Jung’un Arketip Kavramı ile İbnü’l-Arabi’nin Âyân-ı Sâbite Kavramı arasındaki Paralellikler

Year 2019, Volume: 4 Issue: 1, 25 - 37, 15.02.2019

Turgay Şirin

Abstract

Bu çalışmada Carl Gustave Jung’un “arketip” kavramı ile Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin“âyân-ı sâbite” kavramı arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda Jung’un Arketip kavramı ile Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin âyân-ı sâbite kavramlarının niteliği, bu kavramların varlıkla ve insan ile ilişkisi konuları araştırılarak, her iki kavramın benzerlik ve farklılıkları incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda psikoloji literatüründe çok fazla tanınmayan âyân-ı sâbite kavramının günümüz psikolojisine katkıda bulunabileceği hususlara dikkat çekilmeye çalışılmış ve bu kavramın tıpkı C. G. Jung’un arketip kavramı gibi psikoloji bilimine katkı sağlayabilecek bir kavram olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Arketip, Âyân-ı Sâbite, Muhyiddin İbnü’l-Arabî, Carl Gustave Jung

Parallelisms between Jungian Archetypes with Ibn ‘Arabi’s Concept of Ayani-Sabita

Abstract

This study attempts to put forth the relationship between Carl Gustav Jung’s concept of the archetype and Muhyiddin Ibn ‘Arabi’s concept of Ayani-sabita. In this context, the nature of the concepts of Muhyiddin Ibn ‘Arabi’s Ayani-sabita and Jung’s concept of the archetype are examined, as well as the similarities and differences between each of the two concepts, by researching the issues of the relationship of these concepts with existence and humans. Attention is attempted to be drawn in the study’s results to the topics that the concept of Ayani-sabita, which is often unrecognized in the literature on psychology, can contribute to contemporary psychology, arriving at the conclusion that this concept may be one that can contribute to the science of psychology just as Jung’s archetype concept.

Keywords

Archetype, Ayani-sabita, Muhyiddin Ibn ‘Arabi, Carl Gustav Jung

References

• Abdurrezzak Kâşânî (1992).Mu’cemu ıstılahatı’s-sufiyye.(Abdülâl Şahin, tahkik) Kahire: Daru’l-Inad. Cebecioğlu, E. (2005). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü. İstanbul: Anka Yayınları Cebecioğlu, E. (2008). Muhyiddin İbnü’l-Arabî’nin (560/1165-638/1240) hayatı ve eserleri. Tasavvuf, İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü’l-Arabî Özel Sayısı-1), yıl 9, sayı21, ss. 9-25. Erginli, Z. (2008). İbnü’l-Arabî’ye göre hz. Âdem’de temel insan nitelikleri.Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi (İbnü‟l-Arabî Özel Sayısı-1), yıl 9, sayı21, ss.161-197 Taylor, E. (2009).The mystery of personality a history of psychodynamic theories, New York. Fordham, Frieda (2001). Jung psikolojisinin ana hatları, (Aslan Yalçıner, Çev.), 5. baskı, İstanbul. Freud, Sigmund (1939). Moses and monotheism. (Translated From The German ByKatherine Jones). Published By The Hogarth Press And The Institute of Psycho-Analysis. Printed in Great Britain By The Garden City Press Limited At Letghworth, Hertfordshire. Freud, Sigmund (2001). Totem and taboo. Some points of agreement between the mental lives of savages and neurotics. (Translation by James Strachey). First published in Routledge Classics, London. ISBN 0-203-25893-2. Izutsu, Toshihiko (2015). İbnü’l-Arabî’nin fusûs›undaki anahtar kavramlar. (Ahmed Yüksel Özemre, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları İbn Manzûr, Ebü›l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensâr (tsz.).Lisânü’l-Arab, Beyrût. İbnü’l-Arabî, M.(1985). El-fütuhat-ı mekkiyye. (Arapça). (Osman Yahya, Hazırlayan). Elheyetü’l Mısriyyetü’l Â’mmetü Lil-Kitabi, El-Mektebetül Arabiyye. İbnü’l-Arabî, M.(2013).Fususu’l-Hikem. (Ekrem Demirli, Çeviri ve Şerh). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık İbnü’l-Arabî, M. (2015). Fütuhat-ı mekkiyye peygamberler ve veliler. (Ekrem Demirli, Çev.). İstanbul: Litera Yayıncılık. ISBN, s. 978-605-9925-27-3. İbnü’l-Arabî, M.(2014). Fütuhat-ı mekkiyye. (Ekrem Demirli, Çev.). 18 Cilt, İstanbul: Litera Yayıncılık. İbnü’l-Arabî, M.(1980). Fususü’l-hikem ve’t-ta’likatu aleyh. (Arapça). (Ebü’l-A’lâ Afîfî, haz. ) [Fusus al Hikam (Pearls of Wisdom), arabic, edited by Abu ‘Ala Afifi] Beyrut-Lübnan:Dârü’l- Kütübi’l-Arabiyye Jung, C. G. (1977). CG Jung speaking interviews and encounters. In William McGuire & RFC Hull(Ed. & Trans.), Bollingen Series XCVII, Princeton, New Jersey: Princeton University Press. Jung, C. G. (2012). Doğu metinlerine psikolojik yaklaşım. (Ahmet Demirhan, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.ISBN, s. 9789755746494 Jung, C. G. (2014). The collected works, the archetypes and the collective unconscious. Second Edition. In Sir Herbert Read, Michael Fordham and Gerhard Adler(Ed.), translated from the german to english by R. F. C. Hull, Routledge, London Jung, C. G. (2003). Dört arketip. (Zehra Aksu Yılmazer, Çev.), Metis Yayınları. (Original work 1976, Patmos Verlag, Walter Verlag, Düsseldorf, Zürih) Kılıç, M. E. (2009). Şeyh-i ekber ibn arabi düşüncesine giriş. İstanbul: Sufi Kitap Kılıç, M. E. (1995). Muhyiddîn ibnü’l-arabî’de varlık ve mertebeleri (vücûd ve merâtibu’l- vücûd). (Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). Kılıç, M. E. (1999). İbnü’l-Arabî maddesi.Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi (DİA). Cilt20, s. 493- 516, İstanbul. Konuk, Ahmed A. (2005).Fusûsu’l-hikem tercüme ve şerhi, ahmed avni konuk. (Mustafa Tahralı ve Selçuk Eraydın, Hazırlayan). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, Cilt 1- 4, ISBN 975-548-036-6 (Takım). Merter, M. (2006). Dokuzyüzkatlı insan, İstanbul: Kaknüs Yayınları Öztekin, A. (2011). İbnü’l-Arabî’nin “âyân-ı sâbite”si ile jung’un “arketipler”i üzerine bir değerlendirme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52:1(2011), ss. 293-303 Stevens, A. (1999). Jung. (Ayda Çayır, Çev.). 1. Baskı. İstanbul: Kaknüs Yayınları