019). Vital Tasks And Roles of Frontline Workers Facilitating Job Inclusion of Vulnerable Youth. European Journal of Social Work, 22(4), 563-74.
• Garner, PW., Waajid, B. (2008). The Associations of Emotion Knowledge and Teacher–Child Relationships to Preschool Children's School-Related Developmental Competence. J Appl Dev Psychol, 29(2), 89-100.
• Gökçe, G. (2013). Ebeveynin Duygusal Erişilebilirliği ve Genel Psikolojik Sağlık: Duygu Düzenleme, Kişilerarası İlişki Tarzı ve Sosyal Desteğin Rolü (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Groeneveld, RA., Meeden, G. (1984). Measuring Skewness And Kurtosis. Journal of the Royal Statistical Society: Series D (The Statistician), 33(4), 391-9.
• Haller, E., Lubenko, J., Presti, G., Squatrito, V., Constantinou M., Nicolaou, C., et al. (2022). To Help or Not to Help? Prosocial Behavior, Its Association With Well-Being, and Predictors of Prosocial Behavior During the Coronavirus Disease Pandemic. Front Psychol, 12, 775032. Henderson, AD., Sayger, TV., Horne, AM. (2003). Mothers And Sons: A Look at the Relationship Between Child Behavior Problems, Marital Satisfaction, Maternal Depression, And Family Cohesion. The Family Journal, 11(1), 33-41.
• Hogan, CL., Mata, J., Carstensen, LL. (2013). Exercise Holds Immediate Benefits For Affect And Cognition In Younger And Older Adults. Psychology and Aging, 28(2), 587.
• Hopkins, KD., Weeks, DL. (1990). Tests for Normality and Measures of Skewness and Kurtosis: Their Place in Research Reporting. Educational and Psychological Measurement, 50(4), 717-29.
• Humphreys, KL., Zeanah, CH. (2015). Deviations From The Expectable Environment In Early Childhood And Emerging Psychopathology. Neuropsychopharmacol, 40(1), 154-70.
• Israel, GD. (1992). Determining Sample Size. University of Florida Cooperative Extension Service Institute of Food and Agriculture Sciences.
• İnce Keser, E. (2020). Sosyal Hizmet Merkezlerinde Görev Yapan Meslek Elemanlarının Duyguları Yönetme Becerileri ile Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin İncelenmesi (Uzmanlık tezi). Aile ve Çalışma Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara.
• Karcıoğlu, MS. (2020). Ahlaki Liderliğin İşe Bağlanma, Yaşam Tatmini ve Psikolojik İyi Oluş Üzerine Etkisinde Psikolojik Sermayenin Rolü: Erzurum Organize Sanayi Bölgesi Örneği (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Kaya, H. (2016). Bakım ve Rehabilitasyon Merkezinde Çalışan Bakım Elemanlarının Ruhsal Durumlarının İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Keten, D. (2017). Korunmaya Muhtaç Çocuklar: Ankara Çocuk Evleri Üzerine Niteliksel Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
• Keyes, CLM. (2006). Mental Health In Adolescence: Is America's Youth Flourishing? Am J Orthopsychiat. 76(3), 395-402.
• Kharpuri, FL., Priya, M. (2019). Role of Gender and Length of Marriage in Marital Satisfaction and Psychological Well-Being. Oxidation Communications, 42(3), 415-32.
• Kılıç, B., Karaman, M., Yoldaş, A. (2020). Örgütsel Bağlılığın Psikolojik Iyi Oluş Üzerindeki Etkisi: Sağlık Çalışanlarında Bir Araştırma. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8(1), 83-100.
• Kındıroğlu, Z. (2018). Ebeveynlerin Psikolojik İyi Oluş ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri İle Çocukların Sosyal Yetkinlik ve Davranışları Arasındaki İlişki (Yüksek Lisans Tezi). T.C. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Kındıroğlu, Z., Yaşar Ekici F. (2019). Ebeveynlerin Psikolojik İyi Oluş ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeyleri ile Çocukların Sosyal Yetkinlik ve Davranışları Arasındaki İlişki. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 9(1), 138-57.
• Kopaç, Aİ. (2020). Çalışanların İş Yaşam Dengeleri İle Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Korkut, A. (2017). Engelli Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde Çalışan Bakım Elemanlarının Bağlanma Yönelimleri, Stresle Başa Çıkma Tarzları, Sosyal Destek Algıları, Psikolojik Belirtiler ve Bazı Demografik Özelliklerin Tükenmişlik İle İlişkisi (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Larsson, B., Dragioti, E., Gerdle, B., Björk, J. (2019). Positive Psychological Well-Being Predicts Lower Severe Pain In The General Population: A 2-Year Follow-Up Study Of The Swepain Cohort. Annals of General Psychiatry, 18(1), 1-11.
• Lehtinen, V., Riikonen, E., Lahtinen, E. (1997), Promotion of Mental Health on The European Agenda, Erişim Tarihi: 16 Nisan 2022, https://www.julkari.fi/bitstream/handle/10024/75859/Promotion.pdf?sequence=1.
• Moors, JJA. (1986). The Meaning of Kurtosis: Darlington Reexamined. The American Statistician, 40(4), 283-4.
• Nix, RL., Bierman, KL., Domitrovich, CE., Gill, S. (2013). Promoting Children's Social-Emotional Skills in Preschool Can Enhance Academic and Behavioral Functioning in Kindergarten: Findings From Head Start REDI. Early Education and Development, 24(7), 1000-19.
• Nomaguchi, KM. (2012). Parenthood and Psychological Well-Being: Clarifying the Role of Child Age and Parent–Child Relationship Quality. Social Science Research, 41(2), 489-98.
• Nunnally, JC. (1967). Psychometic Theory. New York: McGraw-Hill.
• Oymak, YC. (2017). Psikolojik İyi Oluş İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Oskrochi, G., Bani-Mustafa, A., Oskrochi, Y. (2018). Factors Affecting Psychological Well-Being: Evidence from Two Nationally Representative Surveys. Plos One, 13(6), 1-14.
• Önalgil, S. (2012). 55 Yaş ve Üzeri Bireylerde Fiziksel Aktivitenin, Algılanan Sosyal Destek ve İyi Olma Durumuna Etkisi (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Özgönül, Ö. (2019). Aktif Olarak Danışan Gören Ruh Sağlığı Çalışanlarının Psikolojik İyi Oluşlarının Yordayıcıları Olarak Duyguları İfade Etme ve Psikolojik Danışma Öz Yeterliği (Yüksek lisans tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Özlü-Erkilic Z, Kothgassner OD, Wenzel T, Goreis A, Chen A, Ceri V, Fakhr Mousawi A, Akkaya-Kalayci T. (2021). Does the Progression of the COVID-19 Pandemic Have an Influence on the Mental Health and Well-Being of Young People? A Cross-Sectional Multicenter Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(23), 12795.
• Öztürk, F. (2019). Pilates Method As a Kind of Mind Body Practice: Women Practitioners’ Opinions on Their Physical and Psychological Wellbeing (PhD thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Öztürk, F. (2022). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı İle Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Radler, BT., Rigotti, A., Ryff, CD. (2018). Persistently High Psychological Well-Being Predicts Better HDL Cholesterol And Triglyceride Levels: Findings From The Midlife In The US (MIDUS) Longitudinal Study. Lipids in Health and Disease, 17(1), 1-9.
• Raina, P., O'Donnell, M., Rosenbaum, P., Brehaut, J., Walter, SD., Russell, D., et al. (2005). The Health And Well-Being of Caregivers of Children with Cerebral Palsy. Pediatrics, 115(6), E626-E36.
• Rather, YH., Margoob, MA. (2006). The Children Living In Orphanages In Kashmir: An Exploration Of Their Nurture, Nature And Needs. JK-Practitioner, 13(Suppl 1), 49-52.
• Rook, KS. (1984). The Negative Side of Social Interaction: İmpact on Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 46(5), 1097-108.
• Ray, K., Smith, MC. (2010). The Kindergarten Child: What Teachers and Administrators Need to Know to Promote Academic Success in All Children. Early Childhood Education Journal, 38(1), 5-18.
• Rygaard, NP. (2020). Improving the Mental Health of Abandoned Children: Experiences From A Global Online Intervention. American Psychologist, 75(9), 1376-88.
• Ryff, CD., Singer, BH. (2008). Know Thyself and Become What You Are: A Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. J Happiness Stud, 9(1), 13-39.
• Schütte, S., Chastang, J-F., Parent-Thirion, A., Vermeylen, G., Niedhammer, I. (2014). Social inequalities in psychological well-being: A European comparison. Community Ment Health J., 50(8), 987-90.
• Scott, MJ., Stradling, SG. (1987). Evaluation of A Group Programme for Parents of Problem Children. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 15(3), 224-39.
• Selcik, O., Güzel, B. (2016). Sosyal Hizmet Mesleğinin Çalışma Alanı Ve Sosyal Hizmet Uygulamasının Türkiye Ölçeğinde Değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 461-9.
• Semerci, M., Tutal, K., Acar, B., Yaman ÖM. (2020). Çocuk Evlerinde Çalışan Çocuk Bakım Elemanlarının Yaşadıkları Sorunlara Yönelik Niteliksel Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 49, 171-88.
• Sosyal hizmetler kanunu. (1983). Sosyal hizmetler kanunu, Erişim Tarihi: 5 Nisan 2022, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2828&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5.
• Sülü, S. (2021). Erişkinlerde Duygu Düzenlemenin Psikolojik İyi Oluş ve İlişki Doyumuyla İlişkisinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Şavlı, H. (2018). Çocuk Evlerinde Kalan Korunmaya Muhtaç Çocukların Sosyalizasyonu: Küçükçekmece Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Şengül Kılıç, FM. (2021). Evli Kadınların Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Algılanan Sosyal Destek ve Eş Desteği Etkisinin Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Tambulut, A., Engin, E. (2019). Bakıcı Annelerin Ebeveyn Rolüne Ilişkin Kendilik Algısı, Psikolojik Dayanıklılıkları ve Depresyon Düzeylerinin Demografik Değişkenler ile Ilişkisinin Incelenmesi. Sosyal Çalışma Dergisi, 3(2), 147-76.
• Taş, B. (2006). AB Uyum Sürecinde Türkiye Için Yeni Bir Bölge Kavramı: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 185-97.
• T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2021). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2022). 2021 Yılı Faaliyet Raporu. T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Ankara.
• Telef, BB. (2013). Psikolojik Iyi Oluş Ölçeği: Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-84.
• Tut, G. (2022). Öz Duyarlılığın Psikolojik Dayanıklılık, Psikolojik İyi Oluş ve Öz Yeterlilik Üzerindeki Etkisi (Yüksek lisans tezi). Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Osmaniye.
• Umberson, D. (1989). Relationships with Children: Explaining Parents’ Psychological Well-Being. Journal of Marriage and the Family, 51(4), 999-1012.
• World Health Organization. (2019). Gender and Mental Health, Erişim Tarihi: 3 Nisan 2022, https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-determinants/gender/activities/gender-and-non-communicable-diseases/gender-and-mental-health.
• World Health Organization. (2013). Mental Health Action Plan 2013–2020, Erişim Tarihi: 5 Mart 2021, https://apps.who.int/iris/handle/10665/89966.
• Yalçın, T. (2021). Psikolojik İyi Oluşun Örgütsel Sapma Davranışları ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Sağlık Kurumlarında Bir Araştırma (Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.
• Yalçın Dinç, HM. (2020). Hemodiyaliz Tedavisi Gören Hastaların Psikolojik İyi Oluş ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Yavuz, Ü. (2021). Spor Yapan ve Yapmayan Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluş Profillerinin İncelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, Ş., Işıkhan, V. (2018). Çocuk Evinde Kalan Çocukların Sosyalleşme Sürecindeki Ilişkilerin Değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 29(1), 46-70.
• Yılmaz, AE. (2002). Boşanmış Ebeveynlerin Duygusal/Sosyal Uyumu ve Psikolojik Sıkıntılarının Çocukla İlgili Konularda Algılanan Güç/Kontrol, Algılanan Sosyal Destek ve Demografik Özelliklerden Yordanması (Yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Zeanah, CH., Gleason, MM. (2015). Annual Research Review: Attachment Disorders in Early Childhood–Clinical Presentation, Causes, Correlates, and Treatment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 56(3), 207-22.
• Zeanah, CH., Smyke, AT., Settles, LD. (2006). Orphanages As A Developmental Context For Early Childhood. McCartney, K., Phillips, D. (Ed.), Blackwell handbook of early childhood development (p. 424-54). Hoboken, NJ, US: Blackwell Publishing.